Барбара Квапіш: лодзінская экзафаністка з падляскім сэрцам

• Authors: Angela Espinosa Ruiz

Title variants

EN

Barbara Kwapisz: a Łódź exophonist with a Podlasie heart

PL

Barbara Kwapisz: łódzka egzofonistka o podlaskim sercu

Abstracts

BE

У артыкуле даследуюцца вядомыя апублікаваныя лірычныя творы Бар¬бары Квапіш (1949г. н.), паэткі польскага паходжання, якая вывучыла бела-рускую мову пасля таго, як пераехала ў Белавежу працаваць настаўніцай і ўступіла ў кантакт з мясцовай беларускай этнічнай меншасцю, яе звычаямі і культурай. Для таго, каб прааналізаваць паэзію Б. Квапіш, мы звярнуліся да штотыднёвіка "Ніва", а таксама да літаратурнага альманаха "Белавежа" за 1980 год. Нам удалося выявіць у агульнай колькасці 11 вершаў за 1976–1980 гг., якія мы прааналізавалі з моўнага і літаратурнага пункту гледжання. Пасля вывучэння твораў Б. Квапіш мы прыйшлі да высновы, што яе паэзія заслугоўвае як прызнання, так і навуковай увагі, бо яна адначасова ёсць ключавою прадстаўнічкай з'явы экзафаніі на беларускай мове і выдатнай паэткай.

PL

W niniejszym artykule analizujemy znane publikowane utwory liryczne Barbary Kwapisz (1949), urodzonej w Polsce poetki, która po przeprowadzce do Białowieży dla pracy nauczycielskiej zetknęła się z lokalną białoruską mniej-szością etniczną, jej obyczajami i kulturą, oraz nauczyła się języka białoruskiego. W celu analizy poezji B. Kwapisza skorzystaliśmy z archiwum tygodnika „Niva” oraz wydania almanachu literackiego „Belaveža” 1980 roku. Udało nam się znaleźć łącznie 11 wierszy z lat 1976–1980, które przeanalizowaliśmy pod względem językowym i literackim. Po przestudiowaniu twórczości B. Kwapisz doszliśmy do wniosku, że jej poezja zasługuje zarówno na uznanie, jak i na uwagę naukową, ponieważ jest ona zarówno kluczowym przedstawicielem zjawiska egzofonii w języku białoruskim, jak i wybitną poetką.

EN

This article explores the known published lyrical works of Barbara Kwapisz (1949), a Polish-born poet who learnt Belarusian upon moving to Białowieża to work as a teacher and coming into contact with the local Belarusian ethnic minority, their customs and culture. In order to analyse Kwapisz's poetry, we consulted the archive of the weekly magazine "Niva", as well as the 1980 edition of the "Belaveža" literary almanac. We managed to find a total of 11 poems dating from 1976 to 1980 which we analysed from the linguistic and literary point of view. After our study of Barbara Kwapisz's works, we came to the conclusion that her poetry deserves both recognition and scientific attention, since she is both a key representative of the phenomenon of exophony in the Belarusian language and a notable poet.

Keywords

EN

Barbara Kwapisz; exophony; Belarusian language; Belarusian literature in Poland; minority literature; national minority literature

PL

Barbara Kwapisz; egzofonia; język białoruski; literatura białoruska w Polsce; literatura mniejszości narodowych

BE

Барбара Квапіш; экзафанія; беларуская мова; беларуская літаратура ў Польшчы; літаратура нацыянальных меншасцей

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Białorutenistyki
• Journal: Acta Albaruthenica
• Year: 2021
• Issue: 21
• Pages: 81-95

