Style ojcostwa w trylogii znad rozlewiska Małgorzaty Kalicińskiej

• Authors: Marta Bolińska

Title variants

EN

The styles of fatherhood in the trilogy from the Backwater

Abstracts

EN

Introduction. The article introduces a typology of styles of fatherhood, primarily from a pedagogical and cultural perspective, and presents selected creations of fatherhood in the literary space. An example of a fictional, multifaceted, historically, and culturally transforming image of fatherhood is the trilogy by Małgorzata Kalicińska: House by the Backwater, Returns the Backwater and Love over the Backwater. Aim. The aim of the work is to reconstruct the image of fatherhood created in the family saga novels, with a dominant position of the female memoir narrative. Materials and methods. The article is descriptive and analytical in nature, it uses materials characteristic to the work of a philologist and a literary historian as well as to an educator (including elements of cultural theory of literature, family history and upbringing, explication of the text). Results. The analysis of three novels by Małgorzata Kalicińska (including particularly the construction of the characters of fathers) and a profound query of the subject literature devoted to the category of fatherhood, show that the author of the Masurian saga captured the image of male parenthood in its different varieties. On the background of the history of a lineage, presented as Polish patriots who settled in the northern part of the Polish lands, the author portrayed, next to some clearly outlined female heroines, several men whose fatherhood, against the background of cultural and social transformations, had different characters.

PL

Wprowadzenie. Artykuł wprowadza typologię stylów ojcostwa, przede wszystkim z perspektywy psychologiczno-pedagogicznej i kulturowej, oraz przedstawia wybrane kreacje ojcostwa w przestrzeni literackiej. Jako przykład powieściowego, wieloaspektowego,zmieniającego się historycznie i kulturowo obrazu ojcostwa posłużyła trylogia Małgorzaty Kalicińskiej, w której skład wchodzą książki Dom nad rozlewiskiem, Powroty nad rozlewiskiem i Miłość nad rozlewiskiem. Cel. Celem artykułu jest zrekonstruowanie obrazu ojcostwa wykreowanego w powieściach o charakterze rodzinnej sagi, z dominującą pozycją narracji pamiętnikarskiej prowadzonej z kobiecej perspektywy. Materiały i metody. Artykuł ma charakter opisowo-analityczny, wykorzystuje narzędzia charakterystyczne dla pracy filologa i historyka literatury oraz pedagoga (m.in. elementy kulturowej teorii literatury, historii rodziny i wychowania, eksplikację tekstu). Wyniki. Z analizy trzech powieści Małgorzaty Kalicińskiej (w tym szczególnie konstrukcji postaci ojców) oraz gruntownej kwerendy literatury przedmiotu poświęconej kategorii ojcostwa wynika, że autorka mazurskiej sagi uchwyciła obraz męskiego rodzicielstwa w jego różnorodnych odmianach. Na tle historii rodu przedstawionego w perspektywie patriotycznej, osiadłego w północnej części ziem polskich, obok wyraźnie zarysowanych bohaterek kobiecych, pisarka umieściła portrety kilku mężczyzn, których ojcostwo, przeżywane na tle przemian społecznych i kulturowych, miało odmienny charakter.

Keywords

PL

historia; ojciec; style ojcostwa; trylogia mazurska; saga rodzinna; kultura

EN

history; father; paternity styles; Masurian trilogy; family saga; culture

• Publisher: Uniwersytet Wrocławski. Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Instytut Pedagogiki. Zakład Historii Edukacji
• Journal: Wychowanie w Rodzinie
• Year: 2022
• Volume: XXIX
• Issue: (4/2022)
• Pages: 25-40

Dates

published

2022

Contributors

author

Marta Bolińska

• Instytut Literaturoznawstwa i Językoznawstwa, Wydział Humanistyczny, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach

