Bezdzietność Gryfitów jako problem komunikacji kryzysowej

• Authors: Joanna Kościelna

Abstracts

PL

Cel i tezy: rekonstrukcja reakcji na zagrożenie wymarcia dynastii Gryfitów przez pryzmat druków funeralnych. Próba uchwycenia sposobów komunikacji i oceny jej skuteczności. Koncepcja i metody badań: analiza kryzysu wizerunkowego dynastii na podstawie kazań i oracji funeralnych oraz literatury dotyczącej komunikacji kryzysowej. Wnioski: zamknięta w 1637 r. historia Księstwa Pomorskiego dowodzi, jak bardzo państwo wczesnonowożytne było zależne od biologii i jak ważnym problemem była płodność dynastów. Brak potomstwa oznaczał wysokie ryzyko wystąpienia kryzysu politycznego, w przypadku Pomorza zakończonego rozbiorem jego terytorium i utratą samodzielnego bytu politycznego (1648). Gryfici oraz ich doradcy prowadzili rzetelną politykę informowania społeczeństwa pomorskiego o zagrożeniu wymarciem rodu. Podejmowali działania mające zminimalizować wywoływane przez ten fakt emocje społeczne, polegające na mobilizowaniu poddanych wokół wartości wspólnych (historia, luteranizm), a także na przypisywaniu im współodpowiedzialności za kryzys bezdzietności książąt poprzez narzucenie interpretacji, że jest ona karą Boga za ich grzechy. Tworzyli komunikaty oparte na stałych schematach, ramach interpretacyjnych (framing), przykładach biblijnych, metaforach, figurach retorycznych. Strategie komunikacyjne służyły ochronie i ratowaniu wizerunku dynastii, a poprzez akcentowanie jej dorobku (prawo, Uniwersytet w Greifswaldzie, szczecińskie Pedagogium, wprowadzenie luteranizmu jako „prawdziwej wiary”, opieka nad Kościołem) – także w oczach przyszłych pokoleń. Wartość poznawcza: artykuł jest próbą spojrzenia na bezdzietność Gryfitów jako na sytuację kryzysową. Przeanalizowano w nim sposoby komunikowania i ratowania wizerunku dynastii.

Keywords

PL

komunikacja kryzysowa; kryzys; Księstwo Pomorskie; Gryfici; bezdzietność

• Publisher: Uniwersytet Warszawski. Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii
• Journal: Studia Medioznawcze
• Year: 2023
• Issue: 4
• Pages: 50-61

