Reżyserka w teatrze. Władza w teatrze i możliwości zmiany modelu pracy na przykładzie procesu twórczego podczas realizacji spektaklu „M.G.” w Teatrze Polskim w Warszawie

• Authors: Monika Strzępka

Title variants

EN

Female Director in a Theatre. Power in theatre and possibilities to change the model of work based on the example of the creative process during the production of M.G. at Teatr Polski in Warsaw

Abstracts

EN

This piece of work is an attempt, grounded in artistic practice, to describe several key aspects of the mechanisms of hierarchy, power and violence in Polish theatre taking into account the perspective of a woman director. These mechanisms are currently the subject of theoretical studies and discussions within the community. In this paper I would like to propose a look “from the inside.” There is a historical and theoretical part followed by an attempt to analyse the mechanisms of power-sharing in theatre based on a discussion on competitions for the position of theatre manager, taking into consideration the criteria that discriminated against women for years, and the unspoken assumptions. This is followed by a self-reflection on the evolution of the author’s own working methods as a director with almost twenty years of artistic experience, and finally a description of the hierarchical relationships between an actress, a director and a manager, and of the political mechanisms involved. The second part of the paper is empirical in nature and is based primarily on the author’s experience of working at the Teatr Polski in Warsaw as well as her active participation in professional and public debate. It also describes the tension between the possibility of individual professional success and the permanence of anachronistic and violent systemic mechanisms of functioning of the institution of theatre.

Keywords

EN

feminism; institutional criticism; contemporary history of Polish theatre; theatre ensembles; public theatre

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2022
• Issue: 169-170
• Pages: 33-74

