Stanisławski i jego system aktorski – próba psychologicznej weryfikacji

• Authors: Agata Dziegieć , Krystian Barzykowski

Title variants

EN

Stanislavski and his acting system – an attempt at psychological verification

Abstracts

EN

The creator and reformer of the turn-of-the-century theatre, Konstantin Stanislavsky, created one of the most famous acting systems still in use today. In An Actor’s Work: A Student’s Diary, Stanislavski presented a comprehensive set of recommended practices for stage creation, which he developed based on years of observations. The artist also showed that in order to better understand how one should act on stage, it would be good to make use of psychological knowledge, which was not widely available to him at the time, also due to the fact that psychology as a scientific discipline was only just being formed at the time. This paper is an effort to integrate selected aspects of Stanislavski’s system with contemporary psychological research. The paper focuses primarily on introducing the issues of memory together with the most important classifications thereof. It also develops the issue of ‘emotional memory’, which Stanislavski wrote about, in an attempt to interpret the category of memory created by the artist in the light of available terminology and psychological research.

Keywords

EN

Stanislavski’s system; Konstantin Stanislavsky; emotional memory; psychology of memory; autobiographical memory; cognitive psychology; cognitive conception of emotions; psychological basis for acting

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2024
• Issue: 181-182
• Pages: 64-93

Dates

published

2024

Contributors

author

Agata Dziegieć

• Instytut Psychologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

author

Krystian Barzykowski

• Instytut Psychologii, Wydział Filozoficzny, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• Atkinson, Richard; Shiffrin, Richard, Human memory: A proposed system and its control processes, [w:] The psychology of learning and motivation: Advances in research and theory, red. K.W. Spence, J.R. Spence, Edward Elgar Publishing, Cheltenham 1968.
• Bartlett, Frederic, Remembering: A study in experimental and social psychology, Cambridge University Press, Cambridge 1932.
• Bartlett, Frederic, Experiments on remembering: The method of repeated reproduction, [w:] The psychology of memory, red. P.E. Morris, M.A. Conway, Edward Elgar Publishing, Cheltenham, 1932/1933.
• Benedetti Jean, Stanislavski: His Life and Art, Bloomsbury Publishing, London 1999.
• Chojnacki, Marek P., Od oczyszczenia ku performatywnemu (samo)poznaniu. Katharsis i katarktyczny wymiar literatury, [w:] Перформатизация Современной Русской Драмы: Славянский Литературный Контекст, red. N. Maliutina, A. Lis-Czapiga, Rzeszów 2019.
• Craik, Fergus; Lockhart, Robert, Levels of processing: A framework for memory research, „Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior” 1972 nr 11, https://doi.org/10.1016/S0022-5371(72)80001-X.
• Etkind, Alexander M., How psychoanalysis was received in Russia, 1906-1936, „Journal of Analytical Psychology” 1994, nr 39.
• Guczalska, Beata, Nieujawnione dziedzictwo, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2011, nr 101.
• Jagodzińska, Maria, Psychologia pamięci, Helion, Gliwice 2008.
• Kołacz, Kamila, Moda na Metodę: „the Method Acting" w klasycznym kinie hollywoodzkim i kinie Nowego Hollywoodu, „Maska” 2017, nr 42.
• Lazarus, Richard S., Emotion and Adaptation. Oxford University Press, Oxford 1991.
• Marszałek, Agnieszka, Niedoskonałość jako okoliczność założona, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2011, nr 101.
• Maruszewski, Tomasz, Pamięć autobiograficzna, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.
• Mróz, Barbara, Rozmowa Barbary Mróz z Barbarą Osterloff. Szkoła z perspektywy mistrzów – rozmowa o teatrze i kształceniu aktorów, „Biuletyn Edukacji Medialnej” 2014, nr 2.
• Nalbantian, Suzanne, Pamięć w dobie psychologii dynamicznej. XIX-wieczne konteksty, „Pamiętnik Literacki” 2013, nr 4.
• Neisser, Ulric, Cognitive Psychology, Appleton-Century-Crofts, New York 1967.
• Nęcka, Edward; Orzechowski, Jarosław; Szymura, Błażej, Psychologia poznawcza, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2013.
• Piskorska, Anna, Konstanty Stanisławski ojcem teatru XX wieku. [w:] Koloryt ojcostwa, red. J. Zimny, Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach, Katowice 2018.
• Ryle, Gilbert, Czym jest umysł, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1970.
• Schacter, Daniel; Tulving, Endel, Memory, Amnesia, and the Episodic/Semantic Distinction, [w:] The Expression of Knowledge, red. R.L. Isaacson, N.E. Spear, Plenum Press, New York 1982.
• Sirotkina, Irina; Smith, Roger, The Oxford Handbook of the History od Psychology: Global Perspectives, Oxford University Press, Oxford 2012.
• Sperling, George, The information available in brief visual presentations, „Psychological Monographs: General and Applied” 1960, nr 74.
• Squire, Larry, Declarative and nondeclarative memory: Multiple brain systems supporting learning and memory, [w:] Memory Systems, red. D.L. Schacter, E. Tulving, MA: The MIT Press, Cambridge 1994.
• Stanisławski, Konstanty, Praca aktora nad sobą, tłum. A. Męczyński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1953.
• Stanisławski, Konstantin, Praca aktora nad sobą, tłum. J. Czech, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna im. Ludwika Solskiego w Krakowie, Kraków 2010.
• Stanisławski, Konstantin, Etyka, tłum. J. Żmijewska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2010a.
• Strelau, Jan, Różnice indywidualne, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2015.
• Sullivan, John J., Stanislavski and Freud, „The Tulane Drama Review ” 1964, nr 1.
• Tulving, Endel, Episodic and Semantic Memory, [w:] Organisation of Memory, red. E. Tulving, W. Donaldson, Academic Press, Cambridge 1972.
• Tulving, Endel, Concepts of Memory, [w:] The Oxford Handbook of Memory, red. E. Tulving, F.I.M. Craik, Oxford University Press, Oxford 2000.
• Zinczenko, Pyotr, Neproizvol’noe zapominanie [Unintentional memorizing], Akademiya pedagogicheskikh nauk RSFSR, Moscow 1961.
• Zaorska, Magdalena, Zanim urodzi się słowo (Z doświadczenia rosyjskiej szkoły sztuki aktorskiej), „Acta Polono-Ruthenica” 2010, nr 15.

Identifiers

DOI

10.34762/kbxd-sj27

Biblioteka Nauki

52253401