Publiczna korzyść, prywatna strata - teoretyczne i praktyczne konsekwencje rozszerzania definicji celu publicznego

• Authors: Anna Maria Siwierska

Title variants

EN

Public benefit, private loss - theoretical and practical consequences of extending the definition of a public purpose

Abstracts

EN

The article analyzes the practical effects of the tendency to expand the catalog of public goals in the Polish legal order. In particular, it deals with the issue of the consequences of introducing modifications to the expropriation procedure specified in the Real Estate Management Act, in the so-called special road act and the regulation on the valuation of real estate and the preparation of an appraisal report. On the basis of the so-called "the principle of benefit", the research explains the need to outline a clear hierarchy in the regulations concerning the expropriation procedure. The aim of the article is to identify selected elements of an economically effective and legally optimal model of real estate expropriation, which will balance the interests of private owners and the developing public investment market in the context of the state's liability for compensation for legal interference with property rights. The importance of the topic results from the intensification of works related to the localization of technical infrastructure such as roads, railways, airports or communication ports and related legislative problems. The issues raised are of key importance in the context of the amount of compensation awarded for real estate taken over for public purpose investments, and thus - determining the relationship between the public and private interests.

PL

Autorka podejmuje w artykule analizę praktycznych skutków tendencji do rozszerzania katalogu celów publicznych w polskim porządku prawnym. Porusza w szczególności kwestię konsekwencji wprowadzania modyfikacji procedury wywłaszczeniowej określonej w ustawie o gospodarce nieruchomościami, w tzw. specustawie drogowej i rozporządzeniu w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego. Na podstawie problemów z aplikacją zasady korzyści w wycenie nieruchomości przeznaczonych pod inwestycje drogowe wyjaśnia konieczność nakreślenia jasnej hierarchii w regulacjach dotyczących procedury wywłaszczeniowej. Celem artykułu jest określenie wybranych elementów efektywnego ekonomicznie i optymalnego pod względem prawnym modelu wywłaszczenia nieruchomości, który będzie równoważył interesy prywatnych właścicieli i rozwijającego się rynku inwestycji publicznych w kontekście odszkodowawczej odpowiedzialności państwa z tytułu legalnej ingerencji w prawo własności. Aktualność tematyki wynika z intensyfikacji prac związanych z lokalizowaniem infrastruktury technicznej, takiej jak drogi, linie kolejowe, lotniska czy porty komunikacyjne, i związanych z tym problemów legislacyjnych. Poruszone zagadnienia mają kluczowe znaczenie w kontekście wysokości przyznawanych odszkodowań za nieruchomości przejęte pod inwestycje celu publicznego, a co za tym idzie - określania relacji pomiędzy interesem publicznym a prywatnym.

Keywords

PL

wywłaszczenie nieruchomości; odszkodowanie; inwestycje celu publicznego; specustawa drogowa; zasada korzyści

EN

expropriation of real estate; compensation; public purpose investments; special road act; the principle of benefits

• Publisher: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne
• Journal: Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego
• Year: 2022
• Issue: 2
• Pages: 58-66

