Syntagmy skonwencjonalizowane zawierające wyrazy głęboki i глибокий w języku polskim i ukraińskim

• Authors: Iryna Bundza , Chrystyna Nikołajczuk

Title variants

EN

Conventional syntagmas with words głęboki and глибокий (deep) in Polish and Ukrainian

Abstracts

EN

This article is devoted to the issues related to the semantic connectivity of the words głęboki and глибокий (deep) within their respective meanings. The study is based both on the information contained in dictionaries of both languages and on corpus data (the resources of the balanced versions of the NKJP and the ГРАК). All collocates of both adjectives were excerpted from the lexicographic and corpus material, and then typical – conventionalised – syntagmas with lexemes głęboki and глибокий were revealed. As a result of the in-depth analysis, conclusions were drawn also about the similarities within the semantic connectivity of the examined adjectives.

PL

Artykuł jest poświęcony zagadnieniom związanym z łączliwością semantyczną wyrazów głęboki i глибокий w obrębie każdego z ich znaczeń. Badanie jest oparte zarówno na informacjach zawartych w słownikach każdego z języków, jak i danych korpusowych (wykorzystano zasoby zrównoważonej wersji NKJP oraz ГРАК). Z materiału leksykograficznego oraz korpusowego wyekscerpowano wszystkie kolokaty obu przymiotników, a następnie ujawniono typowe – skonwencjonalizowane – syntagmy zawierające leksemy głęboki i глибокий. Wskutek wnikliwej analizy wyciągnięto wnioski także na temat podobieństw w zakresie łączliwości semantycznej badanych przymiotników.

Keywords

PL

łączliwość leksykalna; syntagma; kolokat; język polski i ukraiński; korpus; słownik

EN

lexical connectivity; syntagma; collocate; Polish and Ukrainian; corpus; dictionary

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2022
• Volume: 799
• Issue: 10
• Pages: 115-132