Dates

published

2022

Contributors

author

Monika Strzępka

• https://orcid.org/0000000246292649

References

• Arlander, Annette, Agential cuts and performance as research, [w:] Performance as Research. Knowledge, Methods, Impact, red. A. Arlander, B. Barton, M. Dreyer-Lude, B. Spatz, Routledge, New York 2018.
• Batyra, Sławomir, Agata Baumgart, Tomasz Cyz, Agata Dyczko, Wojciech Faruga, Agnieszka Glińska, Małgorzata Głuchowska, Aneta Groszyńska, Anika Idczak, Aleksandra Jakubczak, Katarzyna Kalwat, Ula Kijak, Katarzyna Łęcka, Karolina Maciejaszek, Barbara Ogar, Wojciech Pitala, Agata Puszcz, Katarzyna Raduszyńska, Monika Strzępka, Weronika Szczawińska, Tomasz Szczepanek, Szymon Waćkowski,, Barbara Wiśniewska, Małgorzata Wdowik List wsparcia absolwentów/absolwentek Akademii Teatralnej, e-teatr.pl, 10 lipca 2018. List został usunięty z portalu e-teatr, jego przedruk znajduje się w „Codzienniku Feministycznym”: http://codziennikfeministyczny.pl/wykladowca-akademii-teatralnej-oskarz… [dostęp: 27 X 2021].
• Byerly, M. Carolyn, Ross, Karen, Women & Media. A critical introduction, Blackwell Publishing, Wiley-Blackwell, 2006.
• Centkowski, Michał, Mój mąż z zawodu jest dyrektorem, e-teatr.pl 11 marca 2013, https://e-teatr.pl/moj-maz-z-zawodu-jest-dyrektorem-a155247 [dostęp: 27 X 2021].
• Deklaracja Forum Obywatelskiego Teatru Współczesnego, 21.12.2009, https://e-teatr.pl/warszawa-deklaracja-forum-obywatelskiego-teatru-wspo… [dostęp: 27 X 2021].
• Dunin, Kinga, Procenty władzy, prestiżu, pieniędzy, [w:] Hypatia. Historia polskiego teatru. Feministyczny projekt badawczy. Agora. Statystyki, red. J. Krakowska, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Warszawa 2018, s. 9.
• Gruszczyński, Arkadiusz Zamiast końca świata. Rozmowa z Agatą Diduszko-Zyglewską, Agatą Adamiecką-Sitek i Iwoną Kurz, Dwutygodnik 2018 nr 253, https://www.dwutygodnik.com/artykul/8195-zamiast-konca-swiata.html [dostęp: 27 X 2021].
• Hernik Spalińska, Jagoda, Rozmowa o metodzie. Rozmowa z Moniką Strzępką, „Notatnik Teatralny” 2011, nr 64-65.
• Jankowicz, Grzegorz, Formy heteronomii. Polskie pole literackie po 1989 roku i jego relacje z innymi polami społecznymi, [w:] Literatura polska po 1989 roku w świetle teorii Pierre’a Bourdieu. Raport z badań, Korporacja Ha!art, Kraków 2014.
• Kijak, Ula, Mit artysty a codzienność reżyserki, praca doktorska obroniona na Wydziale Reżyserii Akademii Teatralnej w Warszawie, 2016.
• Kowalska, Jolanta, Kobiece ciało w miejscu pracy. Rozmowa z Weroniką Szczawińską, teatralny.pl, 21 lutego 2018, https://teatralny.pl/rozmowy/kobiece-cialo-w-miejscu-pracy,2276.html [dostęp: 27 X 2021].
• Krakowska, Joanna, PRL. Przedstawienia, Instytut Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego, Państwowy Instytut Wydawniczy i Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2018.
• Kwaśniewska, Monika, Między hierarchią a anarchią. Teatr – instytucja – krytyka, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2019.
• List ludzi teatru „Teatr nie jest produktem/widz nie jest klientem”, 27 marca 2012, https://encyklopediateatru.pl/artykuly/136030/list-ludzi-teatru-teatr-n… [dostęp: 27 X 2021].
• Minałto, Jarosław, Kronika życia i twórczości Moniki Strzępki i Pawła Demirskiego, „Notatnik Teatralny” 2011 nr 64-65.
• MJ, Zaczęło się! Andrzej Seweryn atakowany za współpracę z Ministerstwem Kultury, Niezalezna.pl 8 czerwca 2017, https://niezalezna.pl/100217-zaczelo-sie-andrzej-seweryn-atakowany-za-w… [dostęp: 27 X 2021].
• Mrozek, Witold, Pan Janusz ma rację, e-teatr 4 maja 2018, https://e-teatr.pl/pan-janusz-ma-racje-a253591 [dostęp: 27 X 2021].
• Mrozek, Witold Kij i marchewka, „Dwutygodnik” 2021 nr 304, https://www.dwutygodnik.com/artykul/9449-kij-i-marchewka.html [dostęp: 27 X 2021].
• Morawski, Piotr, Zombie-teatr, „Dwutygodnik” 2021 nr 303, https://www.dwutygodnik.com/artykul/9442-zombie-teatr.html [dostęp: 27 X 2021].
• Niedurny, Katarzyna, Trudne słowo: feminizm. Rozmowa z Agatą Adamiecką, Dwutygodnik 2017 nr 215, https://www.dwutygodnik.com/artykul/7279-trudne-slowo-feminizm.html [dostęp: 27 X 2021].
• Oświadczenie Gildii Reżyserek i Reżyserów Teatralnych, 4 kwietnia 2020, https://e-teatr.pl/kraj-oswiadczenie-gildii-rezyserek-i-rezyserow-teatr… [dostęp: 27 X 2021].
• Reprodukowanie złych wzorców. Rozmowa Stanisława Godlewskiego, Moniki Kwaśniewskiej, Piotra Morawskiego, Anny Smolar, Zofii Smolarskiej i Justyny Sobczyk, „Dialog” 2018 nr 9.
• Skąd się biorą dyrektorzy teatrów, zapis dyskusji przeprowadzonej przez Witolda Mrozka w Barze Studio 18 lutego 2014, https://www.dwutygodnik.com/artykul/5068-skad-sie-biora-dyrektorzy-teat… [dostęp: 27 X 2021].
• Strzępka, Monika, List otwarty reżyserki Moniki Strzępki do Prezydenta m.st. Warszawy Rafała Trzaskowskiego, Wiceprezydentki Aldony Machnowskiej-Góry i Dyrektora Biura Kultury m.st. Warszawy Artura Jóźwika, https://e-teatr.pl/warszawa-list-otwarty-rezyserki-moniki-strzepki-17871 [dostęp: 27 X 2021].
• Talarczyk-Gubała, Monika, Biały mazur. Kino kobiet w polskiej kinematografii, Galeria Miejska „Arsenał”, Poznań 2013.
• Tomasik, Krzysztof, Polskie reżyserki filmowe 1919-2002, „Kultura i Historia” 2004 nr 6.
• Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU19911140493/U/D1991049… [dostęp: 27 X 2021].
• Wichowska, Joanna, Establishment i walonki. Rozmowa ze Strzępką/Demirskim/Korchowcem, Dwutygodnik 2010, nr 45, https://www.dwutygodnik.com/artykul/1693-establishment-i-walonki.html [dostęp: 27 X 2021].
• Wodziński, Paweł, Czy reżyser może zostać dyrektorem Biura Kultury?, e-teatr.pl 9 maja 2011, https://e-teatr.pl/czy-rezyser-moze-zostac-dyrektorem-biura-kultury-a11… [dostęp: 27 X 2021].

Identifiers

DOI

10.34762/3az2-wn87

Biblioteka Nauki

2079052