Koncepcje Marii Wojtak w polskich badaniach komunikacji medialnej – praktyka aplikacyjna

• Authors: Danuta Kępa-Figura , Magdalena Ślawska

Title variants

EN

Maria Wojtak’s Conceptions in Polish Media Communication Research: Applied Practice

Abstracts

EN

The aim of the paper is to investigate how the media communication research community employs the methodological solutions developed by Maria Wojtak and, consequently, to determine the importance of her approach for contemporary media linguistics and, more broadly, for media studies. Research methods: In pursuit of this objective, the authors arranged a survey with 69 researchers who rely on a text-genre or discursive outlook in their examination of the media. The study was a three-stage process, using scientific sources, knowledge bases, a Google form and in-depth interviews (scoring interviews). Results and conclusions: The analysis of the source base enabled––firstly––generalizations related to the extent and intensity of the use of Wojtak’s conceptions in research, expressed in the universality and generality of their applications and beliefs about the universality and generality of these applications, as well as declarations about the inspirational nature of Wojtak’s ideas as a starting point for the authors’ research explorations. Secondly, the analysis showed that media communication scholars view Wojtak’s concepts not only as tools for describing media texts but also media. Thirdly, the analysis allowed pinpointing the interdisciplinary and unifying power of Wojtak’s conceptions in the media-linguistic community. Originality/cognitive value: The greatest value is an attempt to characterize the community of researchers using Maria Wojtak’s conceptions, their beliefs and points of scientific inspiration.

PL

Celem artykułu było ustalenie, jak środowisko badaczy komunikacji medialnej korzysta z metodologii wypracowanej przez Marię Wojtak, a w konsekwencji – określenie wagi tej koncepcji dla współczesnej mediolingwistyki i szerzej – dla medioznawstwa. Metoda badań: Realizując ten cel, autorki artykułu przeprowadziły badanie z udziałem 69 naukowców, przyjmujących w oglądzie mediów perspektywę genologiczną lub dyskursologiczną. Badanie było trzyetapowe, wykorzystano pracę na źródłach naukowych, bazach wiedzy, formularz Google’a oraz wywiady pogłębione (określone jako punktowe). Wyniki: Analiza bazy źródłowej pozwoliła – po pierwsze – na uogólnienia dotyczące zasięgu i natężenia wykorzystywania koncepcji Wojtak, wyrażające się m.in. powszechnością i uniwersalnością zastosowań oraz przekonaniami o powszechności i uniwersalności tych zastosowań, a także deklaracjami dotyczącymi inspiracyjności pomysłów Wojtak jako punktu wyjścia autorskich poszukiwań badawczych. Po drugie, analiza ta wykazała, że badacze komunikacji medialnej widzą te koncepcje jako narzędzia opisu nie tylko tekstów medialnych, lecz także mediów. Po trzecie, zwróciła uwagę na interdyscyplinarną i scalającą środowisko mediolingwistyczne moc koncepcji Wojtak. Oryginalność/wartość poznawcza: Największą wartością była próba opisania środowiska badaczy wykorzystujących koncepcje Marii Wojtak, ich przekonań i miejsc naukowych inspiracji.

Keywords

PL

Maria Wojtak; genologia; mediolingwistyka; gatunek; gatunek medialny; dyskurs medialny

EN

Maria Wojtak; genology; media linguistics; genre; media genre; media discourse

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Studia Medioznawcze
• Year: 2023
• Issue: 1
• Pages: 15-41

