Rozpowszechnianie, zachowywanie i nauczanie języka polskiego w świecie w latach 1918–2018, część III: Badania zbiorowości polonijnych, ich języka i kultury, bilingwizmu polsko-obcego oraz nauczania polszczyzny w świecie w latach 1970–2018

• Authors: Władysław T. Miodunka

Abstracts

EN

Part three of the paper concerning the Polish language around the world in the period 1918–2018 is dedicated to discussing academic studies analysing the process of preserving and passing on the Polish language in the countries where Polish communities have settled, dissertations on Polish-foreign bilingualism in Sweden, Brazil, Austria, Argentina, Australia, France, Germany, UK, Poland, Belarus, and Ukraine, and fi nally, studies describing teaching Polish as a foreign language, as a heritage language, and as a second language. Part one of the paper concerning the Polish language around the world in the period 1918–2018 ended with the statement that the ambitious action plans of the pre-war Polish authorities lacked the base in the form of the knowledge of the transformations of the Polish communities all over the world and aid for teaching Polish as a foreign language. Part three presents the important sociolinguistic output referring to the Polish language across the world, Polish-foreign bilingualism, and multilingualism, and fi nally, to teaching Polish as a foreign, second, and heritage language, which contributes to the fl ourishing Polish glottodidactics. There are currently no ambitious actions on the part of the state authorities addressing the evolving Polish glottodidactics, which relies on ad-hoc undertakings of university glottodidactics centres.

Keywords

EN

Polish language across the world; bilingualism; Polish as a foreign/heritage/second language; teaching Polish; glottodidactics; language policy

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2020
• Volume: 772
• Issue: 3
• Pages: 7-33

