O Mariach i Martach tego świata. Kobieta oczami Orzeszkowej na podstawie powieści Maria

• Authors: Hanna Miera

Title variants

EN

About the Marias and Martas of This World. Women Through the Eyes of Orzeszkowa, Based on the Novel Maria

Abstracts

EN

The subject of the article is an analysis of Eliza Orzeszkowa’s views on the situation of women in the second half of the 19th century and the social roles assigned to them. The epistolary novel Maria, which was juxtaposed with the dissertation A few words about women, was the main focus of the analysis. In the introduction to the novel, Orzeszkowa referred to Maria as Marta’s sister, whom she follows. In this way she referred to her most famous emancipation novel. Maria, considered by researchers to be one of the writer’s least successful works, gives the impression of being far from any emancipatory assumptions. However, behind the lofty aspiration of an individual to devote themselves to the idea, there are real problems that many women of that era, including Orzeszkowa herself, had to deal with.

Keywords

EN

Orzeszkowa Eliza; 19th century; women’s rights; emancipation; Maria; Marta

• Publisher: Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
• Journal: Academic Journal of Modern Philology
• Year: 2022
• Volume: Special Issue
• Issue: 17
• Pages: 119-129

Dates

published

2022

Contributors

author

Hanna Miera

• Uniwersytet Wroclawski, Wydzial Filologiczny

• https://orcid.org/0000000156270577

References

• Banot, Aleksandra Ewa (2006) Proza Orzeszkowej: „Mowa” kwiatów i fantazmatów. Katowice: Uniwersytet Slaski.
• Baszewska, Marta (2015) „Pisarze pozytywistyczni o sytuacji kobiet. Na przykladzie twórczosci Elizy Orzeszkowej i Boleslawa Prusa”. [W:] Tekstura. Rocznik Filologiczno-Kulturoznawczy. Vol. 1/6; 37–54.
• Borkowska, Grazyna (1996) Cudzoziemki. Studia o polskiej prozie kobiecej. Warszawa: Instytut Badan Literackich PAN.
• Borkowska, Grazyna (2020) „Orzeszkowa a kwestia kobieca”. [W:] Eliza Orzeszkowa, Publicystyka spoleczna. Myslenie obywatelskie. Zydzi. Kwestia kobieca. Warszawa: Panstwowy Instytut Wydawniczy.
• Brykalska, Maria (2002) „Emancypacja kobiet”. [Haslo w:] Jerzy Bachórz, Alina Kowalczykowa (red.) Slownik literatury polskiej XIX wieku. Wroclaw: Ossolineum.
• Chlebowski, Bronislaw (1923) Literatura polska 1795–1905 jako glówny wyraz zycia narodu po utracie niepodleglosci. Lwów–Warszawa–Kraków: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.
• Chmielowski, Piotr (1961) Pisma krytycznoliterackie. Oprac. Henryk Markiewicz. T. 1. Warszawa: Panstwowy Instytut Wydawniczy.
• Chomiuk, Aleksandra (2004) „Chybiona powiesc? Elizy Orzeszkowej antyromans w listach”. [W:] Annales Universitatis Maria Curie-Sklosowska Lublin–Polonia. Sectio FF, Philologiae. Vol. 22; 65–77.
• Detko, Jan (1971) Eliza Orzeszkowa. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Górnicka-Boratynska, Aneta ([2001] 2018) Stanmy sie soba. Cztery projekty emancypacji (1863–1939). Warszawa: Czarna Owca.
• Janicka, Anna, Corinne Fournier Kiss, Mariya Bracka (2019) Przemiany dyskursu emancypacyjnego kobiet. Bialystok: Temida 2.
• Jankowski, Edmund (1964) Eliza Orzeszkowa. Warszawa: Panstwowy Instytut Wydawniczy.
• Jaskiewicz, Joanna (2010) „Kobiety-matki w wybranych tekstach publicystycznych Elizy Orzeszkowej”. [W:] Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica. Vol. 13; 135–152.
