Legitymacja opodatkowania w zarządzaniu publicznym

• Authors: Aleksander Werner , Jarosław Wierzbicki

Title variants

EN

Taxation legitimacy in public governance

Abstracts

EN

The aim of the article is to analyse the conditions that should be met in the process of creating tax law in order to ensure legitimization of governance actions. Creation of tax law in line with transparent public tax policy requires it to be based on a consistent axiology appropriate for a democratic civil society. Authors assume that the tax law-creation should in the broadest scope set the standards necessary for its interpretation and application of the law and lead to the minimization of transaction costs of taxation and building the taxpayers' willingness to cooperate. In addition, as the analysis shows, the republican system is shaped on the basis of the most directly imposed obligations and the system requires cooperation of the government with the citizen and the involvement of the governed in the processes of exercising power.

PL

Celem artykułu jest przeanalizowanie warunków, jakie powinny być spełnione w procesie tworzenia prawa podatkowego dla zapewnienia legitymizacji działań władczych. Autorzy odnoszą się do procesu tworzenia prawa podatkowego, który wpisuje się w przejrzystą publiczną politykę podatkową i wymaga oparcia na jasnym i czytelnym systemie wartości właściwym dla demokratycznego społeczeństwa obywatelskiego. Autorzy wychodzą z założenia, że to prawotwórstwo podatkowe powinno w najszerszym zakresie wyznaczać standardy interpretacji i stosowania prawa, prowadząc do minimalizacji kosztów transakcyjnych opodatkowania i budowania skłonności do współpracy ze strony podatników. Dodatkowo, jak wynika z analizy będącej przedmiotem artykułu, to przez najbardziej bezpośrednio nakładane obowiązki kształtuje się ustrój republikański, który wymaga współdziałania władzy z obywatelem i zaangażowania rządzonych w procesy sprawowania władzy.

Keywords

PL

teoria opodatkowania; legitymacja podatków; demokracja; polityka podatkowa

EN

taxation theory; tax legitimacy; democracy; tax policy

• Publisher: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
• Journal: Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
• Year: 2021
• Issue: 12
• Pages: 2-9