Dates

published

2020

Contributors

author

Władysław T. Miodunka

References

• J. Besters-Dilger, A. Dąbrowska, G. Krajewski, A. Żurek (red.), 2016, Utrata i odzyskiwanie języka polskiego. Językoznawcze i glottodydaktyczne aspekty niepełnej polsko-niemieckiej dwujęzyczności, Pruszków k. Łasku.
• J. Besters-Dilger, 2016, Emigracja z Polski, język niemiecki jako drugi i erozja języka polskiego [w:] J. Besters-Dilger, A. Dąbrowska, G. Krajewski, A. Żurek (red.), Utrata i odzyskiwanie języka polskiego. Językoznawcze i glottodydaktyczne aspekty niepełnej polsko-niemieckiej dwujęzyczności, Pruszków k. Łasku, s. 13–42.
• C.Y. Bethin, 1990, Nowe materiały do uczenia języka polskiego jako obcego, „Przegląd Polonijny” XVI, z. 2, s. 105–111.
• M. Błasiak, 2011, Dwujęzyczność i ponglish. Zjawiska językowo-kulturowe polskiej emigracji w Wielkiej Brytanii, Kraków.
• Z. Chłopek, 2011, Nabywanie języków trzecich i kolejnych oraz wielojęzyczność: Aspekty psycholingwistyczne (i inne), Wrocław.
• J. Cieszyńska, 2006, Dwujęzyczność, dwukulturowość – przekleństwo czy bogactwo? O poszukiwaniu tożsamości Polaków w Austrii, Kraków.
• A. Dąbrowska, W.T. Miodunka, A. Pawłowski, 2012, Wyzwania polskiej polityki językowej za granicą, Warszawa.
• R. Dębski, 2009, Dwujęzyczność angielsko-polska w Australii. Języki mniejszościowe w dobie globalizacji i informatyzacji, Kraków.
• R. Dębski, W.T. Miodunka (red.), 2016, Bilingwizm polsko-obcy dziś. Od teorii i metodologii badań do studiów przypadków. Monografi a zbiorowa, Kraków.
• K. Dopierała (red.), Encyklopedia polskiej emigracji i Polonii, t. 1–5, Toruń.
• S. Dubisz (red.), 1997, Język polski poza granicami kraju, Opole.
• S. Dubisz, 1997a, Język polski poza granicami kraju – wstępne informacje i definicje [w:] S. Dubisz (red.), Język polski poza granicami kraju, Opole, s. 13–46.
• S. Dubisz, 1997b, Język polski poza granicami kraju – próba charakterystyki kontrastowej [w:] S. Dubisz (red.), Język polski poza granicami kraju, Opole, s. 324–376.
• S. Dubisz, 2001, Język polski poza granicami kraju [w:] S. Gajda (red. nauk.), Język polski, Opole, s. 492–514.
• S. Dubisz, 2013, Język polski poza granicami kraju w minionym siedemdziesięcioleciu [w:] A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska (red.), 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska – procesy – tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Janowi Mazurowi, Lublin, s. 665–680.
• S. Dubisz, 2015, „Dwadzieścia lat później” – język polski poza granicami kraju – historia badań i ich perspektywy, „Poradnik Językowy” z. 8, s. 7–17.
• S. Dubisz, A. Nowicka-Jeżowa, J. Święch (red.), 2001, Polonistyka na świecie. Pierwszy Kongres Polonistyki Zagranicznej, Warszawa.
• A. Dunin-Dudkowska, A. Małyska (red.), 2013, 70 lat współczesnej polszczyzny. Zjawiska – procesy – tendencje. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Janowi Mazurowi, Lublin.
• K. Dzierżawin, 2009, Bilingwizm polsko-ukraiński. Badania wśród ukraińskiej młodzieży uczącej się w Przemyślu, „Kijowskie Studia Polonistyczne” XV, s. 425–437.
• Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, 2003, CODN, Warszawa.
• S. Gajda (red. nauk.), 2001, Język polski, Opole.
• P.E. Gębal, 2018, Podstawy dydaktyki języka polskiego jako drugiego. Podejście integracyjno-inkluzyjne, Kraków.
• P.E. Gębal, 2019, Dydaktyka języków obcych. Wprowadzenie, Warszawa.
• M. Głuszkowski, 2011, Socjologiczne i psychologiczne uwarunkowania dwujęzyczności staroobrzędowców regionu suwalsko-augustowskiego, Toruń.
• E. Golachowska, 2012, Jak mówić do Pana Boga? Wielojęzyczność katolików na Białorusi na przełomie XX i XXI wieku, Warszawa.
• M. Grycan, 2019, O polszczyźnie w cieniu Marca ‘68: studium przypadku polskich Żydów – francuskich imigrantów, „LingVaria” XIV, s. 233–248.
• H. Grzymała-Moszczyńska, J. Grzymała-Moszczyńska, J. Durlik, P. Szydłowska, 2015, (Nie)łatwe powroty do domu. Funkcjonowanie dzieci i młodzieży powracających z emigracji, Warszawa.
• M. Guillermo-Sajdak, 2015, Bilingwizm polsko-hiszpański w Argentynie. Drogi akulturacji polskich emigrantów w Buenos Aires, Córdobie, Santa Fé oraz Misiones, Warszawa.
• T. Halik, E. Nowicka, W. Połeć, 2006, Dziecko wietnamskie w szkole polskiej: zmiana kulturowa i strategia przekazu kultury rodzimej w zbiorowości Wietnamczyków w Polsce, Warszawa.
• R.McL. Harris, J.J. Smolicz, 1984, Australijczycy polskiego pochodzenia. Studium adaptacji i asymilacji młodego pokolenia, tłum. i oprac. G. Babiński, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź.
• A. Koprukowniak (red.), 1995, Szkolnictwo polonijne na świecie. Zarys syntezy, Lublin.
• K. Kowalcze-Franiuk, 2018, Bilingwizm polsko-włoski i tożsamość kulturowa emigracji okołosolidarnościowej we Włoszech, Kraków.
• Ku wielokulturowej szkole w Polsce. Pakiet edukacyjny z programem nauczania języka polskiego jako drugiego dla I, II i III etapu kształcenia (w szkołach miasta stołecznego Warszawy), 2010, Warszawa.
• H. Kubiak, A. Pilch (red.), 1976, Stan i potrzeby badań nad zbiorowościami polonijnymi, Wrocław.
