Zjawisko adaptacji gatunkowej na przykładzie felietonów opublikowanych w tygodniku „Piłka Nożna” w latach 1995–1998

• Authors: Patryk Iwańczyk

Title variants

EN

The Phenomenon of Genre Adaptation Based on Selected Columns Published in the Piłka Nożna Weekly in the Years 1995–1998

Abstracts

EN

The aim of the paper is to fill up the gap in media studies research by characterizing selected columns written by three journalists (Janusz Atlas, Stefan Szczepłek, and Waldemar Lodziński) who published in the 1990s in a specialized weekly titled Piłka Nożna. Research methods: The paper contains conclusions from the linguistic analysis of the collected press material in terms of the presence of interesting genre adaptations in the texts. The study uses the method of linguistic genology with particular reference to Maria Wojtak’s original theory. Results and conclusions: The analysis of sports columns presents examples of original references to other press genres, utility texts, and forms characteristic of literature. However, it is examples of the duplication of the structure of press genres: profile and editorial, that come to the fore. Originality/cognitive value: Conclusions from the analysis of sports columns present their authors as intelligent, creative, and with high genre awareness.

PL

Celem niniejszego artykułu jest próba uzupełnienia luki w stanie badań medioznawczych poprzez scharakteryzowanie wybranych felietonów autorstwa trzech dziennikarzy publikujących w latach 90. XX wieku na łamach specjalistycznego tygodnika „Piłka Nożna” – Janusza Atlasa, Stefana Szczepłka i Waldemara Lodzińskiego. Metody badań: Artykuł zawiera wnioski z językoznawczej i genologicznej analizy zgromadzonego materiału prasowego dokonanej pod kątem obecności w tekstach interesujących adaptacji gatunkowych. W pracy wykorzystano założenia genologii lingwistycznej, ze szczególnym uwzględnieniem autorskiej koncepcji Marii Wojtak. Wyniki i wnioski: Analizy felietonów sportowych wykazały oryginalne nawiązania do innych gatunków prasowych, tekstów użytkowych oraz form charakterystycznych dla literatury. Na plan pierwszy wysuwają się jednak przykłady powielenia struktury gatunków prasowych: sylwetki i edytorialu. Wartość poznawcza: Wnioski z analizy felietonów sportowych ukazują ich autorów jako inteligentnych, kreatywnych, mających wysoką świadomość gatunkową.

Keywords

PL

edytorial; felieton; gatunek; konwencja gatunkowa; sylwetka

EN

column; editorial; genre; genre convention; profile

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Studia Medioznawcze
• Year: 2023
• Issue: 1
• Pages: 70-79

Dates

published

2023

Contributors

author

Patryk Iwańczyk

• Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Komisji Edukacji Narodowej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000306540035