• Kreft, Magdalena (2019) Smierc bialych motyli. Gdansk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdanskiego.
• Lawski, Jaroslaw (2012) „Sekrety Marii. O ‘najgorszej’ powiesci Elizy Orzeszkowej”. [W:] Grazyna Borkowska, Magdalena Rudkowska, Iwona Wisniewska (red.) Sekrety Orzeszkowej. Warszawa: Instytut Badan Literackich PAN; 191–212.
• Nowak, Marta (2017) „Mówienie o kobietach i do kobiet w twórczosci Elizy Orzeszkowej”. [W:] Aksjomaty i dylematy w zyciu i twórczosci Elizy Orzeszkowej. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyza; 63–71.
• Orzeszkowa, Eliza ([1870] 2020) „Kilka slów o kobietach”. [W:] eadem, Publicystyka spoleczna. Myslenie obywatelskie. Zydzi. Kwestia kobieca. Warszawa: Panstwowy Instytut Wydawniczy; 623–767.
• Orzeszkowa Eliza ([1870] 2020) „O kwestii kobiecej”. [W:] eadem, Publicystyka spoleczna. Myslenie obywatelskie.
• Zydzi. Kwestia kobieca. Warszawa: Panstwowy Instytut Wydawniczy; 588–615.
• Orzeszkowa, Eliza ([1871] 1975) Pamietnik Waclawy. Warszawa: Czytelnik.
• Orzeszkowa, Eliza ([1873] 1951) Marta. Warszawa: Ksiazka i Wiedza.
• Orzeszkowa, Eliza ([1877] 1972) Maria. Warszawa: Czytelnik.
• Orzeszkowa, Eliza ([1883] 1986) Panna Antonina i inne nowele. Warszawa: Nasza Ksiegarnia.
• Orzeszkowa, Eliza (1959) Pisma krytycznoliterackie. Oprac. Edmund Jankowski. Wroclaw–Warszawa–Kraków: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.
• Orzeszkowa, Eliza (1967) Listy zebrane. Oprac. Edmund Jankowski. T. 6. Wroclaw–Warszawa–Kraków: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.
• Orzeszkowa, Eliza (1971) Listy zebrane. Oprac. Edmund Jankowski. T. 7. Wroclaw–Warszawa–Kraków: Zaklad Narodowy im. Ossolinskich.
• Paszek, Jerzy (1989), „Krysztalowo spokojne zmysly (‘Marta’ i ‘Maria’ Elizy Orzeszkowej)”. [W:] Studia o twórczosci Elizy Orzeszkowej. Katowice: Uniwersytet Slaski.
• Przewórska, Maria Czeslawa (1906) Eliza Orzeszkowa w literaturze i ruchu kobiecym. Zarys syntetyczny. Lwów: H. Altenberg (Kraków: W. L. Anczyc i Spólka).
• Seniów, Adrianna (2011) „Jezykowe wykladniki oceny moralnej prostytutki w powiesci ‘Marta’ Elizy Orzeszkowej”. [W:] Studia Jezykoznawcze. Vol. 10; 293–305.
• Skrocka, Dorota (2017) „Kobieta w prozie Elizy Orzeszkowej czy po prostu kobieta...?”. [W:] Elzbieta Skorupska-Raczynska, Joanna Rutkowska (red.) Aksjomaty i dylematy w zyciu i twórczosci Elizy Orzeszkowej. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Naukowe Akademii im. Jakuba z Paradyza; 53–61.
• Sokalska, Malgorzata (2020) „Wyprowadzka z Domu Lalek. Henrik Ibsen, Kate Chopin, Eliza Orzeszkowa”. [W:] Ruch Literacki. R. 61, Z. 4 (361); 397–415.
• Walczewska, Slawomira (1999) Damy, rycerze i feministki. Kraków: Wydawnictwo eFKa.
• Walewska, Cecylia (1909) Ruch kobiecy w Polsce. Warszawa: Gebethner i Wolff
• Wejbert-Wasiewicz, Ewelina Izabela (2017) „Feminizm w polskiej literaturze kobiet”. [W:] Annales Universitatis Maria Curie-Sklosowska Lublin–Polonia. Sectio L, Artes. Vol. 15/2; 97–109.
• Wisniewska, Iwona (2010) „Nieznana rozprawa o kobietach. (Równosc wobec prawa, pracy i wiedzy, czyli proste rozwiazanie kwestii)”. [W:] Ireneusz Sikora, Aneta Narolska (red.) Poznawanie Orzeszkowej. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego; 95–122.
• Zmigrodzka, Maria (1965) Orzeszkowa. Mlodosc pozytywizmu. Warszawa: Panstwowy Instytut Wydawniczy.

Identifiers

DOI

10.34616/ajmp.2022.17.12

Biblioteka Nauki

2233998