Rozpowszechnianie, zachowywanie i nauczanie języka polskiego w świecie w latach 1918–2018. Część I: Polszczyzna i Polacy w świecie w latach 1918–1939

• Authors: Władysław T. Miodunka

Abstracts

EN

On the occasion of Poland’s regaining its independence in 1918, several papers have been written to depict the development and transformations of the Polish language over the period 1918–2018. However, none of the studies covered popularising Polish by emigrant communities in various countries around the world, preserving it and passing it down to new generations in a bilingual environment, and its teaching not only in ethnic schools but also in higher education institutions. This paper addresses the abovementioned issues by presenting relations between the Polish state and emigration communities in the period 1918–1939 first. A characteristic typical of this period was the fact that governmental authorities treated emigrants and their descendants as Poles around the world who may pursue the objectives of the Polish foreign policy. With this in mind, the World Union of Poles (Światpol) was established in 1934, which was opposed by representatives of the Polish American community. A further part of the paper presents the organisation of summer school of the Polish language and culture at the University of Warsaw and the Jagiellonian University in Kraków beginning from 1931, teaching of the Polish language in Polish schools abroad and aid provided to them by Poland, and finally, courses of Polish and programmes in Polish Studies offered at foreign universities.

Keywords

EN

Polish language around the world; Polish as a foreign language; teaching Polish as a foreign language; glottodidactics; language policy

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2020
• Volume: 770
• Issue: 1
• Pages: 7-25

