Polityka Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wobec uchodźców z Grecji

• Authors: Izabela Sienkiewicz

Title variants

EN

Polish People's Republic's policy on refugees from the Greek civil war

Abstracts

EN

The Greek Civil War of 1946-1949 divided the Greek society into allies of the monarchy and supporters of the Communist Party of the Greece-led Transitional Democratic Government of Free Greece. The military arm of the leftist center was the Democratic Army of Greece. Until some time, the communist forces were actively supported by the countries of the Eastern Bloc: Albania, Bulgaria, Yugoslavia, Czechoslovakia, and Romania. However, the Stalin-Tito conflict, which intensified from 1948 onwards, contributed to the defeat of the Democratic Army of Greece, caused by the overwhelming military advantage of the monarchist forces. In mid-1949, a decision was made to evacuate partisan units and the civilian population that had been under their control to Albania. Also, Poland, a country that suffered greatly as a result of World War II, helped Greece. First, by providing food, military and medical equipment, and later by accepting over 13,000 children and adults, fighters and civilians from the areas covered by the war, all terribly tired of war and wandering. The group of migrants was organized from scratch, provided medical and social care, work, education, and access to culture. Migrations of people in search of shelter from conflicts, persecution, and poverty are not only a contemporary problem of the European Union. This article presents the reforms initiated by the government of the Polish People's Republic as a result of the escalation of the crisis in the Balkans. In Poland refugees from Greece found completely new living, civilization, cultural, geographical, and economic conditions. Gradually, they managed to settle in this foreign country. Today many of them are grateful to Poland for their help.

PL

Wojna domowa w Grecji tocząca się w latach 1946-1949 podzieliła społeczeństwo na sojuszników monarchii i zwolenników kierowanego przez Komunistyczną Partię Grecji Tymczasowego Rządu Demokratycznego Wolnej Grecji. Zbrojnym ramieniem lewicowego ośrodka była Demokratyczna Armia Grecji. Do pewnego czasu siłom komunistycznym aktywnego wsparcia udzielały państwa bloku wschodniego: Albania, Bułgaria, Jugosławia, Czechosłowacja i Rumunia. Jednak nasilający się od 1948 r. konflikt na linii Stalin-Tito przyczynił się do klęski Demokratycznej Armii Grecji, wywołanej przygniatającą przewagą militarną sił monarchistycznych. W połowie 1949 r. podjęto decyzję o ewakuacji do Albanii oddziałów partyzanckich oraz pozostającej do tej pory pod ich kontrolą ludności cywilnej. Także Polska - kraj, który ogromnie ucierpiał w wyniku II wojny światowej - pomagała Grecji, najpierw dostarczając żywność, sprzęt wojskowy i medyczny, później przyjmując na swoje tereny ponad 13 tys. dzieci i dorosłych, bojowników i cywili z terenów objętych wojną, wszystkich bardzo zmęczonych wojną i tułaczką. Grupie migrantów zapewniono opiekę medyczną, socjalną, pracę, edukację, dostęp do kultury. Wędrówki ludności w poszukiwaniu schronienia przed konfliktami, prześladowaniami oraz ubóstwem nie są tylko współczesnym problemem Unii Europejskiej. W niniejszym artykule przedstawiono reformy, jakie zainicjował rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej pod wpływem eskalacji kryzysu na Bałkanach. Uchodźcy z Grecji zastali w Polsce zupełnie nowe dla nich warunki bytowe, cywilizacyjne, kulturalne, geograficzne i gospodarcze. Stopniowo udało im się w tym obcym kraju zaaklimatyzować. Dziś wielu z nich jest Polsce wdzięcznych za okazaną pomoc.

Keywords

EN

refugees; Greece; civil war; Greeks; Macedonian

PL

uchodźcy; Grecja; wojna domowa; Macedończycy; Grecy

• Publisher: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
• Journal: Studia z Polityki Publicznej
• Year: 2022
• Volume: 9
• Issue: 3(35)
• Pages: 89-107