References

• Bolińska, M. (2016). Postawy ojców wobec choroby dziecka (na wybranych przykładach). W: J. Zimny (red.), Ojcostwo a świat realny (ss. 176–193). Stalowa Wola: KPK KUL.
• Borowski, D. (2022). Między dzieciństwem a dorosłością: O polskich powieściach dla młodzieży w pierwszym dwudziestoleciu XXI wieku. Nowy Targ: Podhalańska Państwowa Uczelnia Zawodowa w Nowym Targu.
• Chołodowska, M. (1994). Stosunek rodziców do dzieci w Polsce wczesnośredniowiecznej. W: J. Jundziłł (red.), Wychowanie w rodzinie od starożytności po XX wiek (ss. 169–181). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy.
• Jakubiak, K., Jamrożek, W. (red.) (2002). Dziecko w rodzinie i społeczeństwie: Dzieje nowożytne (t. 2). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego.
• Jundziłł, J., Żołądź-Strzelczyk, D. (red.) (2002). Dziecko w rodzinie i społeczeństwie: Starożytność – Średniowiecze (t. 1). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. K. Wielkiego.
• Kalicińska, M. (2008a). Miłość nad rozlewiskiem. Poznań: Poznań: Zysk i S-ka.
• Kalicińska, M. (2008b). Powroty nad rozlewiskiem. Poznań: Zysk i S-ka.
• Kalicińska, M. (2006). Dom nad rozlewiskiem. Poznań: Zysk i S-ka.
• Kądziołka, W. (2013). Historia i literatura o rodzinie. Kraków: Petrus.
• Kliś, A. (1994). Problemy rodziny galicyjskiej w pedagogice doby autonomii. W: J. Jundziłł (red.), Wychowanie w rodzinie od starożytności po wiek XX (ss. 233-235). Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy.
• Kuryłowicz, M. (2011). Rozwój historyczny rzymskiej adopcji. Studia Iuridica Lublinensia, 16, 35-53.
• Lacroix, X. (2007). Naucz mnie żyć: Esej o ojcostwie. Poznań: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów „W drodze”.
• Majk, D. (2021). Podróż nad rozlewisko: Wpływ regionu na życie bohaterek „Trylogii mazurskiej” Małgorzaty Kalicińskiej. W: E. Chodźko, J. Kozłowska (red.), Wędrówka w czasie i przestrzeni – literackie rozważania naukowe (ss. 37–46). Lublin: Wydaw. Naukowe TYGIEL.
• Marecki, Z. (2017). Nowy sentymentalizm: Światopogląd i poetyka polskiej powieści dla kobiet [Praca doktorska napisana pod kierunkiem dra hab. D. Kalinowskiego, prof. AP w Słupsku]. Słupsk 2017.
• Marecki, Z. (2014a). Między bajkoromansem a sagą: Problemy gatunkowe współczesnych „czytadeł” dla kobiet w Polsce. W: J. Chłosta-Zielonka, Z. Chojnowski (red.), Literatura na progu XXI wieku (ss. 140–155). Olsztyn: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
• Marecki, Z. (2014b). Modele wiejsko-prowincjonalnej arkadii i jej funkcje we współczesnej polskiej powieści dla kobiet. Świat Tekstów, 12, 57-70.
• Martuszewska, A. (2014). Architektonika literackiego romansu. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
• Martuszewska, A. (1997). Ta trzecia: Problemy literatury popularnej. Gdańsk: Wydaw. Uniwersytetu Gdańskiego.
• Martuszewska, A. (1992). Literatura obiegów popularnych. W: A. Brodzka (red.), Słownik literatury polskiej XX wieku (ss. 577–587). Wrocław: Ossolineum.
• Martuszewska, A., Pyszny, J. (2003). Romanse z różnych sfer. Wrocław: Wydaw. Uniwersytetu Wrocławskiego.
• Nycz, R. (2006). Wprowadzenie: Kulturowa natura, słaby profesjonalizm: Kilka uwag o przedmiocie poznania literackiego i statusie dyskursu literaturoznawczego. W: M. P. Markowski, R. Nycz (red.), Kulturowa teoria literatury (ss. 5–38). Kraków: Universitas.
• Olbrycht, K. (2010). Czy i jak uczyć dziecko radości? Zeszyty Karmelitańskie, 2, 30–31.
• Ośkiewicz, W. (2012). Rola ojca w oddziaływaniach wychowawczych dziecka w rodzinie. Pedagogika Rodziny, 2(3), 99–106.
• Paruzel, E. (2001). Rola ojca w wychowaniu dziecka – zarys historyczny. Edukacja, 4, 20–27.
• Pospiszyl, K. (2007). Ojciec a wychowanie dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Pospiszyl, K. (1980). Ojciec a rozwój dziecka. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Saga. (1988). W: J. Sławiński (red.), Słownik terminów literackich (ss. 454–455). Wrocław: Ossolineum.
• Skolimowska, M. (2016). Świadome ojcostwo: Ojcostwo a świat realny. W: J. Zimny (red.), Ojcostwo a świat realny (ss. 257-268). Stalowa Wola: KPK KUL.
• Sosnowski, T. (2011). Ojciec we współczesnej rodzinie: Kontekst pedagogiczny. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Świercz, K. (2014). Obrazy ojców w twórczości Marty Fox: Wybrane przykłady. W: J. Zimny (red.), Ojcostwo: Rodzaje i formy (ss. 511–528). Stalowa Wola: KPK KUL.

Identifiers

DOI

10.34616/wwr.2022.4.025.040

Biblioteka Nauki

2189929