Zbiór fibul z okresu wpływów rzymskich z okolic Ostrowa Lednickiego. Przyczynek do pełniejszego rozpoznania przemian kulturowych w pierwszych wiekach naszej ery w rejonie jeziora Lednica

• Authors: Mateusz Wawrzyniak

Title variants

EN

A collection of fibulae from the period of Roman influence from the area of Ostrów Lednicki. A contribution to a more complete recognition of cultural change in the first centuries A.D. in the area of Lake Lednica

Abstracts

EN

Three years ago, with the knowledge and support of the restoration services of the Museum of the First Piasts at Lednica, together with the Wielkopolska Exploratory and Historical Group ‘GNIAZDO’ Association, surface penetration of the areas located around Lake Lednica began, within the Lednica project. So far, the research conducted with the use of the latest remote sensing and measurement techniques has yielded numerous finds of metal relics, with a chronology spanning from the Bronze Age to the present day. The finds include twenty four fibulae from the period of Roman influence. Their formal analysis is the subject of this article.

PL

Trzy lata temu, za wiedzą i przy wsparciu służb konserwatorskich Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, wspólnie ze Stowarzyszeniem Wielkopolska Grupa Eksploracyjno-Historyczna „GNIAZDO”, rozpoczęto powierzchniową penetrację obszarów położonych wokół jeziora Lednica w ramach Projektu Lednica. Dotychczasowe badania, przeprowadzone przy wykorzystaniu najnowszych technik teledetekcyjnych i pomiarowych, przyniosły rozliczne znaleziska zabytków metalowych o chronologii rozpiętej od epoki brązu po czasy współczesne, w tym dwadzieścia cztery fibule z okresu wpływów rzymskich. Ich analiza formalna stanowi treść niniejszego artykułu.

Keywords

PL

projekt badawczy; prospekcja terenowa; jezioro Lednica; zapinki; okres wpływów rzymskich; kultura przeworska; kultura wielbarska

EN

a research project; surface prospection; Lake Lednica; pins; a period of Roman influence; the Przeworsk culture; the Wielbark culture

• Publisher: Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy
• Journal: Studia Lednickie
• Year: 2021
• Volume: 20
• Pages: 9-31

