Gryf w świecie starożytnym – źródła wizerunku, konotacje symboliczne oraz okoliczności upowszechnienia na obszarze śródziemnomorskim

• Authors: Hadrian Kryśkiewicz

Abstracts

EN

The presented article is centered around the place and role of the symbol of the griffin in the ancient Mediterranean. It highlights the most important aspects of the origin and development of the griffin symbol for particular purposes of different civilizations, in regard to culture, rites, as well as ideology. Furthermore, the text follows the pattern of reception of the griffin symbol from pagan antiquity to the realm of Christianity.

Keywords

EN

griffin; origins; ancient history; symbols; ideography; iconography; culture; Europe

• Publisher: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Historyczny
• Journal: Studia Antiquitatis et Medii Aevi Incohantis
• Year: 2020
• Volume: 5
• Pages: 23-41

Dates

published

2020

Contributors

author

Hadrian Kryśkiewicz

• Uniwersytet Jagielloński

• https://orcid.org/0000000153523540

References

• Aruz J., 2008: Ritual and Royal Imagery, [w:] Beyond Babylon: Art, Trade, and Diplomacy in the Second Millennium B.C., red. J. Aruz, K. Benzel, J.M. Evans, London, 136–160.
• Biedermann H., 2001: Leksykon symboli, tł. J. Rubinowicz, wyd. 2, Warszawa.
• Bigwood J.M., 1989:, Ctesias’ “Indica” and Photius, „Phoenix” 43.4, 302–316.
• Bisi M., 1965: Il grifone. Storia di un motivo iconografico nell’ antico oriente mediterraneo, Roma.
• Black J., Green A., Rickards T., 1992: Gods, Demons and Symbols of Ancient Mesopotamia: An Illustrated Dictionary, London.
• Bolton J.D.P., 1962: Aristeas of Proconnesus, Oxford.
• Bonnet H., 2000: Reallexikon der ägyptischen Religionsgeschichte, Hamburg.
• Bouras L., 1983: The Griffin Through the Ages, Athens.
• Chevalier J., Gheerbrant A., 1974: Dictionnaire des symboles. Mythes, rêves, coutumes, gestes, formes, figures, couleurs, nombres, III, Paris.
• Contenau G., 1963: Życie codzienne w Babilonii i Asyrii, przeł. E. Bąkowska, Warszawa.
• Delplace C., 1980: Le griffon de l'archaïsme à l'époque impériale. Étude iconographique et essai d'interprétation symbolique, Bruxelles.
• Delplace C., 1990: Le griffon dans la peinture romaine et sur les reliefs en stuc, „RAPic” 1–2, 89–97.
• Duchaussoy J., 1972: Le bestiaire divin ou la symbolique des animaux, wyd. 2, Paris.
• Eberhart G.M., Mysterious Creatures: A Guide to Cryptozoology, Oxford 2002.
• Fischer R., 1985: Pyramiden, Tempel, Gräber: eine Einführung in die altägyptische Kultur, wyd. 4, Oberdorf.
• Flagge I., 1975: Untersuchungen zur Bedeutung des Greifen, Sankt Augustin.
• Forstner D. (OSB), 1990: Świat symboliki chrześcijańskiej, przeł. W. Zakrzewska, P. Pachciarek, R. Turzyński, Warszawa.
• Giovino M., 2007: The Assyrian Sacred Tree: A History of Interpretations, Göttingen.
• Graves R., 1992: Mity greckie, przeł. A. Krawczuk, wyd. 5, Warszawa.
• Grimal N., 2004: Dzieje starożytnego Egiptu, przeł. A. Łukaszewicz, Warszawa.
• Groneberg B., 2004: Die Götter des Zweistromlandes. Kulte, Mythen, Epen, Düsseldorf.
• Herington C.J., 1964: [rec.] Aristeas of Proconnesus by J. D. P. Bolton, „Phoenix” 18.1, 78–82.
• Illerhaus F., 2011: Marduks Kampf gegen das Chaos-Ungeheuer Tiamat Darstellungen des babylonischen Schöpfungsmythos und die Vielfalt der Deutungen, München.
• Jacobsen T., 1968: The Battle between Marduk and Tiamat, „JAOS” 88.1, 104–108.
• Kleczkowska K., 2015: Grypomachia – walka gryfów z Arimaspami w źródłach starożytnych, [w:] Istoty hybrydalne i zmieniające postać w kulturach europejskich i azjatyckich, red. K. Mikoś, K. Kleczkowska, Kraków, 19–43.
