Boguslavo Radvilos įvaizdis pagal jo privatų dienoraštį – pomėgiai, pramogos, sveikata

• Authors: Elżbieta Bagińska

Abstracts

EN

The article offers a glance at the personality of Duke Boguslavas Radvila, the Master of the Stables of the Grand Duchy of Lithuania and the Governor of the Duchy of Prussia, through the entries in his personal diary (1661–1666). The diary contains information on B. Radvi- la’s private life which is discussed in the article. When speaking about B. Radvila’s image, which becomes obvious from the diary entries, his hobbies, spare-time activities, and entertainment preferences as well as information related to his health and character are analysed. Some of the * Šiame straipsnyje skelbiama Boguslavo Radvilos įvaizdžio, atsiskleidžiančio jo privačiame dienoraštyje, tyrimo dalis. B. Radvilos įvaizdis, atsiskleidžiantis jo įrašuose dienoraštyje apie artimuosius, tarnus bei klientus, aptartas straipsnyje, kuris bus publikuojamas „Lietuvos istorijos metraščio“ 2020 m. 1 numeryje. statements pertaining to B. Radvila’s personal life that can be detected in historiography are specified as well as the uniqueness and importance of B. Radvila’s private diary as an historical source in the analysis of his personality and every-day life is revealed.

LT

Straipsnyje žvelgiama į kunigaikščio Boguslavo Radvilos, Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės arklidininko ir Prūsijos kunigaikštystės generalinio gubernatoriaus, asmenybę per jo paties darytus įrašus privačiame dienoraštyje (1661–1666). Aptariama dienoraščio informacija apie B. Radvilos privatų gyvenimą. Aptariant B. Radvilos įvaizdį, atsiskleidžiantį įrašuose privačiame dienoraštyje, analizuojama informacija apie jo pomėgius, laisvalaikio leidimo būdus, pramogas, taip pat informacija apie jo sveikatos būklę ir charakterį. Patikslinami kai kurie istoriografijoje įsitvirtinę teiginiai apie B. Radvilos privatų gyvenimą. Parodomas B. Radvilos privataus dienoraščio, kaip istorinio šaltinio, unikalumas ir svarba tiriant kunigaikščio asmenybę bei jo kasdienę veiklą.

Keywords

LT

XVII amžius; Prūsijos kunigaikštystė; Boguslavas Radvila; didikai; privatus gyvenimas; kasdienybė; dienoraščiai

EN

17th century; the Duchy of Prussia; Boguslavas Radvila; noblemen; private life; every-day life; diaries

• Publisher: Lietuvos istorijos institutas
• Journal: Lietuvos istorijos metraštis
• Year: 2019
• Issue: 2
• Pages: 65-87

