Pielęgniarki w Polsce wobec eutanazji

• Authors: Justyna Stępkowska , Maciej Reniec

Title variants

EN

Nurses in Poland and Euthanasia

Abstracts

PL

Problem eutanazji stanowi jeden z ważkich tematów debaty społecznej. Jest to zagadnienie nie tylko natury moralnej, ale również medycznej, prawnej i społecznej. Opinie środowiska medycznego, w tym pielęgniarek, na temat eutanazji stanowią punkt odniesienia dla dyskursu społecznego. Celem badań była analiza opinii personelu pielęgniarskiego na temat eutanazji oraz zbadanie zależności między popieraniem praktyki eutanazji a wybranymi zmiennymi socjo-demograficznymi. W badaniu udział wzięło 146 pielęgniarek. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, dobór próby nieprobabilistyczny. Badanie było anonimowe i dobrowolne. Do badania zastosowano autorski kwestionariusz. Analizę statystyczną przeprowadzono w programie 4.1.3. R Core Team, za pomocą testów Manna-Whitney’a, Kruskala-Wallisa, analiz post-hoc testem Dunna. Za poziom istotności uznano próg α = 0,05. Niemal połowa badanych wyraziła poparcie dla legalizacji eutanazji (46,58%), a znacząca ich część deklaruje, że zgodziłaby się na własną eutanazję (38,35%), także eutanazję dorosłego członka rodziny (34,24%) lub dziecka z rodziny (24,66%). Postawa wobec eutanazji okazała się zależna od zmiennych demograficznych, takich jak: wiek, stan cywilny, wyznanie oraz staż pracy w zawodzie pielęgniarki. Postawa sprzeciwu wobec eutanazji w Polsce wśród personelu pielęgniarskiego jest coraz słabsza, poparcie dla legalizacji eutanazji i deklaracja zgody na praktykowanie eutanazji są coraz częstsze, szczególnie wśród osób młodszych.

EN

The problem of the euthanasia is one of the most important topic of social debate. This is not only a moral problem, but also a medical, legal and social issue. Opinion of the medical community (including nurses) in the topic of euthanasia is a point of reference for social discourse. The aim of the research was to analyze the opinions of the nursing staff on euthanasia and to examine the relationship between supporting the euthanasia and selected sociodemographic variables. The study involved 146 nurses. The research was carried out using the diagnostic survey method, non-probability sampling. The survey was anonymous and voluntary. An original questionnaire was used. Statistical analysis was performed in the 4.1.3. R Core Team program, using Mann-Whitney, Kruskal-Wallis tests, post-hoc analyzes with the Dunn test. The threshold of α = 0.05 was considered as the significance level. Most of the surveyed nurses support the legalization of the euthanasia (46.58%) and a significant part of them would agree to their own euthanasia (38.35%), to the euthanasia of an adult family member (34.24%) or a child from the family (24.66%). The attitude towards the euthanasia depends on demographic variables such as an age, a marital status, a religion and a work experience in the nursing profession. An opposition to euthanasia in Poland among nursing staff is decreasing, a support for the legalization of the euthanasia, and a declarations of consent to practice the euthanasia are becoming more frequent, especially among younger nurses.

Keywords

EN

euthanasia; nurse; legalization of euthanasia; professional ethics

PL

eutanazja; pielęgniarka; legalizacja eutanazji; etyka zawodowa

• Publisher: Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum
• Journal: Studia Ełckie
• Year: 2023
• Volume: 25
• Issue: 3
• Pages: 359-380

