"Psychiatryk w Las Vegas": o internetowych użyciach leksemu psychiatryk

• Authors: Małgorzata Ciunovič

Title variants

EN

„A looney bin in Las Vegas.” The lexeme psychiatryk ‘mental hospital’ as used across the Internet

Abstracts

EN

Recently, the issue of language in psychiatry has been raised more frequently. The concern for choosing the appropriate words has resulted in developing language recommendations regarding the way we should speak about treating mental health disorders. The lexeme psychiatryk ‘mental hospital’ has been mentioned among words that contribute to preserving the negative stereotypes of psychiatric care. Thus, the paper focuses on the ways in which this word is evaluated across the Internet. Since the author analyses specific utterances – the ways language is used, she employs the framework of linguistic pragmatics to account for the broad context of each utterance (the speaker’s intentions, utterance type, the assumed hearer, etc.). In the majority of the analysed cases, we can observe such uses of the words that uphold the negative stereotype of institutionalized psychiatric care, and the hospitals themselves (in examples that exhibit playfulness, bordering on colloquialism and derision) are represented as appalling, pathological or funny and incomprehensible.

PL

W ostatnich latach coraz częściej pojawia się w debacie publicznej temat języka w psychiatrii. Efektem troski o odpowiedni dobór słów są rekomendacje językowe dotyczące mówienia o leczeniu zaburzeń psychicznych. Wśród słów wzmacniających negatywny stereotyp leczenia psychiatrycznego wymieniany bywa leksem psychiatryk. Artykuł jest refleksją na temat wartościowania tego słowa w internecie. Ponieważ przedmiotem analizy są konkretne wypowiedzi – użycia języka, autorka posługuje się narzędziami pragmatyki językowej do opisu całego kontekstu wypowiedzi (intencji nadawcy, charakteru komunikatu, zakładanego odbiorcy itp.). W większości analizowanych przypadków dominuje użycie tego leksemu wzmacniające negatywny stereotyp hospitalizacji psychiatrycznej, a same placówki (w przykładach często żartobliwych, na granicy potoczności i obraźliwości) jawią się jako miejsca odstraszające, patologiczne albo śmieszne i niezrozumiałe.

Keywords

PL

leksem psychiatryk; stygmatyzacja; stereotyp językowy; pragmatyka językowa; szpital psychiatryczny

EN

mental hospital; stigmatization; linguistic stereotype; linguistic pragmatics; psychiatric hospital; lexeme 'psychiatryk'

• Publisher: Towarzystwo Kultury Języka
• Journal: Poradnik Językowy
• Year: 2024
• Volume: 814
• Issue: 5
• Pages: 18-30