• Kumaniecki K., 1975: Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, wyd. 6, Warszawa.
• Lipińska J., Marciniak M., 1986: Mitologia starożytnego Egiptu, wyd. 3, Warszawa.
• Lurker M., 2011: Przesłanie symboli w mitach, kulturach i religiach, przeł. R. Wojnakowski, wyd. 2, Warszawa.
• Mayor A., 1994: Guardians of the Gold, „Archeology” 47, 53–58.
• Mayor A., Heaney M., 1993: Griffins and Arimaspeans, „Folklore” 104, 40–66.
• Mikoś K., 2015: Wiarygodność najstarszych przekazów greckich o Arimaspach i „ich” gryfach. Aristeasz, Herodot i kwestia starego Prokonnezu, [w:] Istoty hybrydalne i zmieniające postać w kulturach europejskich i azjatyckich, red. K. Mikoś, K. Kleczkowska, Kraków, 45–78.
• Niwiński A., 2004: Bóstwa, kulty i rytuały starożytnego Egiptu, wyd. 2, Warszawa.
• Olmstead A.T., 1974: Dzieje imperium perskiego, przeł. K. Wolicki, Warszawa.
• Peacock E., 1884: The Griffin, „The Antiquary: A Magazine Devoted to the Study of the Past” 10, 89–92.
• Pietrzykowski M., 1983: Mitologia starożytnej Grecji, wyd. 3, Warszawa.
• Pinch G., 2002: Egyptian Mythology: A Guide to the Gods, Goddesses, and Traditions of Ancient Egypt, Oxford.
• Rehak P., 1995: The ‘Genius’ in Late Bronze Age Glyptic: The Later Evolution of an Aegean Cult Figure, [w:] Sceaux Minoens et Mycéniens, red. I. Pini, J.-C. Pursat, Berlin, 215–231.
• Roaf M., 1980: Texts about the Sculptures and Sculptors at Persepolis, „Iran” 28, 65–74.
• Rossbach O., 1897–1902: Nemesis, [w:] Ausführliches Lexikon der griechischen und römischen Mythologie, III.1: Nabaiothes-Pasicharea, Leipzig, 117–166.
• Sambin C., 1989: Génie minoen et génie égyptien. n emprunt raisonné, „BCH” 113.1, 77–96.
• Schmidt H., Schmidt M., 2018: Die vergessene Bildersprache christlicher Kunst: ein Führer zum Verständnis der Tier-, Engel- und Mariensymbolik, München.
• Siliotti A., 1998: Egipt: świątynie, ludzie, bogowie, przeł. A. Ćwiek, O. Tyciński, Warszawa.
• Teissier B., 1996: Egyptian Iconography on Syro-Palestinian Cylinder Seals of the Middle Bronze Age, Fribourg.
• Thomson J.O., 1963: Mysterious Traveller: Review of J.D.P. Bolton: Aristeas of Proconnesus. Pp. x+258; 3 plates, 2 maps. Oxford: Clarendon Press, 1962. Cloth, 45s.net., „CR“ 13, 35–36.
• Tuczay C., 2006: Drache und Greif – Symbole der Ambivalenz, „Mediaevistik“ 19, 169–211.
• Vacín L., 2011: Gudea and Ninĝišzida: A Ruler and His God, [w:] U₄ du₁₁-ga-ni s mu-ni-ib--du₁₁: Ancient Near Eastern Studies in Memory of Blahoslav Hruška, red. L. Vacín,Dresden, 253–275.
• Velde H. te, 1977 [reprint]: Seth: God of Confusion: A Study of his Role in Egyptian Mythology and Religion, Leiden.
• Weingarten J., 2013: The Arrival of Egyptian Taweret and Bes[et] on Minoan Crete: Contact and Choice, [w:] Soma 2012: Identity and Connectivity. Proceedings of the 16th Symposium on Mediterranean Archaeology, Florence, Italy, 1–3 March 2012, I, red. L. Bombardieri et al., Oxford, 371–378.
• Wiggermann F.A.M., 1997: Transtigridian Snake Gods, [w:] Sumerian Gods and Their Representations, red. I.L. Finkel, M.J. Geller, Groningen, 33–55.
• Wiggermann F.A.M., 1998-2001: Nin-gišzida, [w:] Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen Archäologie, IX: Nab–Nuzi, red. D.-O. Edzard et al., Berlin, 368–373.
• Wild F., 1963: Gryps – Greif – Gryphon/Griffin. Eine sprache-, kultur- und stoffgeschichtliche Studie, Wien.
• Wilkinson R.H., 2003: The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt, London.
• Zamarovský V., 2006: Encyklopedia mitologii antycznej, tłum. J. Illg, L. Spyrka, J. Wania, wyd. 2, Warszawa.
• Zanker P., 1999: August i potęga obrazów, przeł. L. Olszewski, Poznań.

Identifiers

DOI

10.34616/samai.2020.5.23.41

Biblioteka Nauki

26917574