Dates

published

2019

Contributors

author

Elżbieta Bagińska

• Balstogės universitetas

• https://orcid.org/0000000218196465

References

• AUGUSTYNIAK, Urszula. Instrukcja Bogusława Radziwiłła dla opiekunów jego córki Ludwiki Karoliny (Przyczynek do edukacji młodej ewangeliczki w końcu XVII wieku). Odrodzenie i Reformacja w Polsce. T. XXXVI, 1992, s. 215–236.
• AUGUSTYNIAK, Urszula. Testamenty ewangelików reformowanych w Wielkim Księstwie Litewskim. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 1992.
• GRABE, Martin Silvester. Catalogus librorum quarumlibet facultatum, a (…) Boguslao Ra- dziwil (…) Electorali, quae Regimonti Borussorum est. Bibliothecae legato donatorum 1668. Regiomonti: Typis Friderici Reusneri, 1673.
• GRABE, Martin Silvester [junior]. Series librorum, qui Bibliothecae in Prussia regia aug- mento Radziviliano, post editum hujus Anno 1673. Catalogum novi accessere. Regiomonti: Typis Zanckierianis, 1712.
• Hieronima Floriana Radziwiłła diariusze i pisma różne. Oprac. M. Brzezina. Warszawa: Energeia, 1998.
• Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła peregrynacja do Ziemi Świętej (1582–1584). Wyd. J. Czubek. (Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce. t. XV, cz. II). Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności, 1925.
• Podróże litewskiego magnata do Gdańska, Człuchowa, a nawet i dalej… Fragmenty „Diariusza“ Michała Kazimierza Radziwiłła „Rybeńki“ z lat 1721, 1737 i 1752. Oprac. J. Dygdala. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Historii PAN, 2013.
• [PRZYPKOWSKI, Samuel]. Apologia pro illustrissimo ac celsissimo principe Janussio Radivilio, Sacri Romani Imperii principe, duce Birsarym et Dubincorum (...) quondam palatino Vilnensi, et exercituum Ducatum Lithvani generali. [Sine loco et anno].
• RADZIWIŁŁ, Albrycht Stanisław. Pamiętnik o dziejach w Polsce. T. I–III. Przekład i opracowanie A. Przyboś i R. Żelewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1980.
• RADZIWIŁŁ, Bogusław. Autobiografia. Wstępem poprzedził i opracował T. Wasilewski. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1979.
• RADVILA, Mikalojus Kristupas (Našlaitėlis). Kelionė į Jeruzalę. Iš lot. k. vertė O. Matuse- vičiūtė, spec. red. E. Ulčinaitė, įvadas – J. Kiaupienės. Vilnius: Mintis, 1990.
• Żywot Jaśnie Oświeconego Księcia Bogusława Radziwiłła. Z rękopismów hr. T. Działyńskiego. Wyd. A. Popliński. Poznań i Trzemeszno: w księgarniach Walentego Stefańskiego, 1840.
• Żywot Xięcia Bogusława Radziwiłła, przez niego samego napisany. Z rękopisu wydany przez E. Raczyńskiego. Poznań: w drukarni na Garbarach, 1841.
• Дыярыюш князя Міхала Казімера Радзівіла, ваяводы віленскага, гетмана вялікага В. К. Літ. Пераклад і публікацыя Вацлава Арэшкі. Спадчына, 1994, № 4, с. 18–47; 1994, № 5, с. 37–57; 1995, № 1, с. 52–65; 1995, № 2, с. 47–76; 1995, № 4, с. 35–60; 1995, № 5, с. 135–161; 1995, № 6, с. 170–199; 1996, № 1, с. 195–223; 1996, № 2, с. 205–233; 1996, № 4, с. 219–250.
• AUGUSIEWICZ, Sławomir. Stryj i bratanica. O małżeństwie Anny Marii i Bogusława Radziwiłłów. In: Między Barokiem a Oświeceniem. Radości i troski dnia codziennego. Red. S. Achremczyk. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 2006, s. 356–372.
• AUGUSIEWICZ, Sławomir. Śmierć Bogusława Radziwiłła − relacja o zdarzeniu i protokół sekcji zwłok z 1670. In: Z dziejów kultury czasów nowożytnych. Wybór tekstów źródłowych. Red. M. E. Kowalczyk. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2009, s. 157–175.
• AUGUSIEWICZ, Sławomir. W służbie dwóch władców – rzecz o Bogusławie Radziwille. In: Między Barokiem a Oświeceniem. Sarmacki konterfekt. Praca zbiorowa. Red. S. Achremczyk. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 2002 [druk: 2004], s. 111–120.
