Terminologia medyczna w Nowym dykcjonarzu Michała Abrahama Troca na tle źródeł z XVI i XVII wieku

• Authors: Beata Kuryłowicz

Abstracts

EN

In this paper, 74 medical terms excerpted from Nowy dykcjonarz (New dictionary) by Michał Abraham Trotz were subject to semantic and formal analyses. The relevant material was presented in the context of the medical lexis being in operation in the 16th and 17th centuries and confronted with the medical vocabulary present in the study by W. Bystrzonowski titled Informacya matematyczna (Mathematical information) of 1749. The analysis of the medical terminology collected by Trotz is aimed to expand our knowledge of the medical vocabulary present in the Polish language of the first half of the 18th century since, as specialists note, there are few studies discussing the medical lexis of that period, and therefore our cognition of the scientific sphere of the human activity in this respect is limited. The presented analyses show that the medical terminology collected in Nowy dykcjonarz is mainly old lexis, which is well-established in the Polish language, the origin of which is Polish (lexical borrowings include 13 units), and which came into existence as a result of word formation, syntactic, and semantic derivation. The presence of numerous synonymous names, which prove, among others, that the Polish medical terminology has still been in the phase of formation, has also been noticed.

Keywords

EN

medical terminology; Stefan Falimirz; Grzegorz Knapiusz; Michał Abraham Trotz; Wojciech Bystrzonowski

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2020
• Volume: 774
• Issue: 5
• Pages: 76-87

Dates

published

2020

Contributors

author

Beata Kuryłowicz

References

• J. Biniewicz, 2002, Kształtowanie się polskiego języka nauk matematyczno-przyrodniczych, Opole.
• D. Buttler, 1979, O wzajemnym oddziaływaniu terminologii i słownictwa ogólnego.
• I. Terminologizacja wyrazów potocznych, „Poradnik Językowy” z. 2, s. 58–66.
• S. Gajda, 1990, Wprowadzenie do teorii terminu, Opole.
• L.A. Jankowiak, 1999, Dziedzictwo prasłowiańskie w polskiej leksyce specjalnej (na materiale „Słownika języka polskiego” pod redakcją Mieczysława Szymczaka) [w]: M. Borejszo, S. Mikołajczak (red.), Silva rerum. Księga poświęcona Profesorowi Markowi Kornaszewskiemu w 70. rocznicę urodzin, Poznań, s. 227–230.
• L.A. Jankowiak, 2006, Słownictwo medyczne Stefana Falimirza, t. 2, Słownik, Warszawa.
• L.A. Jankowiak, 2009, Z dziejów terminologii medycznej. Słownictwo medyczne wieku XVI wobec XVII w. oraz pierwszej połowy XVIII w., „Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej” 44, s. 61–83.
• L.A. Jankowiak, 2011, Polskie słownictwo medyczne w drugiej połowie XIX wieku oraz na przełomie XIX i XX wieku, „Studia Językoznawcze” 10, s. 97–109.
• L.A. Jankowiak, 2015, Synonimia w polskiej terminologii medycznej drugiej połowy XIX wieku (na podstawie Słownika terminologii lekarskiej polskiej z 1881 roku), Warszawa.
• M. Kaszewski, 2014, Studia z leksykografii historycznej, Kraków.
• A. Kępińska, 2011, Nowy dykcjonarz, to jest Mownik polsko-niemiecko-francuski, Lipsk, 1764, Michał Abraham Trotz [w:] M. Bańko i in. (red.), Słowniki dawne i współczesne. Internetowy przewodnik edukacyjny [pozyskano z http://www.leksykografia.uw.edu.pl].
• E. Łuczyński, 1987, Polska terminologia morska I połowy XX wieku. Nazwy części jednostki pływającej, Gdańsk.
• S. Podobiński, 1998, Stan badań terminoznawczych w językoznawstwie polskim [w:] M. Lesz-Duk, S. Podobiński (red.), Dziedzictwo kulturowe utrwalone w języku. Księga pamiątkowa ofiarowana jubileuszowo Prof. Feliksowi Plucie, Częstochowa, s. 135–139.
• A. Szczaus, 2013, Leksyka specjalistyczna w „Informacyi matematycznej” Wojciecha Bystrzonowskiego z 1749 roku na tle polszczyzny XVIII wieku, Szczecin.
• E. Umińska-Tytoń, 1989, Potoczne nazwy chorób i dolegliwości w księgach parafialnych Mileszek z XVIII wieku, „Rozprawy Komisji Językowej ŁTN” t. XXXV, s. 205–218.
• B. Walczak, 1994, Nowe prace o polskich słownikach osiemnastowiecznych [w:] H. Misterski, J. Sypnicki (red.), Studia romanica in honorem Stanislai Gniadek, Poznań, s. 45–57.
• B. Walczak, 1999, Zarys dziejów języka polskiego, Wrocław.
• R. Wierzbicki, 1924, Historia słownictwa lekarskiego polskiego, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” nr 1, z. 1, 2, s. 53–70, 163–175.
• F. Wysocka, 1994, Polska terminologia lekarska do roku 1838, t. 2: Anatomia. Jednowyrazowe nazwy motywowane, Kraków.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2020.5.6

Biblioteka Nauki

2084094