Zastosowania dorobku metodologicznego Marii Wojtak w badaniach genologicznych i kontrastywnych w obszarze germanistycznym

• Authors: Zofia Bilut-Homplewicz , Anna Hanus , Agnieszka Mac

Title variants

EN

Applications of Maria Wojtak’s Methodological Achievements in Genological and Contrastive Research in German Studies

Abstracts

EN

The aim of the study is to confront and present the use of selected achievements of Maria Wojtak in the field of genre pattern and genological analyses in German and contrastive studies. Research methods: The catalog of concepts and research instruments developed by Maria Wojtak are juxtaposed with similar approaches and methodological proposals characteristic of German studies and discussed in terms of their divergence, common properties, and the possibility of their creative use by combining individual concepts in methodological proposals. Results and conclusions: The contrasting view of concepts stemming from two different linguistic traditions makes it possible to elucidate the phenomena described in the paper from different perspectives, which, on the one hand, appears as a challenge regarding the research process, but, on the other, may indicate new directions of exploration, trigger inspiration or research impulses leading to creative methodological reflection. Originality/cognitive value: The paper is a contribution to the discussion on the importance of contrastive analysis in the scope of two research areas––Polish and German studies. It points out similarities and differences in the methodology of genological concepts and their application, it familiarizes the Readers with the study of the above-mentioned literary cultures, inspiring further research in this area.

PL

Cel: Opracowanie ma na celu skonfrontowanie i ukazanie wykorzystania wybranych dokonań Marii Wojtak w zakresie opisu kategorii wzorca gatunkowego i analiz genologicznych w pracach germanistycznych i kontrastywnych. Metodologia: Wypracowany przez Autorkę katalog pojęć i instrumentarium badawcze zostaną zestawione z podobnymi ujęciami i propozycjami metodologicznymi charakterystycznymi dla podejść germanistycznych oraz przedyskutowane pod kątem ich rozbieżności, własności wspólnych oraz możliwości twórczego posłużenia się nimi, poprzez połączenie poszczególnych koncepcji w propozycjach metodologicznych. Wyniki i wnioski: Kontrastywne spojrzenie na koncepcje wyrosłe z dwóch odmiennych tradycji lingwistycznych pozwala z różnych perspektyw naświetlać opisywane w artykule zjawiska, co z jednej strony jawi się jako wyzwanie dotyczące postępowania badawczego, ale z drugiej może wskazać nowe kierunki eksploracji, wyzwolić inspiracje czy też impulsy badawcze prowadzące do twórczej refleksji metodologicznej. Wartość poznawcza: Artykuł jest przyczynkiem do dyskusji dotyczącej znaczenia badań kontrastywnych w zakresie dwóch obszarów badawczych, polonistycznego i germanistycznego, wskazuje na podobieństwa i różnice w metodologii koncepcji genologicznych oraz ich zastosowania, zapoznaje czytelników z badaniami wyżej wymienionych kultur piśmienniczych, inspirując do prowadzenia dalszych badań w tym zakresie.

Keywords

PL

gatunek; genologia germanistyczna; genologia polonistyczna; wzorzec tekstu; badania kontrastywne

EN

genres; German genology; Polish genology; contrastive textology; linguistic traditions

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Studia Medioznawcze
• Year: 2023
• Issue: 1
• Pages: 55-69

