Jak dawniej dbano o broń – z historii piechoty polskiej czasów saskich (część 2: źródła)

• Authors: Tomasz Karpiński

Title variants

EN

How firearms used to be maintained – from the history of Polish infantry in the Saxon Times (part 2: sources)

RU

Уход за оружием в давние времена – из истории польской пехоты в первой половине XVIII века (часть 2: источники)

Abstracts

EN

Second are fragments of original, unpublished XVIII Century sources, mainly reglements and other regulations but also calculations and bills of military charcater of Polish Army on which thesis in first part of article has been made. For some of the aspects not clear shown in sources author use comparisions and sources mainly of prussians origin.

RU

Вторая часть статьи содержит фрагменты оригинальных, неопубликованных источников той эпохи, в основном – регламентов, счетов и иных документов, связанных с расчетами в военной сфере, на основе которых была написана первая часть статьи. Основные источники не всегда ясно показывали некоторые аспекты, затронутые в первой части, и по этой причине автор обратился к источникам преимущественно прусского происхождения.

PL

Druga część artykułu zawiera fragmenty oryginalnych niepublikowanych źródeł z epoki, głównie regulaminów, ale także wyliczeń i rachunków o charakterze wojskowym, na podstawie których pierwsza część artykułu została oparta. Podstawa źródłowa nie zawsze jasno pokazywała niektóre aspekty omawiane w części pierwszej, z tego powodu autor sięgnął do porównań i źródeł pochodzenia głównie pruskiego.

Keywords

PL

karabin skałkowy; grajcar; czyszczenie; czarny proch; konserwacja; handgryfy; gewermantel

EN

musket; worm; cleaning; black powder; care; weapon maintenance; manuals; bell tent

RU

кремневая винтовка; чистка; черный порох; уход; хандгрифф; гхевермантэль (палатка на оружие)

• Publisher: Wojskowe Biuro Historyczne
• Journal: Przegląd Historyczno-Wojskowy
• Year: 2019
• Volume: XX (LXXI)
• Issue: 2 (268)
• Pages: 144-198

Dates

published

2019

Contributors

author

Tomasz Karpiński

• Wojskowy Sąd Garnizonowy w Poznaniu

References

• Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Johann Samuel Mock Kampament wojsk polskich, saskich i litewskich na Czerniakowie, olej na płótnie.
• Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Johann Samuel Mock, Kampament na polach czerniakowskich i królikarni w 1732 roku, olej na płótnie.
• Bleckwenn R., Zelt und Lager im altpreussischen Heer, Osnabrück 1975.
• Bräker U., Żywot i prawdziwe przygody biednego człowieka z Tockenburga, przeł. Z. Fonferko, Warszawa 1979.
• Ciesielski T., Armia koronna w czasach Augusta III, Warszawa 2009.
• Cuthbertson B., System for the Compleat Interior Management and Oeconomy of a Battalion of Infantry, Dublin 1768.
• Edie G., A Treatise on English Shooting, London 1773.
• Hohrath D., The Uniforms of the Prussian Army under Frederick the Great from 1740 to 1786, t. 2, Vienna 2011.
• Jakubowicz A., Wiadomości ściągające się do woyskowey palney broni ręczney z dziełka rossyyskiego i innych z dodaniem taryffy naprawy broni i ryciną, Warszawa 1824.
• Jakubowski J., Nauka Artyleryi, Warszawa 1781.
• Karpiński T., Wrzosek J., Bitwa pod Sarbinowem (Zorndorf), pow. myśliborski, w śwoetle badań archeologicznych, Zielona Góra 2013, (=„Archeologia Środkowego Nadodrza”, t. X), s. 113–140.
• Kling C., Allgemeine Geschichte der Bekleidung und Ausrüstung des altpreussischen Heeres, Erste theil: Die Infanterie-Regimenter im Jahre 1806, Weimar 1902.
• Die Kriege Friedrichs des Grossen, cz. 1: Der Erste Schlesische Krieg 1740–1742: die Besetzung Schlesien und die Schlacht bei Mollwitz, oprac. Grossen Generalstabe, Berlin 1890.
• Müller R., Die Armee Augustus des Starken. Das Sächsische Heer von 1730 bis 1733, Berlin 1984.
• Reglement vor die Königl. Preussische Infanterie von 1726. Faksimiledruck der Ausgabe 1726 mit einer Einleitung, oprac. H. Bleckwenn, Osnabrück 1968.
• Reglement vor die Königl. Preussische Infanterie, Worin enthalten: Die Evolutions, das Manual und die Chargirung, und Wie der Dienst in Felde und in der Garnizon geschehen soll, Auch Wornach die Sämtliche Officiers sich sonst zu verhalten haben. Desgleichen wie viel an Tractament bezahlet und darvon abgezogen wird, auch wie die Mundirung gemacht werden soll. Ordnung halber in XII Theile, ein jeder Theil in gewisse Tituls, ein jeder Titul in gewisse Articels abgefasset, Berlin 1743.
• Reglement vor die Königl. Preussische Infanterie, worinn enthalten: die Evolutions, das Manual und die Chargirung, und wie der Dienst im Felde und in der Garnison geschehen soll, auch wornach die samtliche Officiers sich sonst zu verhalten haben. Desgleichen wie viel an Tractament bezahlet und darvon abgezogen wird, auch wie die Mundirung gemacht werden soll. Ordnung halber in XII Theile, ein jeder Theil in gewisse Tituls, ein jeder Titul in gewisse Articels abgefasset, Berlin 1750.
• Reglement für die Königlich Preussische Infanterie, Berlin 1788.
• Schmettau F.W.C. von, Einrichtung des Krieges-Wesens für die Preußische Infanterie zu Friedens-Zeiten, oprac. M. Winter, Berlin 2012.
• Seydel S.F., Abhandlung über Einrichtung und Gebrauch des kleinen Gewehrs, Berlin 1811.
• Simes T., The Regulator or Instructions to Form the Officer and Complete the Soldier, London 1780.
• Trenchard H., The Private Soldier’s and Militia Man’s Friend, Oxford 1786.
• Wimmer J., Wojsko Rzeczypospolitej w dobie wojny północnej, Warszawa 1956.
• Windsheimer B. A., Me fecit Potzdam. Altpreussische Blankwaffen des 18. Jahrhunderts, Bissendorf 2001.
• Wirtgen A., Die Preussischen Handfeuerwaffen. Modelle und Manufakturen 1700– 1806. Suplemmentband, Osnabrück 2007.
• Witzleben A., Aus alten Parolebüchern der Berliner Garnison zur Zeit Fredrichs des Grossen, Osnabrück 1971.
• Wrzosek J., Firearm Bullets from Pułtusk Battlefield, Łódź 2012, (=„Fasciculi Archaeologiae Historicae”, fas. XXV), s. 87–98.

Identifiers

DOI

10.32089/WBH.phw.2019.2(268).0006

Biblioteka Nauki

1918366