Status społeczny rodziny karaimskiej na przykładzie historii rodziny Kobeckich w XVII-XX w.

• Authors: Mariola Abkowicz

Title variants

EN

The social status of the Karaim family in the 17th-20th centuries based on the example of the Kobecki family

Abstracts

EN

The social status of the Karaim community between the period of the Polish-Lithuanian Commonwealth to the 19th century remains the subject of active interest among researchers. The scarcity of historical sources relating to this period necessitates the use of detailed source analysis and comparative analysis. It is undeniable that the Karaim community, like other minority and majority groups, was highly varied both economically and socially. In this work, the author considers the three centuries of changing social status based on the example of one family, the Kobecki clan.

PL

Status społeczny Karaimów od czasów I Rzeczpospolitej do XIX w. wzbudza nieustające zainteresowanie badaczy. Skąpość źródeł historycznych w tym względzie wzbudza konieczność przeprowadzanie szczegółowych badań źródłowych oraz analiz porównawczych. Nie ulega wątpliwości, że społeczność karaimska, podobnie jak inne grupy mniejszościowe i większościowe była zróżnicowana pod względem majątkowym i społecznym. W niniejszej pracy autorka na przykładzie jednej rodziny, noszącej nazwisko Kobecki – podjęła próbę przedstawienia zmian w statusie społecznym na przestrzeni trzech wieków.

Keywords

PL

status społeczny; Kobeccy - rodzina; Emanuel Kobecki; Emil Kobecki

EN

social status; Kobecki – family; Józef Kobecki; Romuald Kobecki; Emanuel Kobecki; Emil Kobecki

• Publisher: Bitik. Oficyna Wydawnicza Związku Karaimów Polskich
• Journal: Almanach Karaimski
• Year: 2021
• Volume: 10
• Pages: 29-44

Dates

published

2021

Contributors

author

Mariola Abkowicz

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Neofilologii, Instytut Orientalistyki, Zakład Polityki Językowej i Badań nad Mniejszościami

