O tak zwanym samooszustwie w świetle znaczeń wybranych czasowników

• Authors: Joanna Zaucha

Abstracts

EN

This paper is dedicated to the analysis of semantic properties of three Polish verbs: okłamywać się, że [p] (to lie to oneself that [p]), oszukiwać się, że [p] (to deceive oneself that [p]) and wmówić//wmawiać sobie, że [p] (to convince oneself that [p]). The author presents arguments in favour of the thesis that these are separate lexical units, which cannot be reduced to appropriate addressative verbs. In their semantic structure, she distinguishes, apart from the agent (epistemic subject), also the position of the controller-sender (metasender), and uses a conceptual distinction between quotative speech (present in the structure of the examined units) and assertoric speech in her analysis. By clashing the properties of Polish exponents of ‘samooszustwo’ (self-deception) and two competing types of philosophical interpretation of the phenomenon, the author supports anti-reductionist approaches, which do not identify self-deception with a lie or deception. She emphasises that none of the lexical exponents referring to this phenomenon implies ‘oszustwo’ (a deception) or ‘kłamstwo’ (a lie). None implies such a characteristic of the agent as is a sine qua non condition for the occurrence of any of the two situations either. From the perspective of language, ‘samooszustwo’ (self-deception) is not deception. It is a kind of an irrational action that is inconsistent with the agent’s knowledge.

Keywords

EN

semantics; ‘samooszustwo’ (self-deception); ‘kłamstwo’ (a lie); falsehood verbs; okłamywać się że [p] (to lie to oneself that [p]); oszukiwać się że [p] (to deceive oneself that [p]); wmówić/wmawiać sobie że [p] (to convince oneself that [p])

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2020
• Volume: 778
• Issue: 9
• Pages: 75-91

Dates

published

2020

Contributors

author

Joanna Zaucha

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie

References

• K. Beier, 2019, Lying and self-deception [w:] J. Meibauer (red.), The Oxford Handbook of Lying, Oxford, s. 203–213.
• A. Bogusławski, 1988, Język w słowniku. Desiderata semantyczne do wielkiego słownika polszczyzny, Warszawa.
• A. Bogusławski, 2004, Remarks on quotative ‘saying’, „Studies in Polish Linguistics” 1, s. 29–45.
• A. Bogusławski, 2005, Do teorii czasownika powiedzieć, „Polonica” XXIV, s. 113– 129.
• A. Bogusławski, 2007, A Study in the Linguistics-Philosophy Interface, Warszawa.
• A. Bogusławski, 2008, Semantyka, pragmatyka. Leksykografa głos demarkacyjny, seria „Semiosis Lexicografi ca” XLVIII, Warszawa.
• A. Bogusławski, M. Danielewiczowa, 2005, Verba Polona Abscondita. Sonda słownikowa III, Warszawa.
• W. Chudy, 2003, Filozofi a kłamstwa, Warszawa.
• M. Danielewiczowa, 2002, Wiedza i niewiedza. Studium polskich czasowników epistemicznych, Warszawa.
• D. Davidson, 2004, Deception and Division [w:] tegoż, Problems of Rationality, Oxford Scholarship Online, s. 199–212; DOI:10.1093/0198237545.001.0001.
• Z. Greń, 1994, Semantyka i składnia czasowników oznaczających akty mowy w języku polskim i czeskim, Warszawa.
• J. Kucharski, 2014, Usprawiedliwione kłamstwo we współczesnej etyce stosowanej, Kraków.
• M. Marcjanik, 1987, Polskie czasowniki adresatywne. Pragmatyka, semantyka, składnia, Kielce.
• R. Piłat, 2013, Oszukiwanie samego siebie [w:] tegoż, Powinność i samowiedza. Studia z fi lozofi i praktycznej, Warszawa, s. 93–122.
• O. Tumski, 2012, Dwunasta warstwa, wydawnictwo internetowe e-bookowo.pl.
• J. Wajszczuk, 1997, System znaczeń w obszarze spójników polskich. Wprowadzenie do opisu, Warszawa.
• M. Bańko (red.), 2000, Inny słownik języka polskiego, t. 1–2, Warszawa.
• W. Doroszewski (red.), 1958–1969, Słownik języka polskiego, t. 1–11, Warszawa.
• S. Dubisz (red. nauk.), Uniwersalny słownik języka polskiego, https://sjp.pwn.pl [dostęp: 02.09.2020 r.].
• P. Żmigrodzki (red.), Wielki słownik języka polskiego, http://wsjp.pl/ [dostęp: 23.05.2020 r.].

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2020.9.5

Biblioteka Nauki

1633466