Dates

published

2023

Contributors

author

Danuta Kępa-Figura

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

author

Magdalena Ślawska

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000242656708

References

• Kępa-Figura, D., & Ślawska, M. (2023). Koncepcje Marii Wojtak – perspektywa mediolingwistyczna, Studia Medioznawcze, 24(1), 4–14.
• Wojtak, M. (1999). Wyznaczniki gatunku wypowiedzi na przykładzie tekstów modlitewnych. Stylistyka, 8, 105–117.
• Wojtak, M. (2003). Kolaże tekstowe jako forma komunikacji publicystycznej. Studia Językoznawcze, Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny, 2, 9–27.
• Wojtak, M. (2004a). Gatunki prasowe. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2004b). Wzorce gatunkowe wypowiedzi a realizacje tekstowe. W D. Ostaszewska (Red.), Gatunki mowy i ich ewolucja (T. 2 Tekst a gatunek, s. 29–39). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2004c). W kręgu paradoksów gatunku, czyli o konwencji i kreatywności w felietonie. W K. Maćkowiak & C. Piątkowski (Red.), Język polski w perspektywie diachronicznej i synchronicznej (s. 273–294). Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.
• Wojtak, M. (2005a). Adaptacje gatunkowe i ich rola w modyfikowaniu wyznaczników gatunku (na przykładzie wypowiedzi prasowych). W M. Kita & B. Witosz (Red.), Spotkanie. Księga jubileuszowa dla Profesora Aleksandra Wilkonia (s. 440–448). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2005b). Genologia tekstów użytkowych. W M. Czermińska, S. Gajda, K. Kłosiński, A. Legeżyńska, A. Z. Makowiecki, & R. Nycz (Red.), Polonistyka w przebudowie (T. 1 Literaturoznawstwo – wiedza o języku – wiedza o kulturze – edukacja. Zjazd Polonistów, Kraków, 22-25 września 2004, s. 132–148). Kraków: Universitas.
• Wojtak, M. (2006a). Gatunek w formie kolekcji a kolekcja gatunków. Poznańskie Spotkania Językoznawcze, 15, 143–152.
• Wojtak, M. (2006b). Interakcyjny styl komunikowania w prasie kobiecej. W J. Mazur & M. Rzeszutko-Iwan (Red.), Teksty kultury. Oblicza komunikacji XXI wieku (T. 1, s. 115–128). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2006c). Interakcyjny styl komunikowania we współczesnej prasie (na przykładzie prasy młodzieżowej). W B. Witosz (Red.), Style konwersacyjne (s. 119–129). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2007a). Rachunek sumienia – analiza genologiczna. W P. Bortkiewicz, S. Mikołajczak, & M. Rybka (Red.), Język religijny dawniej i dziś (T. 3 Materiały z konferencji, Poznań, 24-26 kwietnia 2006, s. 289–299). Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne”.
• Wojtak, M. (2007b). Styl gatunku, styl gatunkowy a styl funkcjonalny w perspektywie analitycznej. W D. Ostaszewska (Red.), Gatunki mowy i ich ewolucja (T. 3 Gatunek a odmiany funkcjonalne, s. 16–24). Katowice: Wydawnictwo Gnome.
• Wojtak, M. (2008). Analiza gatunków prasowych. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa i kierunków pokrewnych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2009). Współczesne sylwy kalendarzowe – zderzenie gatunków, stylów, światów. W K. Ożóg (Red.), Język żyje. Rzecz o współczesnej polszczyźnie (s. 305–322). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Wojtak, M. (2010). Głosy z teraźniejszości. O języku współczesnej polskiej prasy. Lublin: Wydawnictwo WSPA.
• Wojtak, M. (2011a). Współczesne modlitewniki w oczach językoznawcy. Studium genologiczne. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS.
• Wojtak, M. (2011b). O relacjach dyskursu, stylu, gatunku i tekstu. tekst i dyskurs – text und diskurs, 4, 69–78.
• Wojtak, M. (2011c). Osobliwe byty gatunkowe i tekstowe w ich uwikłaniach komunikacyjnych. W D. Ostaszewska & J. Przyklenk (Red.), Gatunki mowy i ich ewolucja (T. 4 Gatunek a komunikacja społeczna, s. 44–56). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2011d). Współczesny modlitewnik upamiętniający I Komunię Świętą – genologiczne studium przypadku. W L. Mariak & A. Seniów (Red.), Ścieżkami pięknej polszczyzny. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Mirosławie Białoskórskiej z okazji 65-lecia urodzin i 45-lecia pracy zawodowej (s. 293–307). Szczecin: Wydawca volumina.pl Daniel Krzanowski.