• H. Kubiak, E. Kusielewicz, T. Gromada (red.), 1988, Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• H. Kubiak, T, Paleczny, J. Rokicki, M. Wawrykiewicz (red.), 1992, Mniejszości polskie i Polonia w ZSRR, Wrocław–Warszawa–Kraków.
• M. Kula, 1981, Polonia brazylijska, Warszawa.
• M. Kula (red.), 1983, Dzieje Polonii w Ameryce Łacińskiej. Zbiór studiów, Wrocław.
• Z. Kurzowa, 1983, Polszczyzna Lwowa i kresów południowo-wschodnich do 1939 roku, Warszawa–Kraków.
• Z. Kurzowa, 1993, Język polski Wileńszczyzny i kresów północno-wschodnich XVI–XX w., Warszawa–Kraków.
• R. Laskowski, 2009, Język w zagrożeniu. Przyswajanie języka polskiego w warunkach polsko-szwedzkiego bilingwizmu, Kraków.
• R. Laskowski, 2014, Language maintenance – language attrition. The case of Polish children in Sweden, tłum. Ł. Wiraszka, Frankfurt am Main.
• B. Leś, 1981, Kościół w procesie asymilacji Polonii amerykańskiej. Przemiany funkcji polonijnych instytucji i organizacji religijnych w środowisku chicagowskim, Wrocław.
• J. Lewandowski, 1985, Nauczanie języka polskiego cudzoziemców w Polsce. Monografia glottodydaktyczna, Warszawa.
• E. Lipińska, A. Seretny, 2012, Między językiem ojczystym a obcym. Nauczanie i uczenie się języka odziedziczonego na przykładzie chicagowskiej diaspory polonijnej, Kraków.
• W. Miodunka (red.), 1990, Język polski w świecie. Zbiór studiów, Warszawa–Kraków.
• W.T. Miodunka, 2003, Bilingwizm polsko-portugalski w Brazylii. W stronę lingwistyki humanistycznej, Kraków.
• W.T. Miodunka, 2006, Język polski w Unii Europejskiej [w:] E. Rohozińska, M. Skura, A. Piasecka (red.), Na chwałę i pożytek nasz wzajemny. Złoty jubileusz Polonicum, Warszawa, s. 177–186.
• W.T. Miodunka, 2010, Dwujęzyczność, walencja kulturowa i tożsamość (e)migracji polskiej w świecie, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego” LXVI, s. 51–71.
• W.T. Miodunka, 2014, Dwujęzyczność polsko-obca w Polsce i poza jej granicami. Rozwój i perspektywy badań, „LingVaria” IX, nr 1(17), s. 199–226.
• W.T. Miodunka, 2016, Glottodydaktyka polonistyczna. Pochodzenie – stan obecny – perspektywy, Kraków.
• W.T. Miodunka, 2018, J. Besters-Dilger, A. Dąbrowska, G. Krajewski, A. Żurek (red.), Utrata i odzyskiwanie języka polskiego. Językoznawcze i glottodydaktyczne aspekty niepełnej polsko-niemieckiej dwujęzyczności, „Poradnik Językowy” z. 7, s. 110–114.
• W.T. Miodunka, J. Tambor i in., 2018, Nauczanie i promocja języka polskiego w świecie. Diagnoza – stan – perspektywy, Katowice (w skład zespołu autorskiego wchodzili: A. Achtelik, R. Cudak, D. Krzyżyk, J. Mazur, W. Miodunka, B. Niesporek-Szamburska, K. Ożóg, A. Pawłowski, D. Praszałowicz, A. Seretny, R. Szul, A. Tambor, J. Tambor, T. Zgółka).
• A. Pawłowski, 2008, Zadania polskiej polityki językowej w Unii Europejskiej [w:] J. Warchala, D. Krzyżyk (red.), Polska polityka językowa w Unii Europejskiej, Katowice, s. 113–147.
• A. Pawłowski, 2015, Promocja języka polskiego – między lingwistyką a marketingiem, „Poradnik Językowy” z. 8, s. 143–155.
• A. Pilch (red.), 1984, Emigracja z ziem polskich w czasach nowożytnych i najnowszych (XVIII–XX w.), Warszawa.
• D. Praszałowicz, 1986, Amerykańska etniczna szkoła parafialna. Studium porównawcze trzech wybranych odmian instytucji, Wrocław.
• H. Pułaczewska, 2017, Wychowanie do języka polskiego w Niemczech na przykładzie Ratyzbony. Dwujęzyczność dzieci z perspektywy rodziców, Łódź.
• E. Rohozińska, M. Skura, A. Piasecka (red.) 2006, Na chwałę i pożytek nasz wzajemny. Złoty jubileusz Polonicum, Warszawa.
• E. Sękowska, 1994, Język zbiorowości polonijnych w krajach anglojęzycznych. Zagadnienia leksykalno-słowotwórcze, Warszawa.
• E. Sękowska, 2010, Język emigracji polskiej w świecie. Bilans i perspektywy badawcze, Kraków.
• A. Stępkowska, 2019, Pary dwujęzyczne w Polsce, Poznań.
• S. Szlifersztejn (red.), 1981, Z badań nad językiem polskim środowisk emigracyjnych, Wrocław.
• B. Szydłowska-Ceglowa (red.), 1992, Polonia w Europie. Praca zbiorowa, Poznań.
• B. Szydłowska-Ceglowa, 1992, Przemiany języka polskiego na emigracji. Mechanizmy i tendencje [w:] B. Szydłowska-Ceglowa (red.), Polonia w Europie, Poznań, s. 177–208.
• A. Walaszek (red.), 2001, Polska diaspora, Kraków.
• A. Walaszek, 2001, Polska diaspora [w:] A. Walaszek (red. nauk.), Polska diaspora, Kraków, s. 7–29.
• K. Wróblewska-Pawlak, 2004, Język – tożsamość – imigracja. O strategiach adaptacyjnych Polaków zamieszkałych we Francji w latach osiemdziesiątych XX wieku, Warszawa.
• K. Zechenter (red.), 2015, Po polsku na Wyspach. Poradnik dla rodziców dzieci dwujęzycznych. A Guide for Parents of Bilingual Children, Londyn.
• A. Żurek, 2016, Badania polszczyzny odziedziczonej (na przykładzie bilingwizmu polsko-niemieckiego), „LingVaria” XI, nr 1(21), s. 191–200.
• A. Żurek, 2018, Strategie komunikacyjne osób dwujęzycznych. Na przykładzie polszczyzny odziedziczonej w Niemczech, Kraków.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2020.3.1

Biblioteka Nauki

2084282