Dates

published

2023

Contributors

author

Justyna Stępkowska

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

• https://orcid.org/0000000200358964

author

Maciej Reniec

• https://orcid.org/000900089558653X

References

• Biesaga T., Eutanazja - śmierć godna czy niegodna?, „Medycyna Praktyczna” 2005, nr 4, s. 22-25.
• Biesaga T., Podmiotowość człowieka chorego i umierającego, „Medycyna Praktyczna” 2005, nr 5, s. 22-25.
• Centrum Badania Opinii Społecznej, Komunikat z badań BS/134/99: Postawy wobec eutanazji, Warszawa 1999, s. 1-27.
• Centrum Badania Opinii Społecznej, Komunikat z badań BS/142/2009: Opinia społeczna o eutanazji, Warszawa 2009, s. 1-7.
• Centrum Badania Opinii Społecznej, Komunikat z badań BS/93/2007: Opinie o eutanazji, czyli pomocy w umieraniu, Warszawa 2007, s. 1-6.
• Chilmończyk W., Kobos E., Samobójstwo wspomagane w opinii pielęgniarek pracujących w placówkach paliatywno-hospicyjnych, „Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne” 9(2019), nr 3, s. 205-213.
• dw.com, Holandia: Eutanazja dzieci dozwolona, https://www.dw.com/pl/holandia-eutanazja-dzieci-dozwolona/a-65334430 (dostęp: 28.07.2023).
• Gielen J., van den Branden S., Broeckaert B., Religion and nurses’ attitudes to euthanasia and physician assisted suicie, „Nurs Ethics” 16(2009), nr 3, s. 303-318.
• Hermsen M.A., Have H., Euthanasia in palliative care journals, „Journal of Pain and Symptom Management” 2002, nr 23, s. 517-525.
• Inghelbrecht E., Bilsen J., Mortier F., Deliens L., The role of nurses in physician-assisted deaths in Belgium, „Canadian Medical Association Journal” 182(2010), nr 9, s. 905-910.
• Jan Paweł II, Encyklika Evangelium vitae do biskupów, do kapłanów i diakonów, zakonników i zakonnic, do katolików świeckich oraz do wszystkich ludzi dobrej woli o wartości i nienaruszalności życia ludzkiego, Kraków 1995.
• Jans J., Prawodawstwo eutanazyjne w Holandii, w: Eutanazja w dyskusji, red. P. Morciniec, Opole 2001.
• Kodeks etyki zawodowej pielęgniarki i położnej Rzeczypospolitej Polskiej, Uchwała IV Krajowego Zjazdu Pielęgniarek i Położnych z 9 grudnia 2003 r.
• Kowalewska B., Krajewska-Kułak E., Jankowiak B., Gołębiewska A., Wróblewska K., Rolka H., Van Damme-Ostapowicz K., Chilińska J., Kowalczuk K., Opieka hospicyjna i paliatywna oraz eutanazja w opinii pielęgniarek i studentów kierunku pielęgniarstwo, „Problemy Higieny i Epidemiologii” 2007, nr 88, s. 484-488.
• Leppert W., Gottwald L., Kazimierczak-Łukaszewicz S., Problematyka eutanazji i opieki paliatywnej w poglądach studentow VI roku medycyny, „Medycyna Paliatywna” 2009, nr 1, s. 45-52.
• Lipowski P., Wiliński O., Eutanazja – charakterystyka aspektów prawnych w Polsce i wybranych krajach europejskich, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie” 19(2021), nr 3-4, s. 97-103.
• Matejuk A., Mikołajczyk E., Lewko A., Abramczyk J., Błasiak T., Rucińska M., Wojtukiewicz M.Z., Opieka paliatywna czy eutanazja – postrzeganie problemu przez pacjentów, lekarzy, studentów medycyny i mieszkańców województwa podlaskiego, „Onkologia Polska” 2003, nr 6, s. 29-33.
• Mickiewicz I., Krajewska-Kułak E., Kędziora-Kornatowska K., Rosłan K., Postawy pielęgniarek wobec eutanazji, „Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne” 1(2011), nr 3, s. 199-208.
• Nijboer J.F., Prokuratura w Holandii, „Prokuratura i Prawo” 1997, nr 11, s. 79-107.
• Orzeł Z., Kwietniewska S., Sutryk M., Niwińska K., Kutnik B., Guz E., Nursesʼ attitudes towards euthanasia. Journal of Education, „Health and Spor” 11(2021) nr 10, s. 63-73.
• Pawlicki J., Holandia. Eutanazja na telefon, http://wyborcza.pl/1,76842,11247077,Holandia__Eutanazja_na_telefon.html (dostęp: 29.07.2023).
• R Foundation for Statistical Computing, R Programm A language and environment for statistical computing, Vienna, Austria, (2022).
• Romanowska U., Laska E., Foryś Z., Eutanazja w opinii studentów kierunku pielęgniarstwo, „Państwo i Społeczeństwo” 16(2016), nr 4, s. 37-53.
• Sierżantowicz R., Łagoda K., Doroszkiewicz H., Jurkowska G., Opinie lekarzy, pielęgniarek, pacjentów i studentów na temat eutanazji, „Gerontologia Polska” 19(2011), nr 2, s. 99-106.
• Stefanowicz G., Prawne aspekty eutanazji w Holandii, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 14(2016), nr 3, s. 243-253.
• Stetkiewicz-Lewandowicz A., Kaźmierczak M., Rasmus P., Machała W., Sobów T., Postawy wobec problemu legalizacji eutanazji wśród personelu medycznego oraz osób niezwiązanych zawodowo z opieką medyczną, „Anestezjologia i Ratownictwo” 2015, nr 9, s. 436-443.
• Szeroczyńska M., Eutanazja i wspomagane samobójstwo na świecie. Studium prawnoporównawcze, Kraków 2004.
• tokfm.pl, Pielęgniarki dokonujące eutanazji przyznają: Zabijaliśmy bez zgody pacjentów, https://www.tokfm.pl/Tokfm/7,103086,7996738,pielegniarki-dokonujace-eutanazji-przyznaja-zabijalismy-bez.html (dostęp: 29.07.2023).
• van Kalmthout A.M., Regulacja prawna eutanazji w Holandii, „Prokuratura i Prawo” 1997, nr 6, s. 55-80.
• Zespół wPolityce.pl, Holandia: w przeciągu ostatnich siedmiu lat liczba eutanazji wzrosła o 150proc. Coraz częściej uderza w chorych psychicznie, http://wpolityce.pl/spoleczenstwo/218140-holandia-w-przeciagu-ostatnich-siedmiu-lat-liczba-eutanazji-wzrosla-o-150-proc-coraz-czesciej-uderzaw-chorych-psychicznie (dostęp: 28.07.2023).

Identifiers

DOI

10.32090/SE.250318

Biblioteka Nauki

26469671