• AUGUSIEWICZ, Sławomir. Z dziejów Królewca – pogrzeb namiestnika Prus książęcych Bogusława Radziwiłła 6 maja 1670 roku. In: Nad Bałtykiem, Pregołą i Łyną XVI–XX wiek. Księga pamiątkowa poświęcona jubileuszowi 50-lecia pracy naukowej Profesora Janusza Jasińskiego. Red. Z. Rondomańska. Olsztyn: Pracownia Wydawnicza ElSet, 2006, s. 176–187.
• AUGUSTYNIAK, Urszula. Dwór i klientela Krzysztofa Radziwiłła (1585−1640): mechanizmy patronatu. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2001.
• BAGIŃSKA, Elżbieta. Publiczny i prywatny wizerunek księcia Bogusława Radziwiłła w świetle jego pamiętników. In: Piśmiennictwo pragmatyczne w Polsce do końca XVIII wieku na tle powszechnym. Red. J. Gancewski i A. Wałkówski. Olsztyn: Wydawnictwo ElSet, 2006, s. 193–207.
• BUCHWALD-PELCOWA, Paulina. Książki z dziedziny architektury w księgozbiorze Bogusława Radziwiłła. In: Podług nieba i zwyczaju polskiego. Studia z historii architektury, sztuki i kultury ofiarowane Adamowi Miłobędzkiemu. Red. Z. Bania et al. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 580–583.
• JACOBY, Jörg. Boguslaus Radziwill – der Statthalter des Grossen Kurfürsten in Ostpreussen. (Wissenschaftliche Beiträge zur Geschichte und Landeskunde Ost-Mitteleuropas herausgegeben vom Johann Gottfried Herder-Institut. Nr. 40). Marburg–Lahn: Johann-Gottfried-Herder-Inst., 1959.
• JARCZYKOWA, Mariola. Książka i literatura w kręgu Radziwiłłów birżańskich w pierwszej połowie XVII wieku. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1995.
• JURKIEWICZ, Jan. Geografia druków z biblioteki Bogusława Radziwiłła. In: Polska – Francja – Europa. Studia z dziejów Polski i stosunków międzynarodowych. Red. M. Forycki et al. Poznań: Instytut Historii UAM, 2011, s. 387–406.
• KALICKI, Bernard. Bogusław Radziwiłł koniuszy litewski. Szkic historyczny. Kraków: Czas, 1878.
• KALICKI, Bernard. Bogusław Radziwiłł 1620–1669. Oświęcim: Napoleon V, 2016.
• KAMIEŃSKI, Andrzej. Stany Prus Książęcych wobec rządów brandenburskich w drugiej połowie XVII wieku. Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 1995.
• KAMIEŃSKI, Andrzej. Nominacja Bogusława Radziwiłła na urząd namiestnika Prus Książęcych w 1657 roku. Komunikaty Mazursko-Warmińskie, 1998, Nr. 1, s. 119–130.
• KOMOROWSKI, Jarosław. Księcia Radziwiłła spotkanie z Shakespearem. Poskromienie złośnicy w Królewcu w 1664 roku. Pamiętnik Teatralny, rocz. XLV, 1996, z. 3–4 (179–180), s. 423–434.
• LUKŠAITĖ, Ingė. Prywatny księgozbiór Janusza Radziwiłła (1612–1655) w Kiejsdanach. In: Litwa w epoce Wazów. Red. W. Kriegseisen, A. Rachuba. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historii PAN, 2006, s. 399–413.
• NAGIELSKI, Mirosław. Diariusze radziwiłłowskie w zbiorach działu VI Archiwum Radziwiłłowskiego w AGAD. Miscellanea Historico-Archivistica, t. XIII, 2001, s. 35–50.
• RAGAUSKIENĖ, Raimonda. Mirties nugalėti nepavyko. Biržų ir Dubingių kunigaikščių Radvilų biologinė istorija (XV a. pabaiga – XVII a.). Vilnius: Lietuvos edukologijos universiteto leidykla, 2017.
• SAJKOWSKI, Alojzy. Staropolska miłość. Z dawnych listów i pamiętników. Poznań: Wydawnictwo poznańskie, 1981.
• SULERZYSKA, Teresa. Galerie obrazów i „gabinety sztuki“ Radziwiłłów w XVII w. Biuletyn Historii Sztuki, rocz. XXIII, 1961, Nr. 2, s. 87–98.
• WASILEWSKI, Tadeusz. Radziwiłł Bogusław. Polski Słownik Biograficzny. T. XXX, z. 1. Wrocław etc.: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987, s. 161–172.
• WIJACZKA, Jacek. Vaterland oder Familie? Das Dilemma des Fürsten Bogusław Radziwiłł (1620–1669). Biuletyn Polskiej Misji Historycznej, 2013, Nr. 8, s. 75–98.
• WIJACZKA, Jacek. Ojczyzna czy rodzina? Dylemat księcia Bogusława Radziwiłła (1620–1669). Czasy Nowożytne, t. 28, 2015, s. 61–72.
• ZUBA, Krzysztof. Bogusław Radziwiłł (1620–1669) – portret psychofizyczny. Medycyna Nowożytna. Studia nad Historia Medycyny, t. 5, 1998, z. 1, s. 113–136.

Identifiers

DOI

10.33918/25386549-201902003

Biblioteka Nauki

56029062