Dates

published

2021

Contributors

author

Angela Espinosa Ruiz

• Wydział Lingwistyki Stosowanej Uniwersytet Warszawski

References

• Arndt Susan, Dirk Naguschewski, and Robert Stockhammer. 2007. Exophonie: Anders-Sprachigkeit (in) der Literatur. Berlin: Kulturverlag Kadmos.
• Barszczewski Aleksandr. 2001. Tvorcy belaruskaga lìtaraturnaga ruhu ǔ Polʹščy 1958–1998. Mìnsk: UP "Tèhnaprynt". [Баршчэўскі Аляксандр. 2001. Творцы беларус-кага літаратурнага руху ў Польшчы 1958–1998. Мінск: УП "Тэхнапрынт"].
• Čahoǔskaâ Taccâna. 2018. Mova ètnasu, mova nacyì, dzâržaǔnaâ mova, rodnaâ mova: rolâ rodnaj movy ǔ pracèse stanaǔlennâ asoby ì ǔ razvìccìcyvìlìzacyì (192–198). U: Belaruskae slova: tèrmìn ì vobraz: zbornìk artykulaǔ pa matèryâlah navukovyh čytannâǔ, prysvečanyh pamâcì prafesara V.P. Krasneâ, g. Mìnsk, 27 snežnâ 2017 g. / BDU, fìlalagìčny fak., kaf. gìstoryì belaruskaj movy; rèdkal.: M.Ì. Svìstunova (adk. rèd.) [ì ìnš.]; pad agul. rèd. M.R. Prygodzìča. Mìnsk: BDU [Чахоўская Таццяна. 2018. Мова этнасу, мова нацыі, дзяржаўная мова, родная мова: роля роднай мовы ў працэсе станаўлення асобы і ў развіцці цывілізацыі (192–198). У: Беларускае слова: тэрмін і вобраз: зборнік артыкулаў па матэрыялах наву-ковых чытанняў, прысвечаных памяці прафесара В.П. Краснея, г. Мінск, 27 снежня 2017 г. / БДУ, філалагічны фак., каф. гісторыі беларускай мовы; рэдкал.: М.І. Свістунова (адк. рэд.) [і інш.] ; пад агул. рэд. М.Р. Прыгодзіча. Мінск: БДУ].
• Dabène Louise. 1994. Repères sociolinguistiques pour l’enseignement des langues: les situations plurilingues. Paris.
• Karpiński Franciszek. 1835. Dzieła Franciszka Karpińskiego. Wydanie nowe Jana Nep: Bobrowicza. Tomik II. Lipsk: Breitkopf et Haertel.
• Kwapisz Barbara. 1976. Nìčoga â sënnâ ne napìsala... “Nìva” № 45 (1080): 3 [Квапіш Барбара. 1976. Нічога я сёння не напісала... “Ніва” № 45 (1080): 3].
• Kwapisz Barbara. 1976. Praga neznìkaûčaâ. “Nìva” № 49 (1084): 3 [Квапіш Барбара. 1976. Прага незнікаючая. “Ніва” № 49 (1084): 3].
• Kwapisz Barbara. 1977. Stamìla mâne ǔžo nešta... “Nìva” № 6 (1093): 3 [Квапіш Барбара. 1977. Стаміла мяне ўжо нешта... “Ніва” № 6 (1093): 3].
• Kwapisz Barbara, 1977. Kalì budzem z “Sonca” pìcʹ... “Nìva” № 10 (1097): 3 [Квапіш Барбара. 1977. Калі будзем з “Сонца” піць... “Ніва” № 10 (1097): 3].
• Kwapisz Barbara. 1977. Hacela b â Kalʹëpe nìcʹzalatuû magčy ǔhapìcʹ. “Nìva” № 18 (1105): 3 [Квапіш Барбара. 1977. Хацела б я Кальёпе ніць залатую магчы ўхапіць. “Ніва” № 18 (1105): 3].
• Kwapisz Barbara. 1977. Kožny dzenʹ, âk vâsla adpìhanne... “Nìva” № 27 (1114): 3. [Квапіш Барбара. 1977. Кожны дзень, як вясла адпіханне... “Ніва” № 27 (1114): 3].
• Kwapisz Barbara. 1979. Žurbotna mne, kalì câbe nâma... “Nìva” № 44 (1236): 3. [Квапіш Барбара. 1979. Журботна мне, калі цябе няма... “Ніва” № 44 (1236): 3].
• Kwapisz Barbara. 1980. Mama... “Belaveža”. Belastok: Vydanne galoǔnaga praǔlennâ Belaruskaga gramadska-kulʹturnaga tavarystva [Квапіш Барбара. 1980. Мама... “Белавежа”. Беласток: выданне Галоўнага праўлення Беларускага грамад-ска-культурнага таварыства].
• McMillin Arnold. 2017. The remarkable Belarusian verse and prose of Ángela Espinosa Ruiz. “New Zealand Slavonic Journal” 51: 87–114.
• Miłosz Czesław. 1943. Słońce [online] https://poezja.org/wz/Mi%C5%82osz_Czes%C5% 82aw/7857/S%C5%82o%C5%84ce [доступ: 20.08.2021].
• Stralʹcoǔ Mìhasʹ. 1969. Zagadka Bagdanovìča. Mìnsk: Mastackaâ lìtaratura [Стральцоў Міхась. 1969. Загадка Багдановіча. Мінск: Мастацкая літаратура].
• Wright Chantal. 2008. Writing in the ‘Grey Zone’: Exophonic Literature in Contemporary Germany. “German as a foreign language”, Nº 3: 26–42.
• Wright Chantal. 2010. Exophony and literary translation: What it means for the translator when a writer adopts a new language. “Target. International Journal of Translation Studies” Nº 22.1: 22–39.

Identifiers

DOI

10.32612/uw.18988091.2021.21.pp.81-95

Biblioteka Nauki

1932694