Dokładna nauka języka i stylu polskiego w dwoch częściach. Cz. 1 Tomasza Szumskiego

• Authors: Anna Jaworska

Title variants

EN

Dokładna nauka języka i stylu polskiego w dwoch częściach. Cz. 1 (Accurate teaching of the Polish language and style in two parts. Part 1) by Tomasz Szumski

Abstracts

EN

Tomasz Szumski (1778–1840) was a polyglot, teacher, bookseller, author of school textbooks, associated with Greater Poland. His grammar book, released in 1809, is the first Polish-language grammar book of the Polish language published in the 19th century where the grammatical description of Polish is made independent of the description of Latin. It is at the same time the first known 19th-century grammar of Polish where the author dared to polemicise with Onufry Kopczyński’s ideas contained in the Polish–Latin Grammatyka dla szkół narodowych (Grammar for national schools).

Keywords

EN

school grammar books; Polish linguistics; 19th century; Tomasz Szumski; Onufry Kopczyński

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2022
• Volume: 796
• Issue: 7
• Pages: 90-103

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Jaworska

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000166665409

References

• Brocki, M. 2000. Krótka historia badań antropologicznych nad językiem ciała. Zeszyty Etnologii Wrocławskiej 1, s. 42–69. Online: https://depot.ceon.pl/bitstream/handle/123456789/1862/brocki%20krotka%20historia.pdf?sequence=1&isAllowed=y [dostęp: 25.04.2022].
• Czelakowska, A. 2006. Nauka o dźwiękach mowy w gramatykach Onufrego Kopczyńskiego. LingVaria 1, s. 183–191. Online: http://www.lingvaria.polonistyka.uj.edu.pl/documents/5768825/6bf134ab-6750-4103-ac39-c1227407953d [dostęp: 25.04.2022].
• Czelakowska, A. 2010. Opisy fleksyjne w gramatykach polskich lat 1817–1939. Kraków: Wydawnictwo „Księgarnia Akademicka”.
• Decyk-Zięba, W. (kierownik projektu). 2014–. Słownik historyczny terminów gramatycznych online. Online: https://shtg.uw.edu.pl/ [dostęp: 10.05.2022].
• Decyk-Zięba, W., Kępińska, A., Kresa, M., Piotrowska, A., Stąpor, I. 2014. Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego. Internetowe kompendium edukacyjne, seria A. Online: https://gramatyki.uw.edu.pl/a [dostęp: 10.05.2022].
• Gąsior, R., Matuła, T. 1998. Szkoła Sióstr Prezentek w Krakowie w latach 1627–1918. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
• Jazdon, A. 2012. Księgarnia i Biblioteka do Czytania Tomasza Szumskiego. Biblioteka 16(25), s. 59–81. Online: https://bazhum.muzhp.pl/media/fi les/Biblioteka/Biblioteka-r2012-t16_(25)/Biblioteka-r2012-t16_(25)-s59-81/Biblioteka-r2012-t16_(25)-s59-81.pdf [dostęp: 07.05.2022].
• Kawyn-Kurz, Z. 1959. Poglądy gramatyczne Kopczyńskiego w świetle krytyki Józefa Mrozińskiego. Sprawozdania PTPN 2, s. 202–221.
• Kopczyński, O. 1778. Gramatyka dla szkół narodowych. Warszawa: Drukarnia księży pijarów. Online: https://polona.pl/item/gramatyka-dla-szkol-narodowych,MTI1NDU5ODMy/6/#info:metadata [dostęp: 10.05.2022].
• Kopczyński, O. 1780. Grammatyka dlá szkół narodowych na klassę II. Warszawa: Drukarnia księży pijarów. Online: https://pbc.biaman.pl/dlibra/show-content/publication/edition/805?id=805 [dostęp: 10.05.2022].
• Kopczyński, O. 1783. Grammatyka dlá szkół narodowych na klassę III. Warszawa: Drukarnia księży pijarów. Online: http://pbc.up.krakow.pl/dlibra/doccontent?id=1300 [dostęp: 10.05.2022].
• Kopczyński, O. 1817. Grammatyka języka polskiego: dzieło pozgonne. Warszawa: Drukarnia księży pijarów. Online: https://polona.pl/item/grammatyka-jezyka-polskiego-dzielo-pozgonne,OTI5MDI4MDQ/6/#info:metadata [dostęp: 10.05.2022].
• Kopko, P. 1909. Krytyczny rozbiór „Gramatyki Narodowej” O. Kopczyńskiego (przyczynek do historii polskiej gramatyki). Kraków: Akademia Umiejętności. Online: https://polona.pl/item/krytyczny-rozbior-gramatyki-narodowej-o-kopczynskiego-przyczynek-do-historyi-polskiej,Njc4NjI4ODA/6/#info:metadata [dostęp: 10.05.2022].
• Koronczewski, A. 1961. Polska terminologia gramatyczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
• Malinowski, M. 2011. Ortografia polska od II połowy XVIII wieku do współczesności. Kodyfikacja, reformy, recepcja. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego. Online: https://www.sbc.org.pl/dlibra/publication/98783/edition/93088/content [dostęp: 10.05.2022].
• Mickiewicz, A. 1913. Ad. Mickiewicz do Jeżowskiego. W: Korespondencya 1815–1823, red. J. Czubek, t. 1: 1815–1820, s. 381–383. Kraków: Akademia Umiejętności i Towarzystwo dla Popierania Wydawnictw Akademii. Online: https:// c.pionier.net.pl/details/nnsV8Rd [dostęp: 10.05.2022].
• Nowak-Wolna, K. 2005. W kręgu edukacji, teatru i sztuki żywego słowa: studia i szkice. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
• Podracki, J. 1973. Poglądy na cele i metody nauczania gramatyki języka ojczystego w polskich gramatykach XIX-wiecznych. Poradnik Językowy z. 1, s. 16–23. Online: https://poradnik-jezykowy.uw.edu.pl/issue/851 [dostęp: 10.05.2022].
• Podracki, J. 1981a. Koncepcje części zdania w gramatykach języka polskiego XIX i XX w. Poradnik Językowy z. 2–3, s. 117–135. Online: https://poradnik-jezykowy.uw.edu.pl/issue/932 [dostęp: 10.05.2022].
• Podracki, J. 1981b. Wybrane zagadnienia poprawnościowe z zakresu związku zgody w perspektywie historycznej. Poradnik Językowy z. 4, s. 172–180. Online: https://poradnik-jezykowy.uw.edu.pl/issue/934 [dostęp: 10.05.2022].
• Skarżyński, M. 1994. Części mowy i ich kategorie w gramatykach polskich XIX i XX wieku (1817–1938). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Słowiński, L. 1991. Z dziejów nauczania literatury w gimnazjach Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Poznań: Wydawnictwo NAKOM.
• Słowiński, L. 1978. Z tradycji polonistyki poznańskiej. Tomasz Szumski (1778–1840). Studia Polonistyczne V, s. 123–137.
• Tuwim, J. 2009. Cicer cum caule czyli groch z kapustą. Warszawa: Wydawnictwo „Iskry”.
• Zagórski, Z. 1981. Studia nad rozwojem językoznawstwa polskiego od końca XVIII wieku do roku 1918 (ze szczególnym uwzględnieniem Wielkopolski). Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe–Wydawnictwo PTPN.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2022.7.7

Biblioteka Nauki

2156624