Gra słów i spojrzeń: „PokaZ”

• Authors: Anna Piniewska

Title variants

EN

A Play on Words and Looks: PokaZ

Abstracts

EN

The article presents a poetological analysis of PokaZ (ShoW), a performance directed by Justyna Wielgus that refers to the practices of freak show. Piniewska discusses the compositional strategies used in PokaZ to subversively crip the oppressive form of a freak show. Adopting the perspective of critical disability studies, she reflects on the popular cultural images of disability (a victim, a hero, an eternal child, and a medical specimen) and discourses thereof (the discourse of pity and the medical discourse) addressed in the performance. Her analysis centres on the ways of talking about and looking at disability that shape artistic communication with an audience.

Keywords

EN

show; freak show; disability; discourse; gaze

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2024
• Issue: 179
• Pages: 139-164

Dates

published

2024

Contributors

author

Anna Piniewska

• Szkoła Doktorska Nauk Humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego

• https://orcid.org/0000000284748037

References

• Bełza, Magdalena; Prysak, Dorota „Upokorzona” codzienność osób niepełnosprawnych, „Parezja” 2014, nr 2.
• Bogdan, Robert, Picturing Disability: Beggar, Freak, Citizen and Other Photographic Rhetoric, Syracuse University Press, Syracuse, New York 2012.
• Bogdan, Robert, Freak Show: Presenting Human Oddities for Amusement and Profit, University of Chicago Press, Chicago 1990.
• Bleeker, Maaike, Visuality in the Theatre: The Locus of Looking, Basingstoke England, New York 2008.
• Chemers, Michael M., Staging Stigma: A Critical Examination of the American Freak Show, Palgrave Macmillan, New York 2008.
• Clare, Eli, Exile & Pride: Disability, Queerness & Liberation, South End Press, Cambridge, MA 2009.
• Davies, Helen, Neo-Victorian Freakery: The Cultural Afterlife of the Victorian Freak Show, Palgrave Macmillan, Basingstoke, New York 2015.
• Debord, Guy, Społeczeństwo spektaklu oraz Rozważania o społeczeństwie spektaklu, tłum. M. Kwaterko, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2006.
• Drzewiecki, Jakub, Podsumowanie sezonu Teatru 21 i Centrum Sztuki Włączającej, http://www.dziennikteatralny.pl/artykuly/podsumowanie-sezonu-teatru-21-i-centrum-sztuki-wlaczajacej.html [dostęp: 10.10.2023].
• Falk-Allen, Francine, Not a Poster Child: Living Well with a Disability – A Memoir. She Writes Press, Berkely, CA 2018.
• Fidowicz, Alicja, Językowy obraz osób niepełnosprawnych wśród uczniów klas VI szkoły podstawowej, 2015, https://repozytorium.ukw.edu.pl///handle/item/3677 [dostęp: 10.10.2023].
• Foucault, Michael, Nadzorować i karać: narodziny więzienia, przeł. T. Komendant, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2009.
• Foucault, Michael, Narodziny kliniki, przeł. P. Pieniążek, Wydawnictwo KR, Warszawa 1999.
• Garbat, Marcin, Historia niepełnosprawności: geneza i rozwój rehabilitacji, pomocy technicznych oraz wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami, Novae Res, Gdynia 2015.
• Garland-Thomson, Rosemarie, Niezwykłe ciała: przedstawienia niepełnosprawności fizycznej w amerykańskiej kulturze i literaturze, przeł. N. Pamuła, Fundacja Teatr 21, Warszawa 2020.
• Garland-Thomson, Rosemarie, Gapienie się, czyli o tym, jak patrzymy i jak pokazujemy siebie innym, tłum. K. Ojrzyńska, Fundacja Teatr 21, Warszawa 2020.
• Garland-Thomson, Rosemarie, Introduction, [w:] Freakery: Cultural Spectacles of the Extraordinary Body, New York University Press, New York 1996.
• Gerber, David A., The „Careers” of People Exhibited in Freak Shows: The Problem of Volition and Valorization, [w:] Freakery: Cultural Spectacles of the Extraordinary Body, red. R. Garland-Thomson, New York University Press, New York 1996.
• Goodall, Jane R., Poza historią naturalną, „Didaskalia” 2006, nr 75.
• Goffman, Ervin, Człowiek w teatrze życia codziennego, przeł. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2008.
• Haller, Beth, Preston, Jeffrey, Conforming Normalcy: „Inspiration Porn” and the Construction of Disabled Subject?, [w:] Disability and Social Media: Global Perspectives, red. K. Ellis, M. Kent, Routledge, London 2016.
• Hayes, Michael, Black, Rhonda, Troubling Signs: Disability, Hollywood Movies and the Construction of a Discourse of Pity, „Disability Studies Quarterly” 2003, nr 2.
• Kuppers, Petra, Disability and Contemporary Performance: Bodies on the Edge, Routledge, New York 2003.
• Davis Lennard J., Ustanawianie normy. Niepełnosprawność, głuchota i ciało, przeł. M. Zdrodowska, Fundacja Teatr 21, Warszawa 2022.
• Leonowicz-Bukała, Iwona; Struck-Peregończyk, Monika, Bezbronne ofiary i dzielni bohaterowie: wizerunek osób niepełnosprawnych w polskiej prasie, „Studia de Cultura: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” 2018, nr 10(1).
• Longmore, Paul, „Heaven’s Special Child”: The Making of Poster Children, [w:] Disability Studies Reader, red. L.J. Davis, Routledge, London–New York 2014.
• Millett, Kate, Teoria polityki płciowej, przekł. i wybór T. Hołówka, [w:] Nikt nie rodzi się kobietą, Czytelnik, Warszawa 1982.
• Nagel, Thomas, Jak to jest być nietoperzem?, przeł. A. Romaniuk, „Przegląd Filozoficzny” 1996, t. V nr 1.
• Sadowska, Sławomira, Ku edukacji zorientowanej na zmianę społecznego obrazu osób niepełnosprawnych, Wydawnictwo Edukacyjne Akapit, Toruń 2005.
• Schalk, Sami, Critical Disability Studies as Methodology, „Lateral” 2017, nr 1.
• Schalk, Sami, Reevaluating the Supercrip, „Journal of Literary & Cultural Disability Studies” 2016, nr 1.
• Shapiro, Joseph P., No Pity: People with Disabilities Forging a New Civil Rights Movement, Crown, New York 1994.
• Sibers, Tom, Disability as Masquerade, [w:] tegoż, Disability Theory, The University of Michigan Press, Michigan 2008.
• Skwarczyńska, Stefania, O rozwoju tworzywa słownego i jego form podawczych w dramacie, [w:] tejże, Studia i szkice, Pax, Warszawa 1953.
• Świontek, Sławomir, Dialog – dramat – metateatr: z problemów teorii tekstu dramatycznego, Oficyna Wydawnicza Errata, Warszawa 1999.
• Ubersfeld, Anne, Czytanie teatru 1., przeł. J. Żurowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002.
• Wieczorkiewicz, Anna, Monstruarium, Wydawnictwo Słowo/Obraz Terytoria, Gdańsk 2019.
• Zdrodowska, Magdalena, Między aktywizmem a akademią. Studia nad niepełnosprawnością, „Teksty Drugie” 2016, nr 5.

Identifiers

DOI

10.34762/9rnn-cp17

Biblioteka Nauki

31340785