Zbiór rzeczy potrzebniejszych do wydoskonalenia się w ojczystym języku służących [1776] Michała Dudzińskiego jako źródło wiedzy o polszczyźnie północnokresowej

• Authors: Wanda Decyk-Zięba

Abstracts

EN

The aim of this paper is to present Zbiór rzeczy… (A collection…) by Michał Dudziński as a reliable source of knowledge of the north borderland Polish language. The author, guided by his own sense of language standard and Thesaurus by G. Knapius, considered all that deviated from the standard incorrect. And since his language experience resulted from contacts with the north borderland Polish language, he recorded words characteristic of this regional variant of Polish as incorrect ones in his work. The north borderland regionalisms recorded by the author include: I) the borderland words of the a) Belarusian, b) Ukrainian-Belarusian (with a broader range, recorded also in sources from the south borderland) origin, II) archaisms, and III) vocabulary common to the north borderland and Polish dialects, IV) a) phonetic, b) morphological, and c) lexical innovations resulting from language interference.

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2019
• Volume: 765
• Issue: 6
• Pages: 61-78

Dates

published

2019

Contributors

author

Wanda Decyk-Zięba

References

• I. Bajerowa, 2011, Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków (reprint wyd. I z 1964).
• I. Bajerowa, 1986, Polski język ogólny XIX wieku: stan i ewolucja, t. 1: Ortografia, fonologia z fonetyką, morfonologia, Katowice.
• A.B. Ciborowska, 2001, Poradnik Aleksandra Walickiego – pierwszy głos w obronie polszczyzny na kresach północno-wschodnich drugiej połowy XIX wieku, „Białostockie Archiwum Językowe” nr 1, s. 31–43.
• W. Decyk, 1991, O kilku wyrazach ruskich w „Tractatus de duabus Sarmatiis” Macieja z Miechowa, „Prace Filologiczne” XXXVI, s. 239–244.
• W. Decyk-Zięba, 2009, „Lexykon geograficzny” bazylianina Hilariona Karpińskiego. Studium historycznojęzykowe, Warszawa.
• W. Decyk-Zięba, 2018, Północnokresowe regionalizmy leksykalne w poradniku językowym Michała Dudzińskiego w świetle danych leksykograficznych [w:] B. Pędzich, M. Wanot-Mistura, D. Zdunkiewicz-Jedynak (red.), Tyle się we mnie słów zebrało…. Szkice o języku i tekstach, Warszawa, s. 113–134.
• W. Decyk-Zięba, M. Kresa, 2017, (Nie)poprawność językowa w osiemnastowiecznych gramatykach języka polskiego, „Poradnik Językowy” z. 3, s. 5165.
• S. Hrabec, 1949, Elementy kresowe w języku niektórych pisarzy polskich XVI i XVII w., Toruń.
• H. Karaś, 2002, Gwary polskie na Kowieńszczyźnie, Warszawa–Puńsk.
• A. Kaupaż, E. Smułkowa, 1984, Nieznane prace Jana Karłowicza o języku polskim na Wileńszczyźnie [w:] J. Rieger, W. Werenicz (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. 3, Wrocław, s. 82–90.
• Z. Kawyn-Kurzowa, 1963, Język filomatów i filaretów. Słowotwórstwo i słownictwo, Wrocław.
• M. Kucała, 1978, Rodzaj gramatyczny w historii polszczyzny, Wrocław.
• Z. Kurzowa, 2006, Język polski Wileńszczyzny i Kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Kraków (przedruk wyd. I 1993).
• I. Masojć, 2001, Regionalne cechy systemu gramatycznego polszczyzny kulturalnej na Wileńszczyźnie, Warszawa.
• J. Mędelska, 1993, Język Polski na Litwie w dziewiątym dziesięcioleciu XX wieku, Bydgoszcz.
• T. Minikowska, 1980, Wyrazy ukraińskie w polszczyźnie literackiej XVI w., Warszawa.
• K. Nitsch, 1914, Odrębności słownikowe Poznania, Krakowa, Warszawy, „Język Polski” z. 2, s. 261–270.
• D. Rembiszewska, J. Siatkowski, Pogranicze polsko-wschodniosłowiańskie. Studia wyrazowe, Warszawa 2018.
• Z. Sawaniewska-Mochowa, 1994, Język polski na Litwie w drugiej połowie XIX wieku w świetle rękopisów Jana Karłowicza [w:] J. Rieger (red.), Studia nad polszczyzną kresową, t. 7, Wrocław, s. 101–111.
• B. Smolińska, 1983, Polszczyzna północnokresowa z przełomu XVII i XVIII w., Wrocław.
• M. Stachowski, 2013, Miechowita’s knowledge of East European languages (mainly hungarian, lithuanian and tatar) based on his Tractatus de duabus Sarmatiis (1517), „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” 130, s. 309–316.
• J. Strutyński, 1972, Polskie nazwy ptaków krajowych, Wrocław.
• M. Szymczak, 1966, Nazwy stopni pokrewieństwa i powinowactwa rodzinnego w historii i dialektach języka polskiego, Warszawa.
• Z. Topolińska, 1961, Z historii akcentu polskiego od wieku XVI do dziś, Wrocław.
• A. Tomaszewski, 1934, Mowa ludu wielkopolskiego, Poznań.
• J. Waniakowa, 2012, Polskie nazwy dziko rosnących roślin zielnych na tle słowiańskim, Kraków.
• K. Węgorowska, 2004, Językowe świadectwa kultury i obyczajowości Kresów Północno-Wschodnich. Utrwalone we wspomnieniach ich byłych mieszkańców, Zielona Góra.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2019.6.5

Biblioteka Nauki

2083544