Kwestia autorytetu, czyli wspólne problemy sztuki partycypacyjnej i badań jakościowych

• Authors: Zofia Dworakowska

Title variants

EN

The Question of Authority, or Problems Common to Participatory Art and Qualitative Research

Abstracts

EN

The aim of the article is to examine possibilities of using the experience of the qualitative social research in developing more complex interpretation methods of participatory projects in theatre and performance art. Departing from the classical essay On Ethnographic Authority by James Clifford which traces different strategies that researchers use to represent the field reality in their writing, the author introduces the qualitative research trend and its reflexion. The author refers to different ways of how qualitative researchers argue with the traditional hegemony of the scientific text, its isolation from the field and from the community being researched, and the way it creates the hierarchy between them and the researcher. Such strategies from qualitative methodologies, such as grounded theory, triangulation of methods and points of views, attempts to share control on the research process with the local participants and to include polyphony in the texts are presented as inspiring for the analysis of participatory practices. The author compares the lesson learnt from qualitative research with the theses of Claire Bishop in her well-known book Artificial Hells: Participatory Art and the Politics of Spectatorship. According to the author, the perspective of qualitative research can be interpreted as a new attempt at thinking about social and artistic, ethic and aesthetic dimensions of the participatory projects, which is a crucial issue for Bishop.

Keywords

EN

participatory art; qualitative research; representation; Claire Bishop; James Clifford

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2022
• Issue: 169-170
• Pages: 106-137