• https://orcid.org/0000000161885955

References

• Materiały archiwalne
• BWLAN (po 1667), Postanowienie sądu w Trokach w sprawie między Karaimami a Janem Iwaszkiewiczem o zapłacenie hiberny z murowanych domów, które dawniej należały do Karaimów Kobeckiego i Zubickiego (BWLAN F301–501).
• BWLAN (9.03.1853), Świadectwo wydane przez Kancelarie guberni Kowieńskiej o statusie dziedzicznego honorowego obywatelstwa dla Gabriela Aleksandra Kobeckiego syna Józefa (F301–510).
• BWLAN (1869–1896), Księga metrykalna karaimskiej kienesy w Trokach (BWLAN F301–288).
• BWLAN (1873), Formulârnyj spisok o službe Staršego Činovnika osobennyh poručenii Kovenskoj Kazennoj palaty kolležskogo assesora Osipa Ananeviča Kobeckogo (BWLAN F301–505).
• BWLAN (18.07.1877), Decyzja senatu w sprawie wniosku Józefa Kobeckiego dotyczącego uprawnień syna Gabriela Aleksandra w związku z posiadaną rangą (F301–507).
• Dołmacki, Tomasz, Dołmacki, Tadeusz (16.02.1784), Pismo w sprawie sprzedaży parceli Józefowi i Racheli Kobeckim w Trokach (BWLAN F301–504).
• Kobecki, Emanuel (4.04.1922–30.06.1925), Korespondencja w sprawach organizacyjnych i finansowych związanych z organizacją Karaimskiego Zarządu Duchownego przed przyjazdem hachana Seraji Szapszała do Polski (BWLAN F143–364).
• Kobecki, Emanuel (29.08.1923), Korespondencja (BWLAN F301–518).
• Kobecki, Emanuel; Jutkiewicz, Eliasz; Zajączkowski, Izaak (22.04.1922), Memorjał E. Kobeckiego, J. Jutkiewicza i I. Zajączkowskiego, delegatów zespołu osób wyznania karaimskiego, zamieszkałych w Wilnie (BWLAN F301–368 4r-5v).
• Kobecki, Emil, Wykaz książek od Emila Kobeckiego dla biblioteki karaimskiej w Trokach (BWLAN F301–517).
• Kobecki, Emil (23.06.1928–25.09.1940), Korespondencja w sprawach organizacyjnych i finansowych związanych z organizacją Karaimskiego Zarządu Duchownego po przyjeździe hachana Seraji Szapszała do Polski (BWLAN F143–365).
• Kobecki, Emil (14.02.1930), Pismo w sprawach środków finansowych przekazywanych z Rady Ministrów (BWLAN F143–366).
• Kobecki, Jakub: Ławrecki, Jakub; Malecki, Dawid (26.06.1811), Rewizska skazka. Roku 1811 m-ca Juna 26-go Guberni Litewskiej Wilenskiey Uttu tergo Kahału karaimskiego w mieście Trokach będącego (LPAHW F515 op. 15, T. 204, k. 41–48).
• Kobeckij, Romuald (1898), O dvorânstve roda Kobeckih (RGIA F.1343 Op. 36. D.11360).
• Korwin-Pawłowski, Stanisław (29.12.1928), Załączniki do protokołu Walnego Zgromadzenia Członków-założycieli Instytutu Wschodniego w dniu 10 grudnia 1928 r. (AAN 151v-151r).
• Kuszelewski, Tadeusz (1765), Inwentarze seu regestra z województwa trockiego lustracji pogłównego Karaimów i Żydów zaprzysiężone przez rewizorów przed nami komisarzami lustracji tegoż pogłównego constitutionis [constitutum] convocationis anno Domini 1764 desygnowanymi zacząwszy się quarta Januarii usque ad ultima Februarii anni 1765 spisywane (LPAHW SA-3749).
• LPAHW (1858), Revizskaâ skazka Tysâča vosemʹ sotʺ pâtʹdesât vosʹmogo goda Aprelâ pervogo dnâ Vilenskoj Gubernìi uezdnogo goroda Trokʺ o sostoâŝih mužskogo i ženskogo pola dušahʺ obŝestva meŝanʺ Karaimovʺ (LPAHW F 515–25–112, k. 282–33).
• Łoikiewicz, Sima (po 1670 r.), Pokwitowanie odbioru sreber ofiarowanych przez Katarzynę Zubicką żydom Trockim [Karaimom] od tejże gminy (BWLAN F301–502).
• Zubicka, Katarzyna Helena (15.10.1671), Pismo w sprawie parceli w Trokach, którymi zarządzała razem z byłym mężem Michałem Kobeckim (BWLAN F301–503).
• Opracowania
• Abkowicz, Mariola, Anna Sulimowicz (2010), Karaj jołłary – karaimskie drogi: Karaimi w dawnej fotografii. Wrocław: Bitik.
• Baliulis, Algirdas (2008), Lietuvos magdeburginiu̜ miestu̜: Privilegijos ir aktai. Vilnius: LII Leidykla.
• Baliulis, Algirdas, Stanislovas Mikulionis, Algimantas Miškinis (1991), Trakų miestas ir pilys: Istorija ir architektura. Vilnius: Mokslas.
• Borawski, Piotr (1991), Tatarzy – ziemianie w dobrach Radziwiłów (XVI–XVIII w.), Przegląd Historyczny: 82 (1), s. 33–49.
• [brak autora] (1928), Bł. p. Emanuel Kobecki: 1863–1927, Myśl Karaimska (1 (4–5)), s. 10–12.
• Dumin, S. (1988), Spiski dvorânskij rodov Rossijskoj imperii po gubernâm. Bibliografičeskij ukazatel. – Letopisʹ Istoriko-rodoslovnogo obŝestva v Moskve 3 (47), s. 88–100.
• Firkovič, Šymon (1925), Vospominaniâ s progulok po Trakaj, Troki. [Maszynopis].
• Gąsiorowski, Stefan (2020), Karaimi w Koronie i na Litwie w XV–XVIII wieku. Kraków: Wydawnictwo Austeria, Wydanie 2.
• K[obecki], E[mil]. (1924a), W sprawie stosunku Karaimów do Rządu, organizacji duchownych, władz karaimskich oraz wewnętrznego ustroju gmin karaimskich. – Myśl Karaimska 1 (1), s. 7–8.
• Kobecki, Emil (1924b), Kienesa karaimska w Wilnie. – Myśl Karaimska 1 (1), s. 23.
• Kobecki, Emil (1925), Z konferencji przedstawicieli organizacyj karaimskich. – Myśl Karaimska 1 (2), s. 33–36.
• Maj, Ireneusz Piotr (2007), Działalność Instytutu Wschodniego w Warszawie: 1926–1939. Warszawa: Inst. Studiów Politycznych PAN.
• Morawski, Wojciech (1996), Bankowość prywatna w II Rzeczpospolitej. Warszawa: Szkoła Główna Handlowa.
• Peterburgskij Genealogičeskij Portal (2001–2019), Okončivšie kurs Vilenskoj 1-j gimnazii: 1837–1903. online: http://www.petergen.com/history/wil1gim.shtml [dostęp: 10.11.2019].
• Rychlikowa, Irena (1988), Deklasacja szlachty polskiej w Cesarstwie Rosyjskim. Spór o „Pułapkę na szlachtę” Daniela Beauvois. – Przegląd Historyczny: 79 (1), s. 121–147.
• Serevrâkov, M. B. (1903), Istoričeskij očerk stoletnego suŝestvovaniâ Vilenskoj 1-oj gimnazii: 1803–1903. Č. 1. Vilna. Online: https://vilnius.penki.lt/1_gim.html [dostęp: 10.11.2019].
• Siedlecki, Stanisłw (1930), Protokuł Walnego Zgromadzenia członkow Instytutu Wschodniego w dniu 26 listopada 1930 r. (44–45).
• Sulimowicz-Keruth, Anna (2021), Zewułun z rodu „Widzących”, – Awazymyz: 32 (3–4), s. 16–20, DOI: https://doi.org/10.33229/az.936
• Szapszał, Seraja (1935–1936), Ś.p. hachan Romuald Kobecki: Z powodu 25-lecia jego zgonu. – Myśl Karaimska (11), s. 80–84.
• Trambickij, Û. A., Tabel o rangah, online: http://gosudarstvo.voskres.ru/army/range-table.htm [dostęp: 16.11.2019].
• Trawicka, Zofia (1985), Sejmik województwa sandomierskiego w latach 1572–1696, Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego.

Identifiers

DOI

10.33229/ak.2021.10.2

Biblioteka Nauki

11543305