Plebiscyt z 1920 roku w oczach Warmiaków na podstawie tekstów ustnych

• Authors: Agnieszka Wełpa-Siudek

Title variants

EN

The plebiscite of 1920 as seen by Warmians based on oral accounts

Abstracts

EN

This paper is an attempt to reconstruct the picture of a groundbreaking historical event captured in oral accounts from Warmia. To this end, terms from the fi eld of ethnolinguistics, in particular linguistic worldview and point of view, have been applied. The analysis of the texts has revealed a clear opposition marked by lexemes polski (Polish) and niemiecki (German) and their derivatives as well as positive evaluation of what is local (Warmian). At the lexical level, borrowings from German (welować ‘to elect’), dialectal lexis (poszczwać ‘to bait’) and a signifi cant share of collocations referring to the situation of elections (odprawiać wiece) can be distinguished. What plays an important role in the picture of the plebiscite is the language exponents of negative phenomena and emotions, e.g. acts of violence, feeling of fear. The predominant stylistic devices employed are metonyms and metaphors.

Keywords

EN

narration; linguistic worldview; dialect; Warmia; plebiscite

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2022
• Volume: 791
• Issue: 2
• Pages: 113-123

Dates

published

2022

Contributors

author

Agnieszka Wełpa-Siudek

• Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• https://orcid.org/0000000313859036

References

• J. Bartmiński, 2008, Etnolingwistyka, lingwistyka kulturowa, lingwistyka antropologiczna? [w:] Język a kultura, t. 20, s. 15–33.
• M. Dymarski, 1990, Tradycje plebiscytowe na Warmii, Mazurach i Powiślu w ocenie polskiego państwa podziemnego, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” nr 1–4, s. 41–65.
• A. Gąsiorowski, 1981, Rola sokolich towarzystw gimnastycznych w walce o polskość Warmii, Mazur i Powiśla (1919–1921), „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” nr 2–4, s. 325–362.
• A. Kochman-Mikołajczyk, 2007, Ewolucja wybranych nazw człowieka w języku polskim [w:] Językoznawstwo: współczesne badania, problemy i analizy językoznawcze, t. 1, s. 39–60.
• J. Kozioł, 2016, Liczebniki nieokreślone w opisie językoznawczym i praktyce leksykograficznej – zarys problematyki, „Prace Językoznawcze” UWM z. XVIII/1, s. 93–102.
• M. Lengowski, 1972, Na Warmii i w Westfalii. Wspomnienia, Warszawa.
• H. Pelcowa, 2014, Tekst gwarowy – oral history w perspektywie etnolingwistycznej [w:] M. Rak, K. Sikora (red.), Badania dialektologiczne. Stan, perspektywy, metodologia, Kraków, s. 113–122.
• J. Piprek, J. Ippoldt, 1969, Wielki słownik niemiecko-polski, t. 1 A–K, Warszawa.
• A. Sakson, 1987, Liczebność ludności rodzimej na Mazurach, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” nr 3–4, s. 483–491.
• K. Sobolewska, 2021, Język świadków historii. Relacja z Mazur [w:] E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki (red.), Język polski – między tradycją a współczesnością, Kraków, s. 292–305.
• B. Sonnberger, 2007, Stosunki językowe na południowej Warmii w 1910 r. według mapy Leo Wittschella, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie” nr 1, s. 83– 90.
• J. Tambor, 2006, Mowa Górnoślązaków oraz ich świadomość językowa i etniczna, Katowice.
• A. Wełpa-Siudek, 2019, Nazwy emocji w gwarach Warmii i Mazur [w:] B. Grabka, R. Kucharzyk, A. Tyrpa (red.), Studia dialektologiczne V, Kraków, s. 101–108.
• A. Wełpa-Siudek, 2021, Język świadków historii. Opowieści z Warmii [w:] E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki (red.), Język polski – między tradycją a współczesnością, Kraków, s. 306–316.
• W. Wrzesiński, 2010, Polska–Prusy Wschodnie. Plebiscyty na Warmii i Mazurach oraz na Powiślu w 1920 roku, Olsztyn.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2022.2.7

Biblioteka Nauki

2147019