Dates

published

2022

Contributors

author

Zofia Dworakowska

• Uniwersytet Warszawski

• https://orcid.org/0000000156175975

References

• Adamiecka-Sitek, Agata, „Naszym światem włada nieczułość”. #MeToo i transformacja, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2021 nr 161, DOI: 10.34762/znxw-7338 [dostęp: 27 XII 2021].
• Alexander, Bryant Keith, Etnografia performatywna. Odgrywanie i pobudzanie kultury, [w:] Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, przeł. K. Podemski, PWN, Warszawa 2009.
• Almanach sceny polskiej 1991/92, red. A. Chojnacka, Instytut Sztuki – Polska Akademia Nauk, Warszawa 1997.
• Atkinson, Paul; Delamont, Sara, Perspektywy analityczne, [w:] Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, przeł. K. Podemski, PWN, Warszawa 2009.
• Arnstein, Sherry, Drabina partycypacji, [w:] Partycypacja. Przewodnik Krytyki Politycznej, red. J. Erbel, P. Sadura, Wydawnictwo Krytyki Politycznej, Warszawa 2012.
• Bishop, Claire, Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni, przeł. J. Staniszewski, Fundacja Bęc Zmiana, Warszawa 2015.
• Bourriaud, Nicolas, Estetyka relacyjna, przeł. Ł. Białkowski, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK, Kraków 2012.
• Burzyńska, Anna R., Transfer pamięci, „Tygodnik Powszechny”, 1 XII 2006.
• Charmaz, Kathy, Teoria ugruntowana w XXI wieku, [w:] Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, przeł. K. Podemski, PWN, Warszawa 2009.
• Christians, Clifford G., Ethics and Politics in Qualitative Research, [w:] The Sage Handbook of Qualitative Research. Fifth Edition, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, Sage Publication, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington DC, Melbourne 2018.
• Clifford, James, O autorytecie etnograficznym, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty” 1995 t. 49 nr 3-4.
• Clifford, James, On Ethnographic Authority, „Representations” 1983 nr 2.
• Clifford, James, O etnograficznej autokreacji: Conrad i Malinowski, przeł. M. Krupa, „Polska Sztuka Ludowa – Konteksty” 1992 t. 46 nr 3-4.
• Denzin, Norman K., Lincoln, Yvonna S., Przedmowa, [w:] Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, przeł. K. Podemski, PWN, Warszawa 2009.
• Denzin, Norman K., The Research Act: A Theoretical Introduction to Sociological Methods, McGraw-Hill, New York 1978.
• Finley, Susan, Badania posługujące się sztuką. Rewolucyjna pedagogika oparta na performansie, [w:] Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, przeł. K. Podemski, PWN, Warszawa 2009.
• Finley, Susan, Critical Arts-Based Inquiry: Performances of Resistance Politics, [w:] The Sage Handbook of Qualitative Research. Fifth Edition, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, Sage Publication, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington DC, Melbourne 2018.
• Gac, Dominik, To skomplikowane, teatralny.pl 17.12.2021, https://teatralny.pl/recenzje/to-skomplikowane,3437.html [dostęp: 1 III 2022].
• Glaser, Barney; Strauss, Anselm L., Discovery of Grounded Theory: Strategies for Qualitative Research, Aldine, Chicago 1967.
• Hamera, Judith, Performance Ethnography, [w:] The Sage Handbook of Qualitative Research. Fifth Edition, ed. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, Sage Publication, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington DC, Melbourne 2018.
• Informator o spektaklach i zespołach teatralnych. Międzynarodowe Biennale Terapia i Teatr, 20-22.09.2021, Łódź 2021, http://pos.lodz.pl/miedzynarodowe-biennale-spotkania-teatralne-terapia-… [dostęp: 1 III 2022].
• Jawłowska, Aldona, Kontrkultura w poszukiwaniu nowych koncepcji człowieka i ludzkiego świata, [w:] Wolność w systemie zniewolenia. Rozmowy o polskiej kontrkulturze, red. Z. Dworakowska, A. Jawłowska, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, Warszawa 2008.
• Jajte-Lewkowicz, Irena, Słowo wstępne, [w:] Terapia i teatr. Wokół problematyki teatru ludzi niepełnosprawnych, red. I. Jajte-Lewkowicz, Poleski Ośrodek Sztuki, Łódź 1999.
• Jajte-Lewkowicz, Irena, Wprowadzenie, [w:] Terapia i teatr. Wokół problematyki teatru ludzi niepełnosprawnych. Część II, red. I. Jajte-Lewkowicz, A. Piasecka, Poleski Ośrodek Sztuki, Łódź 2006.
• [Jerzy Fedorowicz – rozmowa], [w:] Na peryferiach dwóch miast: 50 lat Teatru Ludowego w Krakowie-Nowej Hucie 1995-2005, red. M. Klotzer, Teatr Ludowy, Kraków 2005.
• Keil, Marta, My też, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2018 nr 148, s. 6-11.
• Kłoskowska, Antonina, Kulturologiczna analiza biograficzna, [w:] Metoda biograficzna w socjologii, red. J. Włodarek, M. Ziółkowski, PWN, Warszawa – Poznań 1990.
• Konecki, Krzysztof T., Nowi pracownicy a kultura organizacyjna przedsiębiorstwa. Studium folkloru fabrycznego, „Folia Sociologica” 1992 nr 24.
• Konecki, Krzysztof T., Wprowadzenie do wydania polskiego: Teoretyzowanie w socjologii – czyli o odkrywaniu i konstruowaniu teorii na podstawie analizy danych empirycznych, [w:] B. G. Glaser, A. L. Strauss, Odkrywanie teorii ugruntowanej. Strategie badania jakościowego, przeł. M. Gorzko, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków 2009.
• Kopciński, Jacek, Czarna ziemia, biały puch, „Teatr” 2007 nr 1.
• Kowalczyk, Janusz R., Romeo i Julia na pojednanie, „Rzeczpospolita” nr 235, 6 X 1992.
• Leavy, Patricia, Metoda spotyka sztukę. Praktyki badawcze oparte na sztuce, przeł. K. Stanisz, J. Kucharska, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2018.