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Maria Siwierska

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000342384420

References

• Benson, B. (2010). Property rights. Eminent domain and regulatory takings re-examined. Palgrave Macmillan.
• Chochowski, K. (2013). Wpływ przemian cywilizacyjnych na pojęcie interesu publicznego w prawie administracyjnym. W: J. Zimmermann, & P. J. Suwaj (Red.), Wpływ przemian cywilizacyjnych na prawo administracyjne i administrację publiczną. Wolters Kluwer.
• Dolzer, R., & Schreuer, C. (2008). Principles of International Investment Law. Oxford University Press.
• Dydenko, J. & Telega, T. (2016). Wycena nieruchomości. Komentarz do ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzenia operatu szacunkowego. Wolters Kluwer.
• Fogiel, A. (2011). Prawna ochrona przyrody w lokalnym planowaniu przestrzennym. Instytut Gospodarki Przestrzennej i Mieszkalnictwa.
• Jakubowska, A. (2010). Ustawa o gospodarce nieruchomościami z komentarzem oraz aktami szczegółowymi. Infor Ekspert.
• Jaworski, J., Prusaczyk, A., Tułodziecki, A., & Wolanin, M. (2020). Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz. Wyd. 6. C.H. Beck.
• Łączkowski, W. (1999). Ustrojowe podstawy prawa publicznego. W: S. Fundowicz (Red.), Współczesne problemy prawa publicznego. Studia z prawa publicznego. Towarzystwo Naukowe KUL.
• Langrod, J. S. (1948). Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej. Tom 1.
• Michalak, A. (2012). Interes publiczny i jego oddziaływanie na powstanie, treść i wykonywanie prawa własności intelektualnej. C.H. Beck.
• Ministerstwo Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej (2012). Odszkodowania za nieruchomości przejęte pod inwestycje liniowe.
• Nowak, M. (2007). Instytucja „celów publicznych” w ustawie o gospodarce nieruchomościami. Nieruchomości, (11).
• OECD (2004). „Indirect Expropriation” and the „Right to Regulate” in International Investment Law. Working Papers on International Investment, (4).
• Pogorzelski, K. (2010). Złowroga tradycja specustaw. Instytut Misesa, http://mises.pl/blog/2010/06/13/karol-pogorzelski-zwlowroga-tradycjaspecustaw/ (pobrano 18.04.2021).
• Sewastianowicz, M. (2018). Wywłaszczenie tylko za słusznym odszkodowaniem. https://www.prawo.pl/prawnicy-sady/wywlaszczenie-tylko-za-slusznym-odszkodowaniem,74141.html (pobrano 27.04.2021).
• Sobotka, A., Jaśkowski, P., Czarnigowska, A., Pawluś, D., & Wałach, D. (2014). Zarządzanie łańcuchami dostaw w budownictwie. Wybrane metody i modele w budownictwie drogowym. Wydawnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej.
• Suchar, T. (2010). Sytuacja prawna wywłaszczanego w postępowaniu na podstawie Specustawy. Nieruchomości, (4).
• Supernat, J. (2013). Prawo administracyjne w przestrzeni globalnej. W: J. Zimmermann (red.), Przestrzeń w prawie administracyjnym. LEX. A Wolters Kluwer business.
• Szalewska, M. (2005). Wywłaszczenie nieruchomości. Dom Organizatora TNOiK.
• Szwajdler, W. (1993). Ochrona prawna interesu indywidualnego w procesie budowlanym. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
• Tomaszewski, K. (2013). Prywatyzacja Realizacji celów publicznych. Instytucje Prawa Publicznego, (6).
• Wolanin, M. (2009). Wywłaszczenie jako prawny instrument powiększania publicznej własności nieruchomości, cz. I. Nieruchomości (7).
• Wyrzykowski, M. (1986). Pojęcie interesu społecznego w prawie administracyjnym. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
• Zdyb, M. (1991). Prawny interes jednostki w sferze materialnego prawa administracyjnego. Studium teoretyczno-prawne. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Żurawik, A. (2013). „Interes publiczny”, „interes społeczny” i „interes społecznie uzasadniony”. Próba dookreślenia pojęć. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, (2).
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.4.1997 r., (Dz.U. nr 78, poz. 483 ze zm.)
• Ustawa z 10.03.2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. z 2020 r. poz. 1363)
• Ustawa z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2020 r. poz. 1990, z 2021 r., poz. 11, 234).
• Rozporządzenie Rady Ministrów z 21.09.2004 r. w sprawie wyceny nieruchomości i sporządzania operatu szacunkowego, (Dz.U. z 2004 r., nr 207, poz. 2109 ze zm.).
• Wyrok NSA z 8.11.2000 r., I SA 1986/99.
• Wyrok NSA z 10.10.2000 r., II SA/Kr 1010/00, ONSA 2001.
• Wyrok NSA z 9.02.2017 r., sygn. akt I OSK 823/15
• Wyrok WSA w Krakowie z 24.04.2008 r., II SA/Kr 143/2008.
• Wyrok WSA w Warszawie z 29.08.2007 r., I SA / Wa 873/07.
• Wyrok WSA w Warszawie z 1.10.2019 r. I Sa-Wa 1217-19.
• Wyrok WSA w Warszawie z 24.07.2020 r. I SA/Wa 2316/19.

Identifiers

DOI

10.33226/0137-5490.2022.2.7

Biblioteka Nauki

36123897