Dates

published

2024

Contributors

author

Małgorzata Ciunovič

• Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

• https://orcid.org/0000000345734182

References

• Babicki, M., Kotowicz, K., Piotrowski, P., Stramecki, F., Kobyłko, A., Rymaszewska, J. 2018. Obszary stygmatyzacji i dyskryminacji osób chorujących psychicznie wśród respondentów internetowych w Polsce. Psychiatria Polska 52 (1), s. 93–102.
• Gapski, H. 2009. Bonifratrzy w Europie Środkowo-Wschodniej do końca XVIII wieku. Rozwój sieci konwentów szpitali. W: Bracia, czyńcie dobro. 400 lat Zakonu Bonifratrów w Polsce 1609–2009, red. M. Surdacki, s. 51–60. Kraków: Wydawnictwo Konwent Bonifratrów.
• Grzegorczykowa, R. 1990. Wprowadzenie do semantyki językoznawczej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kalisz, R. 1993. Pragmatyka językowa. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
• Komarynska-Polak, H. 2011. Psychicznie chorzy w krakowskim szpitalu bonifratrów w XVII–XVIII wieku. Zeszyty Naukowe Małopolskiej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Tarnowie 18 (1), s. 33–46.
• Krawczyński, Ł. 2016. Medialny obraz osób z zaburzeniami psychicznymi na przykładzie wybranych dzienników. Studia Medioznawcze 4, s. 61–72.
• Labocha, J. 2008. Tekst, wypowiedź, dyskurs w procesie komunikacji językowej. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Perzyna, L. 1793. Lekarz dla włościan, czyli rada dla pospólstwa. W chorobach i dolegliwościach naszemu Kraiowi albo właściwych, albo po większey części przyswoionych, każdemu naszego Kraiu Mieszkańcowi dla wiadomości potrzebna. Kalisz: w Drukarni J.O. Xcia Jmci Prymasa Arcybiskupa Gnieźnieńskiego.
• Porębowicz, S. 1961. Najstarsze szpitale psychiatryczne w Europie. Szpitalnictwo Polskie 1, s. 39–41.
• Siatkowska, E. 1964. Syntetyczne i analityczne nazwy w języku czeskim i polskim. Prace Filologiczne 18 (2), s. 219–237.
• Sojda, S. 2007. Procesy uniwerbizacyjne w języku słowackim i polskim. Praca doktorska. Katowice: Uniwersytet Śląski.
• Sozańska, D. 2014. Między fascynacją a dystansem. Społeczny odbiór osób chorych psychicznie a ich wizerunek w kulturze masowej – analiza wybranych przypadków. Labor et Educatio 2, s. 105–117.
• ISJP – Bańko, M. red. 2000. Inny słownik języka polskiego, t. 1–2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Kn – Knapski, G. 1643. Thesaurus polono-latino-graecus seu promptarium linguae latinae et graece in tres tomas divisum, Kraków: F. Cezary.
• Miejski słownik slangu. Online: https://miejski.pl [dostęp: 1.02.2024].
• SeBań – Bańkowski, A. 2000. Etymologiczny słownik języka polskiego, t. 1–2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• SL – Linde, S. B. 1807–1814. Słownik języka polskiego, t. 1–6. Warszawa: Drukarnia XX. Pijarów.
• SWil – Zdanowicz, A. i in. 1861. Słownik języka polskiego (Słownik wileński), cz. 1–2, Wilno: M. Orgelbrand. Online: https://eswil.ijp.pan.pl/ [dostęp: 1.02.2024].
• SWJP – Dunaj, B. red. 2000–2004. Słownik współczesnego języka polskiego, t. 1–5. Kraków Wydawnictwo SMS.
• Tr – Trotz, M. A. Nowy dykcjonarz, to jest Mownik polsko-niemiecko-francuski […] Nouveau dictionnaire polonois, allemand et françois […]. Lipsk: J.F. Gledycz.
• WSJP PAN – Żmigrodzki, P. red. 2007. Wielki słownik języka polskiego PAN. Online: https://wsjp.pl/ [dostęp: 1.02.2024].
• WSJP PWN – Dubisz, S. red. 2018. Wielki słownik języka polskiego PWN. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Grabowska, M. 2019. Stosunek do osób chorych psychicznie. Warszawa: CBOS/ Instytut Psychiatrii i Neurologii. Online: https://cbos.pl/PL/wydarzenia/79_spotkanie/MG_Stosunek_do_osob_chorych_psychicznie_6_11_2019.pdf [dostęp: 1.02.2024].
• Rekomendacje dotyczące języka niedyskryminującego osób z zaburzeniami psychicznymi. 2020. Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Online: https://rjp.pan.pl/images/Wra%C5%BCliwi_na_s%C5%82owa._Wra%C5%BCliwi_na_ludzi_przyk%C5%82ady.pdf (przykłady języka stygmatyzującego i niestygmatyzującego), https://rjp.pan.pl/images/Wra%C5%BCliwi_na_s%C5%82owa._Wra%C5%BCliwi_na_ludzi_zalecenia.pdf (zalecenia dotyczące języka niedyskryminującego osób z zaburzeniami psychicznymi) [dostęp: 1.02.2024].
• Wciórka, B., Wciórka, J. 2005. Polacy wobec chorób psychicznych i osób chorych psychicznie. Warszawa: CBOS Komunikat z badań. Online: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2005/K_118_05.PDF [dostęp: 10.02.2024].
• Wrażliwi na słowa. Wrażliwi na ludzi. 2020. Online: https://www.janssen.com/poland/ruszamy-z-kampania-spoleczna-wrazliwi-na-slowa-wrazliwi-na-ludzi [dostęp: 10.02.2024].
• https://www.koszulkomat.eu/51736-psychiatryk.html?color_id=6&model_id=39
• https://kwejk.pl/tag/psychiatryk
• https://lock.me/pl/poland/dolnoslaskie/wroclaw/escape-room/letmeout/10589-psychiatryk%C4%85sy
• https://lubimyczytac.pl/ksiazka/271922/psychiatryk
• https://www.youtube.com/watch?v=7kvF6WNqU_A
• https://www.medonet.pl/zdrowie,jak-naprawde-wygladaja-polskie-szpitale-psychiatryczne-,artykul,1724235.html
• https://portal.abczdrowie.pl/psychiatryk-pacjenci-opowiadaja-co-sie-dzieje-za-murami
• https://www.ofeminin.pl/fitness-i-zdrowie/zdrowie/jak-wygladal-kiedys-psychiatryk/gejkew7

Identifiers

DOI

10.33896/PorJ.2024.5.3

Biblioteka Nauki

36089059