Dates

published

2023

Contributors

author

Joanna Kościelna

• https://orcid.org/0000000167380712

References

• Benoit, W. L. (1997). Image repair discourse and crisis communication. Public Relations Review, 23(2), 177–186. https://doi.org/10.1016/S0363-8111(97)90023-0 DOI: https://doi.org/10.1016/S0363-8111(97)90023-0
• Benoit, W. L., & Brinson, S. L. (1999). Queen Elizabeth’s Image Repair Discourse: Insensitive Royal or Compassionate Queen? Public Relations Review, 2, 145–156. https://doi.org/10.1016/S0363-8111(99)80159-3 DOI: https://doi.org/10.1016/S0363-8111(99)80159-3
• Bohlen-Bohlendorf, J. (1869). Vorwort. In U. Behr-Negendank-Semlow & J. Bohlen-Bohlendorf (Hrsg.), Die Personalien und Leichen-Processionen der Herzoge von Pommern und ihrer Angehörigen aus den Jahren 1560 bis 1663. Halle: Verlag des Waisenhauses.
• Braudel, F. (1971). Historia i trwanie. Tłum. B. Geremek. Warszawa: Czytelnik.
• Butovius, J. (1619). Zwo Christliche Ehren- vnd Trost predigten Bey der Fuerstlichen Leichbegaengniß Der … Frawen Anna Marien Gebornen Marggraeffin ... zu Brandenburg etc. Des ... Hern Barnimi des Juengern Hertzogen zu Stettin Pommern ... Hinterlassenen Hochsehligen Wittwen, Welche den 4 Novembr. dieses 1618 Jahrs … in Christo Jesu sehlig entschlaffen vnd den 17 Decembr. Zu Alten Stettin … beygesetzet worden. Alten Stettin: Johan Dubern.
• Caesar, D. (1600). Oratio Historica qua enumeratis praecipuis Pomeraniae Principum laudibus, Illustrissimo ... Dn. Iohanni Friderico, b. m. Duci Stettini, Pomeraniae ... subiectissimè parentat; et ... Dn. Barnimo XI, Duci Stettini, Pomeraniae … Fratris Succesori … omnia Fausta ... comprecatur M. Daniel Caesar Ossitiensis Misnus Rector illustris Paedagogij Stettinensis … Stettin: Martin Möller.
• Cianciara, D. (2010). Komunikowanie dotyczące ryzyka w sytuacjach kryzysowych. Hygeia Public Health, 45(1), 1–6.
• Coombs, W. T. (2007). Protecting organization reputations during a crisis: The development and application of situational crisis communication theory. Corporate Reputation Review, 10(3), 162–176. https://doi.org/10.1057/palgrave.crr.1550049 DOI: https://doi.org/10.1057/palgrave.crr.1550049
• Coombs, W. T. (2014). State of Crisis Communication: Evidence and the Bleeding Edge. Research Journal of the Institute for Public Relations, 1, 1–12.
• Cradelius, Ph. Eine Klag-Predigt Vber den hochbetrübten vnd vnverhofften aber doch feligen Todesfall des Weyland Durchleuchtigen, Hochgebornen Fürsten vnd ... Herrn Philippi II, Hertzogen zu Stettin, Pommern ... hochlöblicher vnd Christmilder gedechtniss, Auss dem 5 Cap. der Klaglieder Jerem. ... Den 8 Februarij, wie Seine S.F.G. zuvor den 3 desselben selig vnd sanfft in Christo entschlaffen in S. Peters Kirchen zu Alten Stettin gehalten. Alten Stettin: Rhete.
• Cramer, D. (1600). Parentalia posthuma quibus ex illustrissimi Principis ac Domini Dn. Barnimi, Ducis Stetini Pomeraniae … mandato Memoria Illustrissimi Principis ac Domini, Dn. Johannis Friderici, Ducis Stetini Pomeraniae … in Templo Arcis Stetini celebrata est, Proximo ab Humatione Die, qui erat XVII Kalend. April. A Daniele Cramero … Stetini: Rhete.
• Cramer, D. (1617). Oratio ultimis honoribus Illustrissimi ac Opitmi Principis Georgii III, Ducis Stetini Pomeraniae … B.M. Postridie Funerationis in templo Arcis publice habita … [Stetini]: Typis Duberianis.
• Cramer, D. (1620). Kurtze Beschreibung Des Walfisches, Welcher den 12. Maij, des 1620. Jahres, in Pommern Todt angestrandet ist: Sampt etlichen andern Gleichmessigen denckwirdigen Historien. Alten Stettin: Kelner.
• Faber, J. (1600). Leichenpredigten gehalten bey der Fürstlichen Leiche unnd Begrebnus des Durchleuchtigen, Hochgebornen Fürsten und Herrn, Herrn Johans Friedrichen Hertzogen zu Stettin Pommern, der Cassuben und Wenden, Fürsten zu Rügen, Graffen zu Gützkow, der Lande Lawenburg und Bütow Herrn … Alten Stettin: Rhete.
• Faber, J. (1603). Leichpredigten Gehalten bey der Fürstlichen Leiche und Begrebnus des weiland ... Hochgebornen Fürsten ... Barnimbs des Eilfften, Hertzogen zu Stettin Pommern ... Alten Stettin: Rhete.