Dates

published

2023

Contributors

author

Zofia Bilut-Homplewicz

author

Anna Hanus

author

Agnieszka Mac

References

• Adamzik, K. (2004). Textlinguistik: Eine einführende Darstellung. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
• Adamzik, K. (2017). Literatur aus der Sicht von Text- und Diskurslinguistik. In A. Betten, U. Fix, & B. Wanning (Hrsg.), Handbuch Sprache in der Literatur (S. 93–119). Berlin–Boston: Walter De Gruyter.
• Bilut-Homplewicz, Z. (2012). Kommentar als ‘Pressegattung’. Zur Spezifik der Presseforschung in Polen. In H. E. H. Lenk & M. Vesalainen (Hrsg.), Persuasionsstile in Europa. Metodologie und Empirie kontrastiver Untersuchungen zur Textsorte Kommentar (S. 93–113). Hildesheim–Zürich–New York: Olms Verlag.
• Bilut-Homplewicz, Z., Hanus, A., & Mac, A. (2023). Koncepcje genologiczne w badaniach Marii Wojtak oraz w ujęciach germanistycznych. Studia Medioznawcze, 24(1), 42–54.
• Bilut-Homplewicz, Z., Mac, A., & Szwed, I. (2021). Kommentare zu gesellschaftlichen Themen und ihre charakteristischen Züge in ausgewählten polnischen Tageszeitungen. Zeitschrift für Slawistik, 66(1), 121–139.
• Brinker, K. (2005). Linguistische Textanalyse. Eine Einführung in Grundbegriffe und Methoden. Berlin: Erich Schmidt Verlag.
• Brinker, K., Cölfen, H., & Pappert, S. (2014). Linguistische Textanalyse. Eine Einführung in Grundbegriffe und Methoden. Berlin: Erich Schmidt Verlag.
• Dobrzyńska, T., Heinemann, W., & Wawrzyniak, Z. (2009). Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech – geneza, stan i perspektywy. Rozmowa z prof. Teresą Dobrzyńską, prof. Wolfgangiem Heinemannem i prof. Zdzisławem Wawrzyniakiem. W Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, & M. Smykała (Red.), Lingwistyka tekstu w Polsce i w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy (s. 17–30). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
• Fandrych, Ch., & Thurmair, M. (2011). Textsorten im Deutschen. Linguistische Analysen aus sprachdidaktischer Sicht. Tübingen: Stauffenburg Verlag.
• Fix, U. (1997). Kanon und Auflösung des Kanons. Typologische Intertextualität – ein „postmodernes“ Stilmittel? In G. Antos & H. Tietz (Hrsg.), Die Zukunft der Textlinguistik (S. 97–108). Tübingen: Stauffenburg Verlag.
• Hanus, A. (2014). Wariantywność gatunkowa w ujęciach kontrastywnych na przykładzie wybranych polskich i niemieckich tabloidów. tekst i dyskurs – text und diskurs, 7, 237–258.
• Hanus, A. (2015). Czy dziennikarze stosują alternacje i adaptacje, czy łamią kanony i mieszają wzorce? Gatunki prasowe w ujęciu kontrastywnym. W D. Ostaszewska & J. Przyklenk (Red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice (s. 280–289). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Hanus, A., & Austin, P. (2022). Olga Tokarczuk’s Flights as an example of genre transformation in the contemporary novel – a linguistic and literary view. tekst i dyskurs – text und diskurs, 16, 53–74.
• Hanus, A., & Kaczmarek, D. (2022). Sekretne życie gatunków. Komunikacja w przestrzeni medialnej – perspektywa germanistyczna. Wrocław–Dresden: Atut–Neisse Verlag.
• Hauser, S., & Luginbühl, M. (2015). Hybridisierung und Ausdifferenzierung – Einführende begriffliche und theoretische Anmerkungen. In S. Hauser & M. Luginbühl (Hrsg.), Hybridisierung und Ausdifferenzierung. Kontrastive Perspektiven linguistischer Medienanalyse (S. 7–30). Bern: Peter Lang Verlag.
• Heinemann, W. (2009). Rodzaj tekstu – wzorzec tekstu – typ tekstu. W Z. Bilut-Homplewicz, W. Czachur, & M. Smykała (Red.), Lingwistyka tekstu w Niemczech. Pojęcia, problemy, perspektywy. Antologia tłumaczeń (s. 69–96). Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
• Heinemann, W., & Viehweger, D. (1991). Textlinguistik. Eine Einführung. Tübingen: Max Niemeyer Verlag.
• Holthuis, S. (1993). Intertextualität. Aspekte einer rezeptionsorientierten Konzeption. Tübingen: Stauffenburg Verlag.
• Lenk, H. E. H. (2012). Methodologische Probleme des Textsortenvergleichs am Beispiel des Kommentars. tekst i dyskurs – text und diskurs, 5, 155–171.
• Lüger, H.-H. (2002). Berichten und Argumentieren im Konflikt. Akzeptanzwerbung, Desinformation und „rhetorischer Overkill“. In I. Pohl (Hrsg.), Semantische Aspekte öffentlicher Kommunikation (S. 439–468). Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
• Lüger, H.-H. (2015). Kontinuität im Wandel? Journalistisches Kommentieren zwischen Tradition und Innovation. In I. N. Creţu (Hrsg.), Quo vadis, Kommunikation? Kommunikation – Sprache – Medien (S. 51–71). Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
• Luginbühl, M. (2014). Medienkultur und Medienlinguistik. Komparative Textsortengeschichte(n) der amerikanischen „CBS Evening News“ und der Schweizer „Tagesschau“. Bern: Peter Lang Verlag.
• Mac, A. (2017). Textdesign und Bedeutungskonstitution im multimodalen Fernsehtext. Dramatisierungsstrategien in deutschen und polnischen Nachrichtensendungen. Frankfurt am Main: Peter Lang Verlag.
• Mac, A. (2018). Zu aktuellen Tendenzen des Kommentierens in der polnischen Presselandschaft. Stylistyka, XXVII, 267–290.
• Mac, A., & Szwed, I. (2016). Zu Intertextualitätsrelationen in den Kommentartexten der polnischen Tagespresse. In I. Bartoszewicz, M. Hałub, & T. Małyszek (Hrsg.), Germanica Wratislaviensia 141. Acta Universitatis Wratislaviensis No 3715 (S. 267–283). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Projekt ‘Persuasionsstile in Europa’. (b.d.). Pobrane 20 grudnia 2022 z https://blogs.helsinki.fi/persuasionsstile-in-europa/; https://blogs.helsinki.fi/persuasionsstile-in-europa/publikationen
• Sandig, B. (2006). Textstilistik des Deutschen. Berlin–New York: Walter de Gruyter.
• Stegert, G. (1997). Die Rezension: Zur Beschreibung einer komplexen Textsorte. Beiträge zur Fremdsprachenvermittlung, 31, 89–110.
• Szostak, N. (2018, 28 kwietnia). W naszym świecie granica między fikcją a faktami staje się coraz bardziej płynna. Gazeta Wyborcza. Pobrane 12 grudnia 2022 z http://wyborcza.pl/7,75517,23331310,olga-tokarczuk-w-naszym-swiecie-granica-miedzy-fikcja-a-faktami.html
• Wojtak, M. (2006). Gatunek w formie kolekcji a kolekcja gatunków. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 15, 143–152.
• Wojtak, M. (2011). O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu. tekst i dyskurs – text und diskurs, 4, 69–78.
• Wojtak, M. (2015). Gdy „między” jest w środku, czyli o przenikaniu się konwencji gatunkowych w konkretnych tekstach (na przykładzie przekazów prasowych). W D. Ostaszewska & J. Przyklenk (Red.), Gatunki mowy i ich ewolucja, t. 5: Gatunek a granice (s. 82–93). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2019). Wprowadzenie do genologii. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Identifiers

DOI

10.33077/uw.24511617.sm.2023.1.737

Biblioteka Nauki

2207106