• [List kolektywu 100 kobiet], „Le Monde”, 9 I 2018, https://www.lemonde.fr/idees/article/2018/01/09/nous-defendons-une-libe… [dostęp: 1 III 2022].
• Teatr Ludowy: O teatrze, https://www.ludowy.pl/pl/o-teatrze [dostęp: 28 IV.2022].
• Madison, D. Soyini, Krytyczna etnografia jako uliczny performans. Refleksje na temat domu, rasy, mordu i sprawiedliwości, [w:] Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, przeł. K. Podemski, PWN, Warszawa 2009.
• Malinowski, Bronisław, Argonauci zachodniego Pacyfiku – Relacje o poczynaniach i przygodach krajowców z Nowej Gwinei, przeł. B. Olszewska-Dyoniziak, S. Szynkiewicz, PWN, Warszawa 1967.
• Malinowski, Bronisław, Argonauts of the Western Pacific: An Account of Native Enterprise and Adventure in the Archipelagoes of Melanesian New Guinea, George Routledge & Sons Ltd., London; E. P. Dutton & Co., New York 1922.
• Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, przeł. K. Podemski, PWN, Warszawa 2009.
• Morawski, Piotr, Jak pokonać węża, dwutygodnik.com, wyd. 201, 01/2017, https://www.dwutygodnik.com/artykul/6919-jak-pokonac-weza.html [dostęp: 1 III 2022].
• Na peryferiach dwóch miast: 50 lat Teatru Ludowego w Krakowie-Nowej Hucie 1995-2005, red. M. Klotzer, Teatr Ludowy, Kraków 2005.
• Niedurny, Katarzyna, O czym myśli młodzież, dwutygodnik.com, wyd. 318, 10/2021, https://www.dwutygodnik.com/artykul/9714-o-czym-mysli-mlodziez.html [dostęp: 1 III 2022].
• Niedziejko, Julia, Obsesja normalności, dwutygodnik.com, wyd. 269, 11/2019, https://www.dwutygodnik.com/artykul/8584-obsesja-normalnosci.html?print… [dostęp: 1 III 2022].
• O’Doherty, Brian, Biały sześcian od zewnątrz, Ideologia przestrzeni galerii, przeł. A. Szyłak, Fundacja Alternativa, Gdańsk 2015.
• Paprocka, Kamila, Wynaleźć Wielkopolskę, „Teatr” 2015 nr 3, https://teatr-pismo.pl/5071-wynalezc-wielkopolske/ [dostęp: 1 III 2022].
• Piasecka, Agnieszka, Terapeutyczne i artystyczne aspekty aktorstwa niepełnosprawnych umysłowo, [w:] Terapia i teatr. Wokół problematyki teatru ludzi niepełnosprawnych. Część II, red. I. Jajte-Lewkowicz, A. Piasecka, Poleski Ośrodek Sztuki, Łódź 2006.
• http://pos.lodz.pl/miedzynarodowe-biennale-spotkania-teatralne-terapia-… [dostęp: 1 III 2022].
• Retz, Wojciech, Terapia dla teatru, [w:] Terapia i teatr. Wokół problematyki teatru ludzi niepełnosprawnych. Część II, red. I. Jajte-Lewkowicz, A. Piasecka, Poleski Ośrodek Sztuki, Łódź 2006.
• Rewerenda, Magdalena, Performatywna moc opowieści, „Czas Kultury” 21 VII 2014, https://czaskultury.pl/czytanki/wielkopolska-rewolucje-lisowki/ [dostęp: 1 III 2022].
• Richardson, Laurel; Adams St. Pierre, Elisabeth, Pisanie jako metoda badawcza, [w:] Metody badań jakościowych, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, przeł. K. Podemski, PWN, Warszawa 2009.
• Rudnicki, Janusz, Recenzja z Hamburga: Zadyma o Romea i Julię, „Przekrój” 1994 nr 3.
• Sajewska, Dorota, Przemoc, obsceniczność, powtórzenie, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2020 nr 160, https://didaskalia.pl/pl/artykul/przemoc-obscenicznosc-powtorzenie [dostęp: 27 XII 2021].
• Saldaña, Johnny, Ethnodrama and Ethnotheatre. Research as Performance, [w:] The Sage Handbook of Qualitative Research. Fifth Edition, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, Sage Publication, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington DC, Melbourne 2018.
• Sieradzki, Jacek, Pułapki przesiedleń, „Przekrój” 2006 nr 49.
• Siwiak, Agata, To one i oni są przyszłością. O nadziei i konieczności działania, „Didaskalia. Gazeta Teatralna” 2020 nr 159, https://didaskalia.pl/pl/artykul/one-i-oni-sa-przyszloscia [dostęp: 27 XII 2021].
• Sobczyk, Justyna, „Teatr dla życia” jako miejsce spotkania tak zwanego pełnosprawnego reżysera i tak zwanego niepełnosprawnego aktora, [w:] Terapia i teatr. Wokół problematyki teatru ludzi niepełnosprawnych. Część II, red. I. Jajte-Lewkowicz, A. Piasecka, Poleski Ośrodek Sztuki, Łódź 2006.
• Soszyński, Paweł, Taśmy i rolki, dwutygodnik.com, wyd. 142, 09/2014, https://www.dwutygodnik.com/artykul/5434-tasmy-i-rolki.html [dostęp: 27 XII 2021].
• Śliwonik, Lech, Teatr dla życia, „Scena” I-III 1999.
• Śliwonik, Lech, Zamurowany, [w:] Terapia i teatr. Wokół problematyki teatru ludzi niepełnosprawnych. Część II, red. I. Jajte-Lewkowicz, A. Piasecka, Poleski Ośrodek Sztuki, Łódź 2006.
• Teatr nie jest najważniejszy. Rozmowa z Wojciechem Retzem z Teatru „Na Górze”. Rozmawiała Anna Makrzanowska,„Scena” 2001 nr 3 (17).
• Terapia i teatr. Wokół problematyki teatru ludzi niepełnosprawnych, red. I. Jajte-Lewkowicz, Poleski Ośrodek Sztuki, Łódź 1999.
• Terapia i teatr. Wokół problematyki teatru ludzi niepełnosprawnych. Część II, red. I. Jajte-Lewkowicz, A. Piasecka, Poleski Ośrodek Sztuki, Łódź 2006.
• The Institution and METOO: A Morality Tale, „Engagement Arts ZIN”, 2019 nr 1 (maj), https://www.engagementarts.be/en/tools/_links/links/engagement_zine1.pdf [dostęp: 1 III 2022].
• The Sage Handbook of Qualitative Research. Fifth Edition, red. N. K. Denzin, Y. S. Lincoln, Sage Publication, Los Angeles, London, New Delhi, Singapore, Washington DC, Melbourne 2018.
• Węgrzyniak, Rafał, Seans pamięci wypędzonych, „Odra” 2007 nr 1.
• Wyka, Anna, Metodologiczny casus badań przez współpracę, [w:] Od kontestacji do konsumpcji. Szkice o przeobrażeniach współczesnej kultury, red. M. Kempny, K. Kiciński, E. Zakrzewska, Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW, Warszawa 2004.

Identifiers

DOI

10.34762/kv59-m013

Biblioteka Nauki

2079047