O zapomnianej dwujęzycznej łacińsko-polskiej edycji Donata z 1595 roku

• Authors: Wanda Decyk-Zięba

Title variants

EN

On the forgotten bilingual Latin–Polish Donat’s edition of 1595

Abstracts

EN

The knowledge of the development of the Polish grammatical terminology in the 16th c. was founded on the published descriptions of the 1583 edition of Aelii Donati Vetustissimi grammatici elementa una cum traductione Polonica and the 1542 edition of Regulae grammaticales… by Andrzej Glaber. The copy of the bilingual Latin–Polish edition of Donat’s grammar book of 1595 owned by Erfurt Library, recorded in WorldCat, not only changes the historical view of the history of the Polish grammatical terminology (the publication is 54 years older than the already known edition of 1649) but also contributes a new quality to the knowledge of the reception of Donat’s grammar book in Poland.

PL

Podstawę wiedzy o kształtowaniu polskiej terminologii gramatycznej w XVI w.  stanowiły  opublikowane opisy wydania Aelii Donati Vetustissimi grammatici elementa una cum traductione Polonica z 1583 r. i Regulae grammaticales…. Andrzeja Glabera z 1542 r. Odnotowany w WorldCat egzemplarz dwujęzycznego łacińsko-polskiego wydania gramatyki Donata z roku 1595, będący własnością Biblioteki Erfurckiej, zmienia zarówno perspektywę historyczną dziejów polskiej terminologii gramatycznej, publikacja jest starsza o 54 lata od znanego wydania z 1649 r., ale też wnosi nową jakość do wiedzy o recepcji gramatyki Donata w Polsce.

Keywords

PL

terminologia gramatyczna; recepcja Donata; łacińsko-polska edycja Donata; wiek XVI

EN

grammatical trminology; reception of Donat; Donat's Latin-Polish edition; 16th century

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2023
• Volume: 806
• Issue: 7
• Pages: 87-96

Dates

published

2023

Contributors

author

Wanda Decyk-Zięba

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000343015491

References

• Archaimbault, S. 1998. Традиция Доната и грамматики славянских языков, Revue des études slaves 70/1, s. 17–25. On-line: https://www.persee.fr/doc/slave_0080-2557_1998_num_70_1_6476
• Cytowska, M. 1968. Od Aleksadra do Alwara (Gramatyki łacińskie w Polsce w XVI w.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Decyk-Zięba, W. 2015. Wyrazy polskie w gramatyce języka łacińskiego Jana Hontera. W: Dialog pokoleń w języku potocznym w języku wsi i miasta w literaturze w publicystyce w tekstach kultury, pod red. E. Wierzbickiej-Piotrowskiej, s. 343–358. Warszawa: Wydział Polonistyki UW.
• Estreicher, K. 1897, 1899, 1915. Bibliografia staropolska, t. 15, 17, 26. Kraków: Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Ising, E. 1970. Die Herausbildung der Grammatik der Volkssprachen in Mittel- und Osteuropa. Studien über d. Einfluss d. latein. Elementargrammatik d. Aelius Donatus De octo partibus orationis ars minor., Berlin: Akademie-Verlag.
• Kawecka-Gryczowa, A. 1966-1967. Karcan Jan. W: Polski słownik biograficzny, t. 12, s. 24-25. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Kawecka-Gryczowa, A.,Korotajowa, W., Krajewski, W. red.1959. Drukarze dawnej Polski od XV-XVIII w., z. 5: Wielkie Księstwo Litewskie. Wrocław-Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Koronczewski, A. 1961. Polska terminologia gramatyczna. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
• Łoś, J. 1922. Początki piśmiennictwa polskiego, wyd. 2. popr. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
• Łoś, J. 1925. Gramatyka polska. Część II. Słowotwórstwo. Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich.
• Łuczak, A. 2021. Próby tworzenia polskich terminów gramatycznych: Na przykładzie rękopisów Bartłomieja z Bydgoszczy. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 56, Article 2012. DOI: 10.11649/sfps.2012
• Nehring, W. 1881. Eine unbekannte Ausgabe des Donatus mit polnischer Übersetzung. Archiv für Slavische Philologie 5, s. 466–468.
• Ogrodziński, W. 1946. Dzieje piśmiennictwa śląskiego, t. 1. Katowice-Wrocław: Instytut Śląski.
• Pawlicki, K. 2022. Łacińsko-polskie wydania Donata a początki polskiej terminologii gramatycznej. Poradnik Językowy 4, s. 109–121.
• Reuchlin, J. 1488. Vocabularius breviloquus […], Strasbourg: Typographus Iordani i.e. Georgius Husner. Online: https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/11238/edition/18203/content
• Rospond, S. 2022. Stanisława Rosponda zabytki języka polskiego na Śląsku, wstęp i opr. S. Sochacka, wyd. 2. Opole: Instytut Śląski.
• SHTG – Słownik historyczny terminów gramatycznych online: https://shtg.uw.edu.pl/user/home [dostęp 08.08.2023].
• Skubalanka, T. 1959. Stanowisko O. Kopczyńskiego wobec nowotworów językowych. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Filologia Polska 1(2), s. 3–50.
• Stankiewicz, E. 1984. Grammars and Dictionaries of the Slavic Languages from the Middle Ages Up to 1850: An Annotated Bibliography. Berlin etc.: Mouton.
• Topolska, M. B. 1976. Książka na Litwie i Białorusi w latach 1553-1660 (Analiza statystyczna). Odrodzenie i Reformacja w Polsce XXI, s. 145–164. Online: https://rcin.org.pl/dlibra/doccontent?id=38053
• Żabska, B. 1965. Z zagadnień polskiej terminologii gramatycznej: Na marginesie książki A. Koronczewskiego. Rozprawy Komisji Językowej Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego 5, s. 255–261.

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2023.7.7

Biblioteka Nauki

28763652