References

• Atlas, J. (1996, 30 kwietnia). SHOWMAN I BŁAZEN. Piłka Nożna, s. 31.
• Bauer, Z. (2000). Gatunki dziennikarskie. W E. Chudziński & Z. Bauer (Red.), Dziennikarstwo i świat mediów (s. 232–243). Kraków: Universitas.
• Bulisz, E. (2014). Ku pamięci – nienekrologicznie. Acta Humana, 5, 197–209. DOI: https://doi.org/10.17951/ah.2014.5.197
• Chudziński, E. (2006). Felieton. W W. Pisarek (Red.), Słownik terminologii medialnej (s. 57). Kraków: Universitas.
• Cudak, R. (1993). Artykuł wstępny. W M. Pytasz (Red.), Leksykon szkolny. Gatunki paraliterackie publicystyczne i użytkowe (s. 13–20). Gorzów Wielkopolski: „Silva Rerum”.
• Iwańczyk, P. (2016a). Gdy felieton zamienia się w editorial, czyli o „Rzucie z autu” Waldemara Lodzińskiego. Acta Humana, 7, 105–117. DOI: https://doi.org/10.17951/ah.2016.7.105
• Iwańczyk, P. (2016b). „Wchodził na boisko i stawał się geniuszem” – nawiązania do konwencji gatunkowej sylwetki-wspomnienia w felietonach z tygodnika „Piłka Nożna” z lat 1995-1998. W A. Czapla & M. Koper (Red.), Język i sport (s. 61–78). Lublin: Fotopia.
• Iwańczyk, P. (2017). Felietonowa sylwetka czy sylwetkowy felieton, czyli o twórczości felietonistycznej Stefana Szczepłka. W I. Hofman & D. Kępa-Figura (Red.), Współczesne media. Gatunki w mediach. Prace dedykowane Profesor Marii Wojtak (T. 1, s. 305–319). Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Iwańczyk, P. (2018). O sporcie inaczej. Felietony z tygodnika „Piłka Nożna” w ujęciu genologicznym. Lublin (nieopublikowana rozprawa doktorska).
• Lodziński, W. (1997a, 30 września). A’propos Atlasa. Piłka Nożna, s. 3.
• Lodziński, W. (1997b, 4 marca). Kolator mnie straszy. Piłka Nożna, s. 28.
• Lodziński, W. (1997c, 8 kwietnia). Koniec z „czarną sotnią”. Piłka Nożna, s. 28.
• Majkowska, G. (2000). O języku mediów. W E. Chudziński & Z. Bauer (Red.), Dziennikarstwo i świat mediów (s. 232–243) Kraków: Universitas.
• Pachowicz, M. (2009). Wstępniak, czyli piórem redaktora naczelnego. W K. Ożóg (Red.), Język żyje. Rzecz o współczesnej polszczyźnie (s. 263–273). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Szczepłek, S. (1995, 19–26 grudnia). Janas i Klinsmann. Piłka Nożna, s. 12.
• Szczepłek, S. (1996, 30 lipca). SMUTNY POCZĄTEK. Piłka Nożna, s. 12.
• Szczepłek, S. (1998, 17 lutego). Klinsmann i inni. Piłka Nożna, s. 42.
• Wojtak, M. (1999). Wyznaczniki gatunku wypowiedzi na przykładzie tekstów modlitewnych. Stylistyka, 8, 105–117.
• Wojtak, M. (2003). Wyznaczniki gatunkowe sylwetki prasowej. Stylistyka, 12, 259–278.
• Wojtak, M. (2004a). Gatunki prasowe. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej.
• Wojtak, M. (2004b). Wzorce gatunkowe wypowiedzi a realizacje tekstowe. W D. Ostaszewska (Red.), Gatunki mowy i ich ewolucja (T. 2, s. 29–39). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2005). Adaptacje gatunkowe i ich rola w modyfikowaniu wyznaczników gatunku (na przykładzie wypowiedzi prasowych). W M. Kita & B. Witosz (Red.), Spotkanie. Księga jubileuszowa dla Profesora Aleksandra Wilkonia (s. 440–448) Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2006). Genologiczna osobliwość – editorial. Studia Językoznawcze, 5, 259–273.
• Wojtak, M. (2007). Rola stylizacji w modyfikowaniu poetyki felietonu. Prace Filologiczne, 53, 735–744.
• Wojtak, M. (2009). Felietonista indywidualista, czyli o idiolekcie gatunkowo sprofi lowanym. W K. Maćkowiak, C. Piątkowski, & J. Gorzelana (Red.), Język i styl twórcy w kręgu badań współczesnej humanistyki. Studia o języku i stylu artystycznym (T. 5, s. 321–332). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
• Wojtak, M. (2010). Analiza gatunków prasowych. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa i kierunków pokrewnych. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej.
• Worsowicz, M. (2008). Sylwetka-wspomnienie, czyli między tradycją a nowoczesnością tekstu dziennikarskiego. W B. Bogołębska & A. Kudra (Red.), Wypowiedź dziennikarska. Teoria i praktyka. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Identifiers

DOI

10.33077/uw.24511617.sm.2023.1.732

Biblioteka Nauki

2207108