Sejmy pacyfikacyjne i ich miejsce w ustroju Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Rozważania nad sejmami z lat 1589, 1673, 1699 oraz 1736.

• Authors: Jakub Stachurka

Title variants

EN

Pacificatory Sejms and their Place in the Political System of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Considerations on the Sejms of 1589, 1673, 1699 and 1736

Abstracts

EN

The article discusses the topic of pacification sejms in the context of their impact on the systemic transformations of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the systemic practice. The author presents what the pacification sejm was, what role it played as a mechanism in the state system and presents the most common goals of constantly calling the parliament with such specific characteristics. Then, in chronological order, the four parliaments from 1589, 1673, 1699 and 1736 are discussed, because only their debates have been completed. The context of the internal situation at the time of calling the pacification is referred to, and then a description of the achievements of the Sejm in the aspect of interest to the author of influencing the shape of the system and provisions deviating from the current custom. In the summary, the author concludes that the pacification parliaments, despite its original character aimed at calming public moods and restoring peace in the country, often became a tool for carrying out certain systemic improvements. So, it is in consequently a dualism both in purposes and effects. Therefore, these parliaments benefited the Commonwealth as a stabilization instrument and left their certain positive mark on the state system. Beside the Henryk Olszewski brief description of pacificatory sejms and the four monography of successful sejms it’s hard to search a synthesis for that specific issue. This is why author tries to make one universal characteristic of the pacification phenomenon, based on current state of knowledge and his own conclusions about these specific sejms. Such trial seems to be necessary under this circumstances of the lack of currently holistic definition.

Keywords

EN

pacification; pacificatory sejms; alternate; internal conflict; political reforms; post-election troubles; amnesty

PL

pacyfikacja; sejm pacyfikacyjny; alternata; konflikt wewnętrzny; reformy polityczne; problemy poelekcyjne; amnestia

• Publisher: Komisja Nauk Filologicznych Polskiej Akademii Nauk, Oddział we Wrocławiu
• Journal: Academic Journal of Modern Philology
• Year: 2023
• Issue: 19

Dates

published

2023

Contributors

author

Jakub Stachurka

• Uniwersytet Wrocławski, Kolegium Międzyobszarowych Studiów Indywidualnych

References

• Dybaś, Bogusław (1991) Sejm pacyfikacyjny w 1699. Toruń: Towarzystwo Naukowe w Toruniu.
• Grześkowiak-Krwawicz (2018) Dyskurs polityczny w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu.
• Kriegsen, Wojciech (1995) Sejm Rzeczypospolitej Polskiej Szlacheckiej (do 1763 roku). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Kucharski, Tomasz (2014) „Czy szlachecka Rzeczpospolita miała konstytucję? Przyczynek do rozważań nad wykorzystywaniem ustaleń nauki prawa konstytucyjnego do badań historii ustroju”. [W:] Studia Iuridica Toruniensia, t. XIV. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; 121–146.
• Kucharski, Tomasz (2019) „Naderwany” sejm konwokacyjny w 1696 r. Uwagi o nieodzowności historii prawa na marginesie pracy Ewy Gąsior”. [W:] Czasopismo Prawno-Historyczne, t. LXXI, z. 1. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; 327–358.
• Naworski, Zbigniew (1988) „Pacyfikacyjne” sejmiki generalne Prus Królewskich za panowania Władysława IV Wazy”. [W:] Acta Universitatis Nicolai Copernici. Nauki Humanistyczno-Społeczne. Prawo, z. 181. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika; 27–44.
• Olszewski, Henryk (1966) Sejm Rzeczypospolitej epoki oligarchii 1652-1763. Prawo-praktyka-teoria-programy. Poznań: Drukarnia Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza
• Ohryzko, Jozafat (wyd.) (1859) Volumina legum. Przedruk zbioru praw staraniem XX. Pijarów w Warszawie, od roku 1732 do roku 1782, wydanego, t. II, V, VI, Petersburg: Nakładem i drukiem Jozafata Ohryzki. [W:] Wielkopolska Biblioteka Cyfrowa, sygn.. 31793; sygn. PDz39531, udostępnione przez: PAN Biblioteka Kórnicka [na:] https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/publication/47649/edition/64283#description [data dostępu: 18.12.2023].
• Palkij, Henryk (2000) Sejmy 1736 i 1738 roku: u początków nowej sytuacji politycznej w Rzeczypospolitej. Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
• Pieńkowski, Maciej (2021) Trudna droga do władzy w Rzeczypospolitej : sejm koronacyjny Zygmunta III 1587/1588 i sejm pacyfikacyjny 1589 roku. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
• Poraziński, Jarosław (1994) „Bogusław Dybaś: Sejm pacyfikacyjny w 1699 r., Roczniki Towarzystwa Naukowego w Toruniu, R. 84 – z: 2 Toruń 1991”. [W: ] Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy. Studia Historyczne, z. 4. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy; 113–117.
• Przyboś, Adam (2007) Michał Korybut Wiśniowiecki 1640-1673. Kraków: Universitas.
• Sondel, Janusz (2009) Słownik łacińsko-polski dla prawników i historyków. Kraków: Wydawnictwo „Universitas”.
• Stanek, Wojciech (1995) „Sarmacka idea pacyfikacji wewnętrznej i jej kryzys w XVIII w.” [W:] Kazimierz Maliszewski i Krzysztof Obremski (red.) Barok – sarmatyzm – psalmodia. Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; 99 – 112.
• Stroynowski, Andrzej (2018) „Znaczenie alternaty sejmów dla Wielkiego Księstwa Litewskiego w epoce stanisławowskiej”. [W:] Przegląd Nauk Historycznych, t. XVII, nr. 1. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego; 121–142.
• Uruszczak, Wacław (2021) Historia Państwa i Prawa Polskiego 966-1795. Warszawa: Wolters Kluwer.
• Wierzbicki, Leszek (2005) O zgodę w Rzeczypospolitej: zjazd warszawski i sejm pacyfikacyjny 1673 roku. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
• Wierzbicki, Leszek, Dariusz Kupisz [red. nauk.] (2021) Chronologia sejmów Rzeczypospolitej Obojga Narodów (1569–1793). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.

Identifiers

DOI

10.34616/ajmp.2023.19.21

Biblioteka Nauki

27322311