• Friedeborn, P. (1613). Historische Beschreibung der Stadt Alten Stettin in Pommern … Alten Stettin: Rhete.
• Gędek, S. (2018). Definiowanie ryzyka. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 513, 119–130. https://doi.org/10.15611/pn.2018.513.11 DOI: https://doi.org/10.15611/pn.2018.513.11
• Grantzin, A. (1605). Leichpredigten Gehalten bey der Fürstlichen Leiche und Begrebnus Des Durchleuchtigen Hochgebornen Fürsten unnd Herrn Herrn Casimiri, Hertzogen zu Stettin Pommern der Cassuben und Wenden Fürsten zu Rügen Graffen zu Gützkow der Lande Lawenburg und Bütow Herrn etc.durch Andream Grantzin Pastorem Rügenwaldensem und Fürstlichem Hoffprediger. Alten Stettin: Rhete.
• Kaczmarek-Śliwińska, M. (2015). Public relations organizacji w zarządzaniu sytuacjami kryzysowymi organizacji. Sztuka komunikowania się. Warszawa: Difin.
• Kaczmarek-Śliwińska, M. (2019). Specyfika zarządzania sytuacją kryzysową w przestrzeni mediów społecznościowych w perspektywie typologii Situational Crisis Communication Theory W.T. Coombsa. Studia Medioznawcze, 4, 318–331. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2019.4.72 DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2019.4.72
• Kantzow, Th. (2005). Pomerania. Kronika pomorska z XVI wieku, K. Gołda (tłum.), T. Białecki & E. Rymar (oprac.), t. II. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński.
• Kochan, M. (2019). Komunikacja kryzysowa jako czynnik rozwoju kryzysu. Crisis communications and potential intensification of crisis. Kultura – Media – Teologia, 39, 8–31. DOI: https://doi.org/10.21697/kmt.39.1
• Krakewitz, B. (1618). Christliche BegengnußPredigt Am Tage der Fürstlichen Begrebnuß den 19 Martii Anno 1618, alß des ... Herrn Philipsen des Andern Hertzogen zu Stettin Pommern ... Leichnam zu Alten Stettin beygesetzt ... worden Gehalten ... zu Greiffswald in S. Nicolai Kirchen doselbst Durch Bartholdum Krakewitz, der H. Schrifft D. und der Pommerschen Kirchen Wolgastischer Regierung Superintendenten. Greiffswald: Segebad.
• Krakewitz, B. (1625). Drey Christliche Klag- und Trost-Predigten Bey unterschiedlicher Translocation, und endtlicher bestettigung der Fürstlichen erbleichten Leiche Des ... Herren Philippi Julii, Hertzogen zu Stettin Pommern ... Gehalten durch Bartholdum Krakevitzen, der heiligen Schrifft Doctorn, Professorn bey der Universitet Greiffswald. Greiffswaldt: Witte.
• Maćkiewicz, J. (2020). Ramy interpretacyjne jako narzędzie badań medioznawczych. Studia Medioznawcze, 21(3), 615–627. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2020.3 DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2020.3.251
• Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Biblia Tysiąclecia. (2000). Poznań: Wydawnictwo Pallottinum.
• Reutz, D. (1618). Iusta Philippica Das ist Drey Christliche Leichpredigten Gehalten bey der Fürstlichen Leiche und Begrebniß des ... Fürsten unnd Herrn Herrn Philippi II. Hertzogen zu Stettin Pommern ..., Durch M. Davidem Reutzium, Fürstlichen Alten-Stettinscher HoffPredigern. Sampt beygefügter verzeichniß der LeichProcession und Begrebniß wie dieselbe den 19. Martii angestellet und gehalten worden. Alten Stettin: Rhetische Druckerey, Landtrachtinger.
• Riccius, J. (1603). Eine Bußpredigt uber den tödtlichen abgang Des Durchleuchtigen ... Herrn, Herrn Barnimi X. weiland Hertzogen zu Stettin Pom[m]ern ... Aus dem Sprüchlein Salomonis Proverb. 28. Umb des Landes Sünde willen werden viel verenderung der Fürstenthüme etc. Gehalten in der Fürstlichen Stadt Gartz Domin. XII. Trinitatis Anno 1603. Durch M. Joachimum Riccium, Pastorn und Praepositum daselbst. Alten Stettin: Rhete.
• Rubenovius, D. (1624). Vier Christliche Leich und Trostpredigten : Gehalten bey der Fürstlichen Leiche unnd Begräbnis Der ... Frawen Erdmut, Gebornen Marggräffinnen auß Churfürstlichen Stammen zu Brandenburg [et]c. Hertzogin zu Stettin Pommern [et]c. des ... Herrn Johannis Friderici, Hertzogen zu Stettin Pommern ... hinterlassenen Fürstlichen Widwen. Alten Stettin: Rhete.
