Męski tancerz i jego rola w widowiskach teatralnych XVI-XVIII wieku

• Authors: Anna Reglińska-Jemioł

Title variants

EN

The male dancer and his role in theatrical performances of the 16th-18th centuries

Abstracts

EN

The beginning of the 19th century brought an absolute domination of women on the ballet stage (although they had to face the challenge of mastering the language of dance created by men and originally intended for them on the professional stage). The process of feminisation, also in this ‘symbolic’ aspect, which theatrical dance was undergoing from the nineteenth century directed the research by dance theorists towards the so-called problem of the male dancer (Burt, 2007). However, the complexities of the code of masculinity can be viewed at all the stages of the development of the forms of choreography, i.e. from the dance intermedia of the Renaissance to the autonomous, in terms of content, action ballets of the Enlightenment (referring, inter alia, to the images of the androgynous figures of the burlesque ballets of the time of Louis XIII, or the phenomenon of cross-casting of the court ballet of the Sun King era).

Keywords

EN

ballet; masculinity; theatre of past eras; cultural patterns; the body

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2022
• Issue: 171
• Pages: 82-101

Dates

published

2022

Contributors

author

Anna Reglińska-Jemioł

• Uniwersytet Gdański

References

• Agnel, Romana, Istota i znaczenie gestu w operze i balecie XVII i XVIII w., [w:] Improwizacja w muzyce baroku, red. M. Zieliński, Wydawnictwo Uczelniane AM, Bydgoszcz 2004.
• Aschengreen, Erik, The Beautiful Danger: Facets of the Romantic Ballet, „Dance Perspectives” 1974 t. 58.
• Bassetti, Chiara, Male Dancing Body, Stigma and Normalising Processes. Playing with (Bodily) Signifieds/ers of Masculinity, „Recherches sociologiques et anthropologiques” 2013, vol. 2.
• Burt, Ramsay, The Male Dancer: Bodies, Spectacle, Sexualities, Routledge, London 2007.
• Chmielecki, Konrad. Estetyka intermedialności, Wydawnictwo Rabid, Kraków 2008.
• Corporealities: Dancing Knowledge, Culture and Power, red. S. L. Foster, Routledge, London 1995.
• Craveri, Bernadetta, Złoty wiek konwersacji, przeł. J. Ugniewska, K. Żaboklicki, Oficyna Naukowa, Warszawa 2009.
• Dziechcińska, Hanna, Ciało, strój, gest w czasach renesansu i baroku, Semper, Warszawa 1996.
• Foster, Susan L., Choreography & Narrative. Ballet’s Staging of Story and Desire, Indiana University Press, Bloomington 1996.
• Franko, Mark, Dance as Text. Ideologies of the Baroque Body. Revised Edition, Oxford University Press, Oxford 2015.
• Guest, Ivor, Balet romantyczny w Paryżu, przeł. A. Kreczmar, PIW, Warszawa 1978.
• Haskell, Arnold L., Balet, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1965.
• Historia męskości. T 1: Od starożytności do oświecenia. Wymyślanie męskości, red. G. Vigarello, przeł. T. Stróżyński, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2019.
• Homans, Jennifer, Apollo’s Angels. A History of Ballet, Random House, New York 2010.
• Hübner-Wojciechowska, Joanna, Karuzele w XVII wieku. Zarys problematyki, „Biuletyn Historii Sztuki” 1987 t. 49.
• Klimczyk, Wojciech, Wirus mobilizacji. Taniec a kształtowanie się nowoczesności (1455-1795), Universitas, Kraków 2015.
• Limon, Jerzy, Między niebem a sceną. Przestrzeń i czas w teatrze, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2001.
• Liński, Henryk, Balet. Dzieje baletu na Zachodzie, [w:] Taniec, red. M. Gliński, t. 2, Wydawnictwo Miesięcznika „Muzyka”, Warszawa 1930.