Dates

published

2022

Contributors

author

Iryna Bundza

• Narodowy Uniwersytet Lwowski im. Iwana Franki, Ukraina

• https://orcid.org/0000000168189872

author

Chrystyna Nikołajczuk

• Narodowy Uniwersytet Lwowski im. Iwana Franki, Ukraina

• https://orcid.org/0000000317037830

References

• M. Bańko, 2008, O tzw. prozodii semantycznej i jej opisie w słownikach [w:] P. Żmigrodzki, R. Przybylska (red.), Nowe studia leksykograficzne 2, Kraków.
• E. Białek, 2009, Kolokacja w przekładzie. Studium rosyjsko-polskie, Lublin.
• H. Burkhardt, 2010, Miejsce kolokacji w leksykografii i ich rola w tworzeniu tekstów w języku obcym, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” t. 17, s. 177–184.
• D. Buttler, H. Kurkowska, H. Satkiewicz, 1987, Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności leksykalnej (Słownictwo rodzime), Warszawa.
• W. Eźlakowski, 2021, Aksjologiczna analiza słowa głuchy w języku polskim (na podstawie materiału korpusowego), „Poradnik Językowy” z. 2, s. 87–101.
• R.L. Górski, 2008, Litotes w polskim przymiotniku. Uwagi o kolokacjach przymiotnikowych, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica IV” folia 62, s. 106–116.
• E. Grodziński, 1984, Łączliwość synonimów, „Poradnik Językowy” z. 1, s. 15–19.
• E. Kaczmarska, A.J. Zasina, 2020, Błędy walencyjne w tekstach obcokrajowców uczących się języka polskiego w świetle korpusu PoLKo, „Prace Filologiczne” t. LXXV, cz. 1, s. 197–213.
• M. Kaczor, 2013, Kolokacje przymiotnikowe wybranych pojęć związanych z etyką społeczną (na przykładzie portalu Onet.pl), „Prace Naukowe Akademii i im. Jana Długosza w Częstochowie” z. IX, s. 63–72.
• A. Krawczuk, 2011, Teksty w nauczaniu Ukraińców łączliwości leksykalno-semantycznej czasowników polskich, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców” t. 18, s. 223–228.
• I. Kononienko, 1999, Проблеми лексичної сполучуваності прикметників: зіставний аспект (на матеріалі української і польської мов), „Acta Polono-Ruthenica” t. IV, s. 214–223.
• M. Labocha, 2021, Glottodydaktyczne aspekty opisu słownikowego kolokacji, „Roczniki Humanistyczne” t. LXIX, z. 10, s. 121–138.
• J. Leśniewska, 2006, Collocations and second language use, „Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis” t. 123, s. 95–105.
• A. Markowski, 2005, Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa.
• K. Mosiołek-Kłosińska, 1997, O zakłóceniach łączliwości systemowej wyrazów. Zakłócenie łączliwości a błąd semantyczny, „Poradnik Językowy” z. 3, s. 6–21.
• K. Nikołajczuk, 2018, Jak nie nabawić się kłopotu i odnieść sukces: kilka rozważań nad prozodią semantyczną polskich czasowników [w:] M. Gębka-Wolak, I. Kaproń-Charzyńska, J. Kamper-Warejko (red.), Języki słowiańskie w kontekstach kultur dawnych i współczesnych, Toruń.
• Ch. Nikołajczuk, 2021, Przepis na deser receptą na szczęście i lekarstwem na smutek: słów kilka o łączliwości leksykalno-semantycznej [w:] J. Kulwicka-Kamińska, A. Moroz (red.), Tradycja i nowoczesność w badaniach języków słowiańskich, Toruń.
• M. Nowakowska, 2008, Łączliwość przysłówka toujours z czasownikami w ujęciu kontrastywnym, „Bulletin De La Société Polonaise De Linguistique” fasc. LXIV, s. 109–124.
• K. Novodvorska, 2017, Kolokacje przymiotnikowe oraz rzeczownikowe leksemu ciszy w polsko-rosyjskim i rosyjsko-polskim korpusie równoległym, „Studia Slavica” nr XXI/2, s. 101–116.
• P. Pałka, A. Kwaśnicka-Janowicz, 2017, Przewodnik po elektronicznych zasobach językowych dla polonistów (słowniki, kartoteki, korpusy, kompendia), Kraków.
• R. Przybylska, 2020, Kolokacje a analiza semantyczna wyrazu, „LingVaria” nr 2(30), s. 43–51.
• A. Seretny, 2019, Cudzoziemcy w świecie słów, czyli Wielki słownik języka polskiego PAN w perspektywie glottodydaktycznej, „Postscriptum Polonistyczne” nr 2(24), s. 275–287.
• M. Szymańska, 2021, Kontekstowe uwarunkowania wystąpień przysłówków stopnia w połączeniach z przymiotnikiem piękny, „Filologia Polska” nr 7, s. 171–187.
• M. Szymańska, 2020, Dziedzictwo czy balast? Wybrane aspekty konceptualizacji przeszłości w świetle analizy kolokacji leksemu przeszłość w języku polskim, „Prace Językoznawcze” nr XXII/1, s. 271–282.
• W. Śliwiński, 2008, Kolokacje rzeczownikowo-przymiotnikowe w dwudziestowiecznych tekstach konstytucji państwa polskiego, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica IV” folia 62, s. 314–327.
• J. Targońska, 2014, Kompetencja kolokacyjna – niedostatecznie rozpoznany komponent kompetencji leksykalnej, „Neofilolog. Czasopismo Polskiego Towarzystwa Neofilologicznego” nr 43/2, s. 193–208.
• J. Zaucha, 2014, Fikcja a fałsz. O właściwościach semantyczno-składniowych przymiotników fikcyjny i fałszywy, „Linguistica Copernicana” nr 11, s. 35–52.
• A. Ziembińska, 2015, Parametryczne przymiotniki wymiaru w historii języka polskiego. Analiza rozwoju semantycznego [rozprawa doktorska], Katowice.
• N. Żochowska, 2012, Łączliwość leksykalna przysłówka mimochodem, „Linguistica Copernicana” nr 1(7), s. 229–241.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2022.10.7

Biblioteka Nauki

3200681