• Wojtak, M. (2012). Wielogłosowość w reportażu ujęta w formę kolażową. Prace Językoznawcze, 14, 265–273.
• Wojtak, M. (2013a). Tekst i jego gatunki w ostatnim siedemdziesięcioleciu. W A. Dunin-Dudkowska & A. Małyska (Red.), 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska. Procesy. Tendencje (s. 85–107). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2013b). Potencjał tekstotwórczy wzorca gatunkowego na przykładzie litanii. tekst i dyskurs – text und diskurs, 6, 319–336.
• Wojtak, M. (2014a). Genologiczna analiza tekstu. Prace Językoznawcze, 3, 63–71. DOI: https://doi.org/10.18290/rh.2015.63.6-13
• Wojtak, M. (2014b). Sporne i bezsporne problemy współczesnej genologii. Poradnik Językowy, 8, 7–22.
• Wojtak, M. (2014c). Wartości w wywiadzie – wartość wywiadu. W I. Hofman & D. Kępa-Figura (Red.), Współczesne media. Wartości w mediach, wartości mediów (T. 2, s. 225–239). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2015a). Rozłożone gazety. Studia z zakresu prasowego dyskursu, języka i stylu. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2015b). Gdy „między” jest w środku, czyli o przenikaniu się konwencji gatunkowych w konkretnych tekstach (na przykładzie przekazów prasowych). W D. Ostaszewska & J. Przyklenk (Red.), Gatunki mowy i ich ewolucja (T. 5 Gatunek a granice, s. 84–93). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2016). O dyskursie religijnym, jego osobliwościach i przeobrażeniach. W B. Witosz, K. Sujkowska-Sobisz, & E. Ficek (Red.), Dyskurs i jego odmiany (s. 74–85). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2018). O wybranych translokacjach komunikacyjnych w dyskursie religijnym. Stylistyka, 17, 47–63.
• Wojtak, M. (2019a). Wprowadzenie do genologii. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2019b). Do Boga…, O Bogu…, Przed Bogiem… Gatunki przekazu religijnego w analizie filologicznej. Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS.
• Wojtak, M. (2019c). Genologia medialna czy po prostu genologia. W I. Hofman & D. Kępa-Figura (Red.), Współczesne media. Problemy i metody badań nad mediami (T. 2, s. 189–204). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2019d). Teoretyczne obramowanie analiz gatunków prasowych (medialnych) – propozycja autorska. Rocznik Medioznawczy PAU, 1, 37–53.
• Wojtak, M. (2019e). Autorskie i gatunkowe odzwierciedlanie świata dyskursu (studium przypadku). W B. Ciesek-Ślizowska, B. Duda, E. Ficek, & K. Sujkowska-Sobisz (Red.), Reprezentacje świata w dyskursach (modele, obrazy, wizje) (s. 85–96). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
• Wojtak, M. (2020a). Tekst wobec reguł gatunku – studium przypadku. W K. Choińska & M. Pachowicz (Red.), Językoznawstwo. Stylistyka. Kultura (s. 99–108). Tarnów: Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej BIBLOS.
• Wojtak, M. (2020b). Od tekstu do gatunku. Genologiczna analiza konkretnej wypowiedzi prasowej. W A. Buk, A. Hanus, A. Mac, D. Miller, M. Smykała, & I. Szwed (Red.), Tekst. Dyskurs. Komunikacja. Podejścia teoretyczne, analityczne i kontrastywne. Text. Diskurs. Komunikation. Theoretische, analytische und kontrastive Ansätze (s. 95–108). Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.
• Wojtak, M. (2020c). Konkretna wypowiedź jako realizacja reguł gatunku (na przykładzie wywiadu prasowego). W A. B. Strawińska (Red.), Ojczysta święta mowo!... Wiąże nas twoje słowo. Polszczyzna w perspektywie diachronicznej. Studia i szkice (s. 595–604). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
• Wojtak, M. (2021a). Komunikacyjne ukształtowanie wywiadu o tematyce politycznej (studium przypadku). W M. Pataj & E. Pawlak-Hejno (Red.), Komunikowanie polityk(i) w literaturze i mediach (s. 319–328). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Wojtak, M. (2021b). Publicystyczna innowacyjność – studium przypadku W E. Żyrek-Horodyska (Red.), Zapisując świat. W dziennikarsko-literackim pejzażu form, tematów, gatunków. Prace ofiarowane Dr. hab. Andrzejowi Kaliszewskiemu Profesorowi UJ (s. 63–78). Kraków: Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Identifiers

DOI

10.33077/uw.24511617.sm.2023.1.741

Biblioteka Nauki

2207099