• Ménestrier, Claude François, Traité des tournois, joustes, carrousels et autres spectacles publics, Lyon 1669.
• Narewska, Agnieszka, Bogowie tańca czy faceci w rajtuzach? Mężczyźni w balecie wczoraj i dziś, „Studia Choreologica” 2016 t. 17.
• Noverre, Jean Georges, Teoria i praktyka tańca prostego i komponowanego, sztuki baletowej, muzyki, kostiumu i dekoracji, przeł. i oprac. I. Turska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1959.
• Ossowska, Maria, Ethos rycerski i jego odmiany, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1986.
• Pasińska, Iwona, Obraz męskości i męskie ciało w teatrze tańca i baletu, [w:] Męskość w kulturze współczesnej, red. A. Radomski, B. Truchlińska, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2008.
• Peterson Royce, Anya, Antropologia tańca, przeł. J. Łumiński, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2014.
• Pudełek, Janina, Carlo Blasis i jego „Podstawowa rozprawa…”, „Taniec” 1984 nr 9.
• Pudełek, Janina, Carla Blasisa „Kodeks Terpsychory”, „Taniec” 1986 nr 10.
• Pradier, Jean-Marie, Ciało widowiskowe, przeł. K. Bierwiaczonek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
• Prest, Julia, Theatre Under Louis XIV. Cross-casting and the Performance of Gender in Drama, Ballet, Opera, Palgrave Macmillan, New York 2006.
• Reglińska-Jemioł, Anna, Obrazy wielkich bitew tańcem malowane – czyli ars belli w widowiskach baletowych do XVIII wieku, [w:] Między barokiem a oświeceniem. Wielkie bitwy, red. S. Achremczyk, Ośrodek Badań Naukowych im. Kętrzyńskiego, Olsztyn 2010.
• Reglińska-Jemioł, Anna, Samotnie w służbie Terpsychory – szkic o kobietach na scenie baletowej epoki oświecenia, [w:] Siła samotności. Zjawisko kobiecej samotności w kulturze i edukacji, red. J. Posłuszna, Aureus, Kraków 2016.
• Reglińska-Jemioł, Anna, Meandry (nie)męskości na scenie baletowej początku XIX wieku – zarys problematyki, [w:] (Nie)męskość w tekstach kultury XIX-XXI wieku, red. B. Zwolińska, K.M. Tomala, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2019.
• Rey, Jan, Taniec. Jego rozwój i formy, przeł. I. Turska, PIW, Warszawa 1958.
• Rock, Judith, Terpsichore at Louis-Le-Grand. Baroque Dance on the Jesuit Stage in Paris, Institute of Jesuit Sources,Saint Louis 1996.
• Rousseau, Jan Jakub, Nowa Heloiza, przeł. i oprac. E. Rzadkowska, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wrocław 1962.
• Stendhal, Rzym, Neapol i Florencja w 1817, tłum. i oprac. L. Sługocki, Oficyna Bibliofilów, Łódź 2007.
• Strzelecki, Ryszard, Świat uczuć w „Teorii i praktyce tańca” Jeana Georges’a Noverre’a, [w:] Między teatrem a światem. W kręgu problemów dramatu, sztuki scenicznej i teatralizacji kultury, red. R. Strzelecki, Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, Bydgoszcz 2010.
• Szyfman Arnold, Ocalony rękopis i znalezione listy Noverre’a, „Pamiętnik Teatralny” 1954 z. 3-4.
• Turocy, Catherine, Beyond La Danse Noble: Conventions in Choreography and Dance Performance at the Time of Rameau’s “Hippolyte et Aricie”, [w:] Moving History/Dancing Cultures: A Dance History Reader, red. A. Dils, A. Cooper Albright, Wesleyan University Press, Middletown, 2013.
• Turska, Irena, Krótki zarys historii tańca i baletu, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 2009.
• Watanabe-O’Kelly, Helen, Triumphal Shews. Tournaments at German-speaking Courts in their European Context 1560-1730, Gebr. Mann Verlag, Berlin 1992.
• Wysocka, Tacjanna, Dzieje baletu, PIW, Warszawa 1970.

Identifiers

DOI

10.34762/1ngy-0t17

Biblioteka Nauki

2158942