Dates

published

2020

Contributors

author

Władysław T. Miodunka

References

• M. Altbauer, 2002, Język polski w szkole żydowskiej [w:] M. Brzezina (wybór i oprac.), Wzajemne wpływy polsko-żydowskie w dziedzinie językowej, Kraków, s. 159–163.
• M. Benešová, R. Rusin Dybalska, L. Zakopalová, 2013, 90 let pražské polonistiky – dějiny a současnost. 90 lat praskiej polonistyki – historia i współczesność, Praha.
• J. Birkenmajer, 1937, P. Foxa „Essentials of Polish”, „Język Polski” XXII, s. 31.
• A. Chwalba, 2019, 1919. Pierwszy rok wolności, Wołowiec.
• M. Ciccarini, P. Salwa (a cura di), 2014, Maestri della polonistica italiana. Atti del convegno dei polonisti italiani, 17–18 ottobre 2013, Roma.
• M. Delaperrière (red.), 2005, L’enseignemant du polonais en France, Paris.
• W. Doroszewski, 1938, Język polski w Stanach Zjednoczonych A.P., Warszawa.
• S. Dubisz (red.), 1997, Język polski poza granicami kraju, seria Najnowsze dzieje polszczyzny, Opole.
• S. Dubisz, 1997a, Język polski poza granicami kraju – wstępne informacje i definicje [w:] S. Dubisz (red.), Język polski poza granicami kraju, Opole, s. 13–46.
• S. Dubisz, 1997b, Język polski poza granicami kraju – próba charakterystyki kontrastowej [w:] S. Dubisz (red.), Język polski poza granicami kraju, Opole, s. 324–376.
• S. Dubisz, 2018, Sytuacja języka polskiego w minionym stuleciu (1918–2018), „Poradnik Językowy” z. 8, s. 7–25.
• S. Dubisz, A. Nowicka-Jeżowa, J. Święch (red.), 2001, Polonistyka na świecie. Pierwszy Kongres Polonistyki Zagranicznej, Warszawa.
• M. Głuszkowski, 2013, Socjologia w badaniach dwujęzyczności. Wykorzystanie teorii socjologicznych w badaniach nad bilingwizmem, Toruń.
• E. Haugen, 1953, The Norwegian language in America: a study in bilingual behavior, Bloomington–London (wyd. 2 – 1969).
• Z. Klemensiewicz, 1974, Historia języka polskiego, Warszawa.
• Z. Klemensiewicz, 1939, Pniewskiego W. „Język polski w dawnych szkołach gdańskich”, „Język Polski” XXIV, s. 26–28.
• E. Kołodziej, 1991, Dzieje Polonii w zarysie. 1818–1939, Warszawa.
• A. Koprukowniak, 1992, Oświata i szkolnictwo polonijne [w:] B. Szydłowska-Ceglowa (red.), Polonia w Europie, Poznań, s. 91–116.
• P. Kraszewski, 2001, Polska i Polacy wobec diaspory do 1939 roku [w:] A. Walaszek (red. nauk.), Polska diaspora, Kraków, s. 512–528.
• H. Kubiak, E. Kusielewicz, T. Gromada (red.), 1988, Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• K. Michalewska, 1982, Uniwersytet Jagielloński a wychodźstwo w latach 1889–1939, „Studia Historyczne” XXV, z. 2, s. 215–241.
• J. Miodek, 2018, Język – zmiany w polszczyźnie [w:] M. Kleiber i in. (red.), Polska. Eseje o stuleciu, Olszanica, s. 149–154.
• W.T. Miodunka, 1998, Język polski w edukacji społeczeństw zachodnich [w:] W.T. Miodunka (red.), Edukacja językowa Polaków. II Forum Kultury Słowa, Kraków, s. 117–129.
• W.T. Miodunka, 2003, Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii. W stronę lingwistyki humanistycznej, Kraków.
• W.T. Miodunka, 2010, Polszczyzna jako język drugi. Definicja języka drugiego [w:] J.S. Gruchała, H. Kurek (red.), Silva rerum philologicarum. Studia ofiarowane Profesor Marii Strycharskiej-Brzezinie z okazji Jej jubileuszu, Kraków, s. 233–245.
• W.T. Miodunka, 2016, Glottodydaktyka polonistyczna. Pochodzenie – stan obecny – perspektywy, Kraków.
• A. Nagórko, 2018, Zmiany w systemie gramatycznym polszczyzny po roku 1918 (fleksja, słowotwórstwo, składnia), „Poradnik Językowy” z. 8, s. 26–39.
• A. Obrębska-Jabłońska, 1939, Doroszewskiego W. „Język polski w Stanach Zjednoczonych A.P.”, „Język Polski” XXIV, s. 52–60.
• U. Perkowska, 2007, Corpus Academicorum Facultatis Philosophiae Universitatis Iagellonicae 1850–1945, Kraków.
• S. Rospond, 1937, J. i J. Teslarów „Méthode pratique de Polonais pour les Français”, „Język Polski” XXII, s. 31.
• B. Szydłowska-Ceglowa (red.), 1992, Polonia w Europie, Poznań.
• D. Praszałowicz, 1988, Przemiany oświaty polonijnej w Stanach Zjednoczonych Ameryki [w:] H. Kubiak, E. Kusielewicz, T. Gromada (red.), Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, s. 203–238.
• J. Rokicki, 1999, Lato (i inne pory roku) z Polską w Krakowie [w:] W. Miodunka, J. Rokicki (red.), Oswajanie chrząszcza w trzcinie, czyli o kształceniu cudzoziemców w Instytucie Polonijnym Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 15–25.
• A. Walaszek (red.), 2001, Polska diaspora, Kraków.
• J. Warchala, 2018, Rozwój i ekspansja potocznej odmiany polszczyzny w XX i XXI wieku, „Poradnik Językowy” z. 8, s. 52–65.
• WE PWN: Wielka Encyklopedia PWN, tom 27, Warszawa 2005.
• U. Weinreich, 1953, Languages in contact. Findings and problems, The Hague (wyd. 2 – 1963).
• B. Wieczorkiewicz, 1966, Uwagi o nauczaniu języka polskiego jako obcego, „Poradnik Językowy” z. 6, s. 250–255 (przedruk w: J. Lewandowski (red.), 1980, Metodyka nauczania języka polskiego jako obcego, Warszawa, s. 9–15).

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2020.1.1

Biblioteka Nauki

2084346