• Runge, J. (1560). Eine Leichpredigt uber dem Begrebnis des Durchleuchtigen Hochgebornen Fürsten und Herrn Herrn Philippen Hertzogen zzu Stetin Pomern, der Cassuben und Wenden Fürsten zu Rügen, Grauuen zu Gutzkaw und Herrn zu Lawenburg und Butaw hochlöblicher und seliger gedechtnis entschlaffen im Herrn zu Wolgast Anno 1560, 14 Februarij am morgen vmb die 6 stunde. Witteberg: Georg Rhawen.
• Runge, J. (1592). Leichenpredigten gehalten bey der Fürstlichen Leiche und Begrabniss des Durchleuchtigen Fürsten und Herrn, Herrn Ernst Ludwigen Hertzogen zu Stettin, Pommern, der Cassuben unnd Wenden, Fürsten zu Rügen, Graffen zu Gutzkaw etc. Gryphswald: Augustin Faber.
• Schleinert, D., & Schneikart, M. (2017). Zwischen Thronsaal und Frawenzimmer. Handlungsfelder pommerscher Fürstinnen um 1600. Köln–Weimar–Wien: Böhlau. DOI: https://doi.org/10.7788/9783412506759
• Scholastke, A. (1623). Des Weylandt Durchleuchtigen und Hochwürdigen Fürsten und Herren Ulrichs Hertzogen zu Stettin Pommern ... Hochseligen Angedenckens. Ehrengedechtniß: Welches ist Des gantzen Vaterlandes Pommern ernewtes Thränendechtniß. So beyderseits nach Tödtlichem hintrit ... ; Nebst angefügtem Abdruck wie mit der F. Leichen abführung... verfahren worden. Alten Stettin: Kelners Druckerey.
• Trygophorus, J. (1625). Orationes Duae Philippicae funebres, In Luctus Pomeraniae Ducales, Iussu Magnif. Dn. Rectoris, & totius Senatus, habitae in Academia Gryphiswaldensi ... In Exequias ... Dn. Philippi Iulii, & Dn. Philippi Secundi, Gll. m.m. Ducum Stetini .... Quorum ille Reverendiß. Wolgasti ... Anni currentis MDCXXV. D. VI. Maii. Cum VI. Februar. ... obdormiisset: Hic vero Celsißimus Stetini ... Anni praeterlapsi MDCXIIX. Die XIX. Maii. Cum & ipse antea III. Februarii ... solenni & Ducali Pompa ... sunt impositi, atq[ue] inserti Subiectissimae devotionis, & devotissimae subiectionis ergo a M. Johanne Trygophoro ... Praemissae sunt solennes Intimationes ... Dn. Bartholomaei Batti ... Dn. Friderici Gerschovi. Gryphiswaldi[i]: Albinus.
• Tworzydło, D. (2017). Procedura zarządzania w kryzysie wizerunkowym w mediach – przeciwdziałanie, reagowanie oraz odzyskiwanie utraconych korzyści. Studia Medioznawcze, 3, 77–88. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2017.70.363 DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2017.70.363
• Tworzydło, D. (2019). Skuteczne zarządzanie w kryzysie wizerunkowym na przykładzie marki Tiger. Studia Medioznawcze, 20(1), 1–14. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2019.1.82 DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.ms.2019.1.82
• Ubl, K. (2011). Der kinderlose König. Ein Testfall für die Ausdifferenzierung des Politischen im 11. Jahrhundert. Historische Zeitschrift, 292, 323–363. https://doi.org/10.1524/hzhz.2011.0013 DOI: https://doi.org/10.1524/hzhz.2011.0013
• Wedel, J. (1882). Hausbuch des Herrn Joachim von Wedel auf Krempzow Schloss und Blumberg erbgesessen. J. Bohlen-Bohlendorf (Hrsg.). Tübingen: Bibliothek des Litterarischen Vereins in Stuttgart.
• Widder, E., & Heinemeyer, Ch. (2018). Gefahrdete Dynastien und bedrohte Ordnungen. Einfuhrung. In E. Widder, I. Holzwart-Schafer, & Ch. Heinemeyer (Hrsg.), Geboren, um zu herrschen?: Gefährdete Dynastien in historisch-interdisziplinärer Perspektive (S. 1–22). Tübingen: Mohr Siebeck. DOI: https://doi.org/10.1628/978-3-16-153610-6
• Wojcik, K. (2021). Wizerunek i reputacja organizacji: informacyjny i zarządczy potencjał – część I. Studia Medioznawcze, 22(4), 1061–1076. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2021.4.664 DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2021.4.664
• Wojcik, K. (2022). Wizerunek i reputacja organizacji: informacyjny i zarządczy potencjał – część II. Studia Medioznawcze, 23(1), 1154–1170. https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2022.1.682 DOI: https://doi.org/10.33077/uw.24511617.sm.2022.1.682

Identifiers

DOI

10.33077/uw.24511617.sm.2023.4.756

Biblioteka Nauki

23948236