Dates

published

2021

Contributors

author

Mateusz Wawrzyniak

• Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy

• https://orcid.org/000000019600592X

References

• Almgren O. 1923. Studien über nordeuropäische Fibelformen der ersten nachchristlichen Jahrhunderte mit Berücksichtigung der provinzialrömischen und südrussichen Formen, Mannus-Bibliothek, t. 32, Leipzig.
• Balbuza K. 2020. Katalog nowych znalezisk monet rzymskich z okolic Ostrowa Lednickiego. Projekt Lednica „Razem dla ratowania zabytków” (2018-2022), „Studia Lednickie”, t. 19, s. 261-273.
• Dzięciołowski E. 1991. Rozmieszczenie stanowisk archeologicznych w Lednickim Parku Krajobrazowym, [w:] Wstęp do paleoekologii Lednickiego Parku Krajobrazowego, red. K. Tobolski, Biblioteka Studiów Lednickich, Poznań, s. 43-56.
• Gałęzowska A. 2007. Obrządek pogrzebowy kultury wielbarskiej w Wielkopolsce, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Archaeologica”, t. 25, s. 155-234.
• Godłowski K. 1977. Materiały do poznania kultury przeworskiej na Górnym Śląsku (część II), „Materiały Starożytne i Wczesnośredniowieczne”, t. 4, s. 7-237.
• Gumowski M. 1958. Moneta rzymska w Polsce, „Przegląd Archeologiczny”, t. 10, r. 29-31, s. 87-136.
• Hauptmann T. 1998. Studien zu Dreiprossenfi beln, [w:] 100 Jahre Fibelformen nach Oscar Almgren. Internationale Arbeitstagung 25.-28. Mai 1997, Kleinmachnow, Land Brandenburg, Forschungen zur Archäologie im Land Brandenburg 5, red. J. Kunow, Wünsdorf, s. 159-173.
• Jakubczyk I. 2014 Die eingliederigen Fibeln der Almgrens VI. Gruppe In der Przeworsk-Kultur – Fibeln des Typs A158, „Recherches Archéologiques Nouvelle Serie”, vol. 5-6, s. 113-218.
• Kaczmarek Ł. 2012 Zapinki brązowe ze zbiorów Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 13, s. 81-88.
• Kaczmarek Ł. 2013. Osada wielokulturowa w Dziekanowicach stan. 21 (AZP 50-32/98), pow. Gniezno, woj. wielkopolskie, „Studia Lednickie”, t. 12, s. 97-125.
• Kostyrko M., Kowalczyk A., Żuk L. 2019. Projekt Lednica „Razem dla ratowania zabytków”. Sprawozdanie za rok 2018, „Studia Lednickie”, t. 18, s. 323-333.
• Kurnatowska Z., Kurnatowski S. 1991. Zasiedlenie regionu Lednicy w pradziejach i średniowieczu w świetle dotychczasowych badań, [w:] Wstęp do paleoekologii Lednickiego Parku Krajobrazowego, red. K. Tobolski, Biblioteka Studiów Lednickich, Poznań, s. 35-42.
• Krzyszowski A., Schuster J. 2009. Nowe znaleziska z okresu rzymskiego z okolic Poznania, „Fontes Archaeologici Posnanienses”, t. 45, s. 121-152.
• Łastowiecki M. 1996. Interwencyjne badania archeologiczne na terenie gm. Łubowo w 1994 r., „Studia Lednickie”, t. 4, s. 477-482.
• Łastowiecki M. 1996. Sprawozdanie z badań archeologicznych prowadzonych w 1995 r. przez MPP na Lednicy na stanowisku Dziekanowice 22 B, mpis w archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
• Łastowiecki M. 2001. Badania na stanowisku archeologicznym Dziekanowice 21 w roku 2001, mpis w archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
• Łastowiecki M. 2002 Badania z osady z okresu rzymskiego i wczesnośredniowiecznego w Dziekanowicach, gm. Łubowo, st. 21, mpis w archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
• Łomnicki J. 1962 Sprawozdanie z badań na Ostrowie Lednickim w sezonie 1962 r., mpis w archiwum Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy.
• Machajewski H. 1997 Z badań nad kulturą przeworską w Wielkopolsce północnej, [w:] Kultura Przeworska 3, red. A. Kokowski, Lublin, s. 97-117.
• Machajewski H. 1998 Die Fibeln der Gruppe V, Serie 8, im östlichen Teil Mitteleuropas, [w:] 100 Jahre Fibelformen nach Oscar Almgren. Internationale Arbeitstagung 25.-28. Mai 1997 Kleinmachnow, Land Brandenburg, Forschungen zur Archäologie im Land Brandenburg 5, red. J. Kunow, Wünsdorf, s. 187-196.