Dates

published

2021

Contributors

author

Aleksander Werner

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

• https://orcid.org/0000000289992469

author

Jarosław Wierzbicki

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

• https://orcid.org/0000000173046606

References

• Adams, Ch., (1998). Those dirty rotten taxes: the tax revolts that built America. New York: Simon&Schuster.
• Bandtkie, J. W. (red.) (1807). Jus polonicum, codicibus veteribus manuscriptis et editionibus quibusque collatis. Warszawa.
• Buchanan, J. M. (1997). Finanse publiczne w warunkach demokracji. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN.
• Burg, D. F. (2004). A world history of tax rebellions. An encyclopedia of tax rebels, revolts, and riots from antiquity to the present. Routlege.
• Cheibub, J. A. (1998). Political regimes and the extractive capacity of governments. Taxation in democracies and dictatorships. World Politics, 50(3), 349–376. https://doi.org/10.1017/S0043887100012843
• Cliteur, P., Afshin, E. (2019). A New Introduction to Jurisprudence. Routlege.
• Crowe, M. T., (1944). The moral obligation of paying just taxes. The Catholic University of America. Studies in Sacred Theology, 84.
• Delalande, N., Huert, R. (2013). Tax resistance: A global history? Journal of Policy History, 25(3), https://doi.org/10.1017/S0898030613000122.
• Drabik, L., Kubiak-Sokół, A., Sobol, E., (2007). Słownik Języka Polskiego PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Eide, E., Rubin, P. H., Shepherd, J. M. (2006). Economics of crime. Foundations and Trends in Microeconomics, 2(3). https://doi.org/10.1561/0700000014
• Fukuyama, F. (2017). Koniec historii i ostatni człowiek. Kraków: Znak.
• Gomułowicz, A., Małecki, J. (2011). Podatki i prawo podatkowe. Warszawa: LexisNexis.
• Gould, A. C., Baker, P. J. (2002). Democracy and taxation. Annual Review of Political Science, 5, https://doi.org/10.1146/annurev.polisci.5.100201.101909
• Grace, A. (1990). The tax resistance at Bayt Sahur. Journal of Palestine Studies, 19(2), https://doi.org/10.2307/2537416
• Grądalski, F. (2004). Wstęp do teorii opodatkowania. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa w Warszawie.
• Herb, M. (2003). Taxation and representation. Studies in Comparative and International Development, 38(3), 3–31. https://doi.org/10.1007/BF02686197
• Huntington, S. P. (1995). Trzecia fala demokratyzacji. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kornhauser, M. E. (2002). Legitimacy and the right of revolution: the role of tax protests and anti-tax rhetoric in America. Buffalo Law Review, 50(3).
• Kosikowski, C., (1992). System podatkowy. Zagadnienia teoretycznoprawne. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Iuridica, (54).
• Król, P. (2018). Obowiązek podatkowy jako powinność moralna w świetle katolickiej nauki społecznej. Kraków: Talent. Duszpasterstwo Przedsiębiorców i Pracodawców.
• Levi, M. (1989). Of Rule and Revenue. Berkeley and Los Angeles, CA: Univesity of California Press.
• Machiavelli, N. (1994). Książę. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
• Mak, M., Zalesko, M. (2018). Funkcjonowanie systemu podatkowego w świetle teorii kosztów transakcyjnych. Studia Ekonomiczne. Zeszyty naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (358).
• McGee, R. W. (2004). The philosophy of taxation and public finance. Kluwer Academic Publishers.
• Niesiobędzka, M. (2009). Relacje podatnik–państwo jako predyktory moralności podatkowej. Psychologia Społeczna, 4(3/11).
• Niesiobędzka, M. (2014a). Jak wzmocnić dyscyplinę podatkową? Wpływ charakteru komunikatu perswazyjnego i moralności podatkowej na zachowanie podatników. Psychologia Społeczna, 9(4/31).
• Niesiobędzka, M. (2014b). Sprawiedliwość proceduralna podatków. Optimum Studia Ekonomiczne, (4/70).
• Oniszczuk, J. (2018). Prawa człowieka a ustawowe bezprawie. Opór jednostki - kryterium krzywdy. W: R. Balicki, M. Jabłoński (red.), Dookoła Wojtek… Księga pamiątkowa poświęcona Doktorowi Arturowi Wojciechowi Preisnerowi. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Pasternak-Malicka, M. (2013). Mentalność i moralność podatkowa a reakcje gospodarstw domowych na obowiązek podatkowy. Modern Management Review, XVIII (1/20).
• Pasternak-Malicka, M. (2015). Nieetyczne postawy podatników jako zagrożenie bezpieczeństwa fiskalnego państwa. Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno-Społecznego. Studia i Prace. Szkoła Główna Handlowa, (3), t. 4 Finanse publiczne i ubezpieczenia.
• Payrow, S., Omid, A. (2003). Democracy, power and legitimacy: the critical theory of Jürgeen Habermas. University of Toronto Press.
• Petrażycki, L. (1925). O ideale społecznym i odrodzeniu prawa naturalnego, z dodatkiem O gospodarstwie i prawie i o istocie i przesłankach ekonomji politycznej. Warszawa.
• Redelbach, A., Wronkowska, S., Ziembiński, Z. (1994). Zarys teorii państwa i prawa. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Ross, M. L. (2004). Does taxation lead to representation? British Journal of Political Science, 34(2).
• Rothbard, M. N. (1998). The ethics of liberty. New York University.
• Schmitt, C. (2004). Legality and legitimacy. Duke University Press.
• Slemrod, J. (2007). Cheating ourselves: The economics of tax evasion. Journal of Economic Perspectives, 21(1).
• Smith, A. (1776). An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations, t. I. i II., London: W. Strahan and T. Cadell.
• Smith, A. (2015). Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów, t. 2., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Socha, R. (2013). Fiskusie nie strasz (o psychologii płacenia podatków) - wywiad z dr Małgorzatą Niesiobędzką. Polityka, (5/2893), 29.01.2013. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/rynek/1534999,1,o-psychologii-placenia-podatkow.read (30.11.20121).
• Spire, A. (2013). The spread of tax resistance: The antitax movement in France in the 1970s. Journal of Policy History, 25(3), 444–460. https://doi.org/10.1017/S0898030613000195
• Spooner, L. (1886). A letter to Grover Cleveland, on his false inaugural address, the usurpations and crimes of lawmakers and judges, and the consequent poverty, ignorance, and servitude of the people. Boston.
• Steber, M. (2008). Legitimität und politische Partizipation. Zur Frage der Vereinbarkeit von Volkssouveränität und Kapitalismus im 21. Jahrhundert. W: M. Biegi, J. Förster, H. R. Otten, T. Philipp (red.), Demokratie, Recht und Legitimität im 21. Jahrhundert. VS Verlag für Sozialwissenschaften.
• Stiglitz, J. E. (1986). The general theory of tax avoidance. NBER Working Paper Series, Working Paper No. 1868. Cambridge, MA: National Bureau of Economic Research https://doi.org/10.3386/w1868
• Szołno-Koguc, J. (2006). Dylematy sprawiedliwości podatkowej - równość i powszechność opodatkowania a przywileje podatkowe. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, (294).
• Timmons, J. F. (2010). Taxation and representation in recent history. The Journal of Politics, 72(1). https://doi.org/10.1017/S0022381609990569
• Van de Braak, H. (1983). Taxation and tax resistance. Journal of Economic Psychology, 3. https://doi.org/10.1016/0167-4870 (83) 90067–3
• Wesołowski, W. (2011). Legitymizacja jako potoczna filozofia władzy. Studia Socjologiczne (1/200).
• Wilk, L. (2009). Czynniki kryminogenne przestępczości podatkowej. Archiwum Kryminologii, XXIX–XXX, 2007–2008.
• Winczorek, P. (2011). Nauka o państwie. Warszawa: Liber.

Identifiers

DOI

10.33226/0137-5490.2021.12.1

Biblioteka Nauki

2096117