Dates

published

2022

Contributors

author

Izabela Sienkiewicz

• Instytut Pamięci Narodowej w Warszawie, Biuro Edukacji Narodowej

• https://orcid.org/0000000168341280

References

• AAN, KC PZPR, 237/XXII-794, Materiały Wydziału Zagranicznego KC PZPR, Sektor Emigracji Politycznej i Uchodźstwa.
• AAN, KC PZPR, 237/XXII-853, Materiały Wydziału Zagranicznego KC PZPR, Sektor Emigracji Politycznej i Uchodźstwa.
• AAN, KC PZPR, 237/XXII-854, Materiały Wydziału Zagranicznego KC PZPR, Sektor Emigracji Politycznej i Uchodźstwa.
• AIPN, 0194/2075, Akta personalne funkcjonariusza MSW Beatus Barbara, c. Hilarego.
• AIPN, Gd 091/10, Praca dyplomowa napisana na WPiA Uniwersytetu Gdańskiego: Stanisław Dembowski, Administracyjno-prawne problemy grecko-macedońskiej mniejszości narodowej w województwie gdańskim, Gdańsk 1973.
• AIPN, Ka 084/139, Materiały Wydziału III KWMO w Katowicach, dotyczące obywateli narodowości greckiej zamieszkujących na terenie województwa katowickiego.
• Barcikowski, W. (1989). Szpital grecki na wyspie Wolin. Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza.
• Berdzikowski, R. (2015). Środowisko emigrantów greckich w Wałbrzychu. W: Wałbrzyskie szkice: 187-197, S. Bielawska (red.). Wałbrzych: DTP Service, Gmina Wałbrzych.
• Bistulas, F. (2004). Z Grecji do Polski: wspomnienia. Nowa Ruda-Struga: Wydawnictwo Maria.
• Borzym, W., Cetnarska, M. (1997). Umowy międzynarodowe w dziedzinie ubezpieczeń społecznych realizowane przez ZUS. Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
• Bougas, I. K. (2008). Paidomazoma 1948-49 i więzienia Fryderyki. Ateny.
• Brzeziński, A. M. (2002). Grecja. Warszawa: Trio.
• Clogg, R. (2006). Historia Grecji nowożytnej. Warszawa: Książka i Wiedza.
• Drzemczewski, J. (2009). Na śródziemnomorskim szlaku. Gdynia: Pomorska Oficyna Wydawniczo-Reklamowa Porta Mare.
• Jarska, N. (2020). "Old" Women and "Old" Revolution: The Role of Gender and Generation in Postwar Polish Communist Women's Political Biographies. W: Gender, Generations, and Communism in Central and Eastern Europe and Beyond: 125-146, A. Artwińska, A. Mrozik (Eds.). New York-London: Routledge.
• Klasik, M. (2012). Tajna operacja wywiadu PRL. Szpital polowy w Dziwnowie. Goleniów: Wydawca Jorgos Apostolu i Dariusz Religa.
• Klimko-Dobrzaniecki, H. (2013). Grecy umierają w domu. Kraków: Znak.
• Kralova, K. (2020). The Voices of Greek Child Refugees in Czechoslovakia, Journal of Modern Greek Studies, 38 (1): 131-158.
• Kurpiel, A. (2010). Macedońskie „dzieci uchodźcy" z greckiej wojny domowej - zapomniani przybysze na powojenny Dolny Śląsk, Pamięć i Przyszłość, 9 (3/10): 24-31.
• Kurpiel, K. (2015). Cztery nazwiska, dwa imiona. Macedońscy uchodźcy wojenni na Dolnym Śląsku. Poznań: Wydawnictwo Nauka i Innowacje.
• Łodziński, S. (2010). Polityka wobec mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce w latach 1945-2008. W: Mniejszości narodowe i etniczne w Polsce po II wojnie światowej: 20-34, S. Dudra, B. Nitschke (red.). Kraków: Nomos.
• Łodziński, S., Szonert, M. (2017). „Niepolityczna polityka?". Kształtowanie się polityki migracyjnej w Polsce w latach 1989-2016, Studia Migracyjne - Przegląd Polonijny, 2 (164): 6-35.
• Marantzidis, N. (2010). Demokratyczne Wojsko Grecji. Ateny.
• Nakovski, P. (red.) (2008). Makedonskite Begalci vo Polska: Problemi na Vospitanieto i Obrazovanieto na Decata i na Mladinata, Dokumenši (Uchodźcy macedońscy w Polsce: problemy wychowania i edukacji dzieci i młodzieży, dokumenty). 1, 1948-1975. Skopje: Državen Aphiv na Repyblika Makedonija.
• Nowicka, E. (2008). Hermes, Odyseusz i greckie powroty do ojczyzny. Kraków: Nomos.
• Olejnik, L. (2003). Polityka narodowościowa Polski w latach 1944-1960. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Pełczyński, G. (2016). Przełomowy rok 1956 w historii mniejszości narodowych w PRL. W: Społeczeństwo PRL: 1956: 55-66, S. Jankowiak, D. Skotarczak (red.). Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
• Pudło, K. (1995). Grecy i Macedończycy w Polsce 1948-1993, Sprawy Narodowościowe, 1 (6): 133-151.
• Pudło, K. (1997). Uchodźcy polityczni z Grecji w Polsce (1948-1995). W: Mniejszości narodowe w Polsce: 133-151, Z. Kurcz (red.). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 27 października 1932 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. nr 94, poz. 808) wraz ze zmianami: dekret z dnia 5 sierpnia 1949 r. o zmianie niektórych przepisów prawa o stowarzyszeniach (Dz. U. nr 45, poz. 335).
• Semczyszyn, M. (red.) (2016). PRL a wojna domowa w Grecji. Szczecin: Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej.
• Słabig, A. (2008). Aparat bezpieczeństwa wobec mniejszości narodowych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1989. Szczecin: Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej.
• Stola, D. (2010). Kraj bez wyjścia? Migracje z Polski 1949-1989. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, Instytut Studiów Politycznych PAN.
• Sturis, D. (2013). Grecja: gorzkie pomarańcze. Warszawa: Grupa Wydawnicza Foksal.
• Sturis, D. (2017). Nowe życie. Jak Polacy pomogli uchodźcom z Grecji. Warszawa: Wydawnictwo W. A. B.
• Syrnyk, J. (red.) (2009). Aparat bezpieczeństwa Polski Ludowej wobec mniejszości narodowych i etnicznych oraz cudzoziemców: studia. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Pamięci Narodowej.
• Szczepański, A. (2020). Ewolucja polityki etnicznej w Polsce w latach 1944-1989, Wrocławskie Studia Politologiczne, 28: 164-174.
• Ślupkov, I. A. (2012). Macedoński problem narodowy w Grecji w dokumentach Komunistycznej Partii Grecji w latach 1918-1940. Szczecin: Hogben.
• Tsivos, K. (2012). Řecká emigrace v Československu (1948-1968). Praga: Wydawnictwo UK FSV.
• Wojecki, M. (1989). Uchodźcy polityczni z Grecji w Polsce 1948-1975. Jelenia Góra: Karkonoskie Towarzystwo Naukowe.
• Wyspiański, J. (2004). Kokardy z powojennych tasiemek. Lubin.

Identifiers

DOI

10.33119/KSzPP/2022.3.5

Biblioteka Nauki

2148683