• Michałowski A. 2006. Znalezisko zapinki typu A.96 z Poznania-Naramowic, [w:] Nie tylko archeologia. Księga poświęcona pamięci Eugeniusza „Gwidona” Wielgockiego, red. E. Cnotliwy, A. Janowski, K. Kowalski i S. Słowiński, Szczecin, s. 135-140.
• Michałowski A. 2007. Osady kultury wielbarskiej fazy lubowidzkiej – stan badań, [w:] Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskiej, red. M. Fudziński i H. Paner, Gdańsk, s. 555-582.
• Michałowski A. 2009. Materiały do studiów nad problematyką osad kultury wielbarskiej z fazy lubowidzkiej, „Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne”, t. 10, s. 103-134.
• Olędzki M., Ziętek, J. 2015. Fibule typu A.162 na obszarze kultury przeworskiej, [w:] Kultura przeworska. Odkrycia – interpretacje – hipotezy, t. 3, red. A. Jaszewska, M. Olędzki, Zielona Góra, s. 113-151
• Olędzki M., Ziętek, J. 2017. Typologia, chronologia i rozprzestrzenienie fibul typu A.162 na terytorium kultury przeworskiej, [w:] Římské a germánské spony ve střední Evropě (Archeologie barbarů 2012), red. E. Droberjar, B. Komoróczy, Brno, s. 363-383.
• Schuster J. 2011. Wielbark – Przeworsk – Luboszyce. Z badań nad stosunkami kulturowymi na przełomie II/III wieku między środkową Łabą a Odrą, [w:] Nadodrze w starożytności. Konferencja Grabice, 23-30 czerwca 2004 roku, red. G. Domański, Zielona Góra, s. 141-161.
• Skorupka T. 2001. Kowalewko 12. Cmentarzysko birytualne ludności kultury wielbarskiej (od połowy I w. n.e. do początku III w. n.e.), Archeologiczne badania ratownicze wzdłuż trasy gazociągu tranzytowego II. Wielkopolska, cz. 3, red. Marek Chłodnicki, Poznań.
• Skorupka T., Strzyżewski C. 2006. Cmentarzysko ludności kultury wielbarskiej w Imielnie, stan. 33, woj. wielkopolskie, „Fontes Archaeologici Posnanienses”, t. 42, s. 97-124.
• Strzyżewski C. 1997. Imielno, st. 33, gm. Łubowo, woj. poznańskie, „Informator Archeologiczny: badania”. Rok 1991, s. 67-68.
• Strzyżewski C. 1997. Imielno, st. 33, gm. Łubowo, woj. poznańskie, „Informator Archeologiczny: badania”. Rok 1992, s. 48.
• Strzyżewski C. 1997. Imielno, st. 14 i 17, gm. Łubowo, woj. poznańskie, „Informator Archeologiczny: badania”. Rok 1992, s. 47-48.
• Strzyżewski C. 2001. Zasiedlenie Gniezna i jego okolicy w pradziejach i w starożytności, [w:] Gniezno w świetle ostatnich badań archeologicznych. Nowe fakty. Nowe interpretacje, red. Z. Kurnatowska, Prace Komisji Archeologicznej PTPN, t. 21, Poznań, s. 11-44.
• Wrzesińska A., Wrzesiński J. 1996. Grób „pradziejowy” z Dziekanowic, gm. Łubowo, woj. poznańskie, stan. 22, „Studia Lednickie”, t. 4, s. 325-338.
• Żółkiewski M. 2001. Osada z okresu wpływów rzymskich w Imielnie, gm. Łubowo, stan. 13, 14, 15, 17 i 18, mpis archiwum Wydziału Archeologii UAM, Poznań.
• Żółkiewski M. 2007. Osada kultury wielbarskiej i przeworskiej w Imielnie, pow. Gniezno, [w:] Nowe materiały i interpretacje. Stan dyskusji na temat kultury wielbarskiej, red. M. Fudziński i H. Paner, Gdańsk, s. 583-606.
• Żółkiewski. M., Grabianowski. N. 2006. Kuźnia starożytna, kuźnia współczesna. Uwagi na temat możliwości interpretacyjnych, [w:] Współczesnymi drogami w przeszłość/Auf gegenwärtigen Wegen in die Vergangenheit. IV polsko-niemieckie spotkania archeologiczne/IV Deutch- -Polnisches archäologischen Treffen, Dychów 15-18 listopada 2005, red. A. Jaszewska, S. Groblica, Biblioteka Archeologii Środkowego Nadodrza, z. 3, t. 1, Zielona Góra, s. 33-51.

Identifiers

DOI

10.34698/sl.20.2021.01

Biblioteka Nauki

2044612