Rodzina w polityce społecznej II Rzeczypospolitej. Analiza wybranych kierunków działań

• Authors: Joanna Majchrzyk-Mikuła

Title variants

EN

A family in social policy of the Second Polish Republic. The analysis of selected activities

Abstracts

EN

Aim: When World War I ended in 1918 the new, reborn Polish state faced a number of political, social and economic difficulties. The general poverty, the scarcity of people exhausted with years of occupation, and most of all, the disastrous health condition of children threatened the biological destruction of Polish society. It is interesting to describe the forms of supporting the youngest in the discussed historical period as the issue is still topical. What is more, a number of solutions introduced at that time were groundbreaking and became the pattern for other European countries. Methods: While incorporating the direct source method of the public health care system for children the wider activities were presented. They were applied to the whole families and the youngest members of the families and based on policy of the state. As the article represents both pedagogical and historical realms the analytic and comparative methods of the analysis of the collected materials were applied. It is inevitable to refer to legislative materials, articles, statistics and interwar and contemporary subject literature. Results: A groundbreaking moment for the newly born state and its social institutions was the introduction, after regaining independence in 1918, of the social security system and public health care system. The issue of social welfare was legally solved by the introduction of the bill from August 16, 1923. The protection of maternity, infants, children and young persons became one of the most important issues of social welfare activity. Among the numerous supporting activities, obviously the most meaningfulrole was to provide basic living conditions for the poorest people. Previous philanthropic activity was insufficient and ineffective and it had to be replaced with planned, rational and organized social work. Social legislation, created with great effort, was aimed at creating the rights for each man to a decent human existence. At the same time, this legislation shaped and helped to create the state which would be responsible for its citizens. Conclusions: Undoubtedly, in the interwar period, not all the problems connected with health care of the family were solved. The size and intensity of social problems which affected the family, and most of all the children of the Second Polish Republic, required huge sums of money which were not available in the Poland which had been so damaged by the war. Nevertheless, the philanthropic activities which were undertaken during this period, and which concerned social health care, partially fulfilled their role and gave the beginning to the system of health care for the child and the family.

PL

Cel: Wraz z zakończeniem I wojny światowej w 1918 roku, nowe odrodzone państwo stanęło przed wieloma trudnościami nie tylko natury politycznej, ale także społeczno-ekonomicznej. Powszechne ubóstwo, niedostatek ludności wycieńczonej latami okupacji, a przede wszystkim katastrofalny stan zdrowia dzieci zmierzały do biologicznej zagłady społeczeństwa polskiego. Ukazanie form wspierania najmłodszych w omawianym okresie, jest godne zainteresowania, nie tylko ze względu na aktualność problemu, ale i z uwagi na fakt, iż wiele ówczesnych rozwiązań miało charakter nowatorski i było wzorem dla innych państw europejskich. Metody: Z użyciem bezpośredniej metody źródłowej publiczno-prawnego systemu opieki nad dzieckiem podjęto próbę szerszego zaprezentowania działań opiekuńczych kierowanych wobec rodziny i jej najmłodszych członków w oparciu o politykę prowadzoną w tym kierunku przez państwo. Uznając artykuł za historyczno-pedagogiczny wykorzystano metodę analityczno-porównawczą zgromadzonych materiałów z koniecznością odwołania się do materiałów legislacyjnych, artykułów prasowych, publikacji statystycznych oraz międzywojennej i współczesnej literatury przedmiotu. Wyniki: Wprowadzenie systemu ubezpieczeń społecznych i publicznej opieki społecznej po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w 1918 roku stanowiło moment przełomowy w historii odrodzonego państwa i jego instytucji społecznych. Kwestia opieki społecznej została rozwiązana prawnie ustawą z dnia 16 sierpnia 1923 r. Ochrona nad macierzyństwem a także opieka nad niemowlętami, dziećmi i młodzieżą stanowiła jeden z głównych jej zakresów działań. Spośród całokształtu działań pomocowych do najważniejszych należało, rzecz jasna, zapewnienie podstawowych środków do życia ludności najbiedniejszej. Dotychczasowa, niewystarczająca i mało efektywna działalność filantropijna musiała być zastąpiona przez planową, racjonalną i zorganizowaną pracę społeczną. Tworzone z wielkim wysiłkiem ustawodawstwo socjalne, zmierzające do nadania człowiekowi praw do godnej ludzkiej egzystencji, ustanowiło jednocześnie odpowiedzialnym za ich realizację państwo. Wnioski: Mimo że w latach międzywojennych nie zdołano rozwiązać wszystkich problemów związanych z opieką nad szeroko pojętym, podstawowym środowiskiem wychowawczym, jakim jest rodzina. Rozmiary oraz natężenie problemów społecznych, jakie dotknęły rodziny, a przede wszystkim dzieci II Rzeczypospolitej, wymagały olbrzymich funduszy, którymi nie dysponowało zniszczone działaniami wojennymi państwo polskie. Niemniej podjęte w tym okresie działania dobroczynne w zakresie szeroko rozumianej opieki społecznej po części spełniły swoją dziejową rolę, dając początek systemowi opieki nad dzieckiem i rodziną.

Keywords

PL

rodzina; dziecko; opieka; II Rzeczypospolita (1918–1939)

EN

family; a child; health care; the Second Polish Republic

• Publisher: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
• Journal: Wychowanie w Rodzinie
• Year: 2018
• Volume: XVIII
• Issue: (2/2018)
• Pages: 83-99

Dates

published

2018

Contributors

author

Joanna Majchrzyk-Mikuła

• Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

Identifiers

DOI

10.34616/wwr20182.083.099

Biblioteka Nauki

2123433