„Pożerali ją oczyma”. Kilka uwag o warszawskim doświadczeniu w życiu i twórczości Heleny Modrzejewskiej

• Authors: Agnieszka Wanicka

Title variants

EN

‘They were devouring her with their eyes’. Some remarks on the Warsaw experience in the life and work of Helena Modrzejewska

Abstracts

PL

This article concerns the Warsaw period in the life and work of Helena Modrzejewska. The years 1869-1876 are the least researched and described period in the entire career of this actress. The article refers to Zbigniew Raszewski’s essay Modrzejewska – a Varsovian, debating the significance of the experience of the Krakow theatre in Modrzejewska’s work. In the light of a factual analysis, he presents the actress as a Drama Artist of Warsaw theatres, posing questions about the evaluation of the experience of working on the Warsaw stage in the context of her career. The methodological framework of the article is an attempt to see the principles of realistic idealism, i.e. the model style of the art of acting in the nineteenth century, not only in the actress’s stage performance, but also in social life and the iconographic material based on Jan Mieczkowski’s photographs.

Keywords

EN

Helena Modrzejewska; 19th century; Krakow theatre; Warsaw theatres; realistic idealism; acting style; nineteenth-century theatre photography; Jan Mieczkowski; code of conduct

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2021
• Issue: 166
• Pages: 92-118

Dates

published

2021

Contributors

author

Agnieszka Wanicka

• Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

References

• [Bogusławski, Władysław], B, „Kurier Warszawski” 1873 nr 120.
• Bieńka, Maria Olga, Warszawskie siedmiolecie Modrzejewskiej (1869-1876), „Pamiętnik Teatralny” 2009 z. 3-4.
• Chłapowski, Karol, Karol Chłapowski (w imieniu Heleny Modrzejewskiej) do Feliksa Konecznego List nr 991, [w:] Modrzejewska/Listy 2. Korespondencja Heleny Modrzejewskiej i Karola Chłapowskiego 1887-1914, opr. A. Kędziora, E. Orzechowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2015.
• Garztecki, Juliusz, Jan Mieczkowski, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XX/4, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1975.
• Got, Jerzy; Szczublewski, Józef, Helena Modrzejewska, Państwowy Instytut Sztuki, Warszawa 1958.
• Grąbczewska, Małgorzata, Maria, Paryski sen Mieczkowskiego, „Dagerotyp” 2009 nr 18.
• Grzymała-Siedlecki, Adam, Świat aktorski moich czasów, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1957.
• Jasiński, Tomasz Seweryn Jan, Teoria sztuki dramatycznej, [w:] W stronę praktyki – podręczniki sztuki aktorskiej, Kraków 2007, wybór i opracowanie: D. Kosiński, A. Marszałek, A. Wanicka, przy współpracy A. Narębskiej, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, Kraków 2007.
• Jędrzejczyk, Anna, Pierwszy i jedyny nauczyciel – relacje Heleny Modrzejewskiej z Janem Tomaszem Sewerynem Jasińskim, [w:] Helena Modrzejewska i jej przyjaciele, red. A. Kędziora, E. Orzechowski, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2020.
• Kędziora, Alicja, Kleopatra Modrzejewskiej w fotografii, [w:] Helena Modrzejewska. Addenda do badań nad życiem i twórczością, red. A. Kędziora, E. Orzechowski, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2021.
• Kosiński, Dariusz, Dramaturgia praktyczna. Polska sztuka aktorska XIX wieku w piśmiennictwie teatralnym swej epoki, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, Kraków 2005.
• Kosiński, Dariusz, Sztuka aktorska w polskim piśmiennictwie teatralnym do końca XIX wieku – główne problemy, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2003.
• Koźmian, Stanisław, Dalila, „Czas” 1879 nr 248.
• Koźmian, Stanisław, Teatr, t. I, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1959.
• Leo, Anna, Wczoraj (gawęda z niedawnej przeszłości), F. Hoesick, Warszawa 1929.
• Lesiak-Przybył, Bożena, Warzecha Aldona, Materiały archiwalne związane z osobą Heleny Modrzejewskiej przechowywane w Archiwum Państwowym w Krakowie. Przewodnik, Archiwum Państwowe w Krakowie, Kraków 2009.
• [Lubowski, Edward], Spirydion, Kodeks światowy, czyli znajomość życia i wszelkich stosunków z ludźmi, Gebethner i Wolff, Warszawa 1881.
• Maresz, Barbara, „Drukowane oklaski?” Polska prasa o występach gościnnych Modrzejewskiej, w: „Pamiętnik Teatralny” 2009, z. 3-4.
• Maresz, Barbara, Ikonografia polskich występów gościnnych Heleny Modrzejewskiej, [w:] Helena Modrzejewska. Addenda do badań nad życiem i twórczością, red. A. Kędziora, E. Orzechowski, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, Kraków 2021.
• Nowości teatralne, „Dziennik Warszawski” 1873 nr 116.
• Raszewski, Zbigniew, Modrzejewska-warszawianka, [w:] tegoż Weryfikacja czarodzieja i inne szkice o teatrze, Wydawnictwo „Wiedza o Kulturze” Fundacji dla Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1998.
• Raszewski, Zbigniew, Modrzejewska-warszawianka, „Pamiętnik Teatralny” 1996, z.1-2.
• Siedlecki, Franciszek, Helena Modrzejewska, Związek Artystów Scen Polskich, Warszawa 1927.
• Szczublewski, Józef, Żywot Modrzejewskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1975.
• Szymanowski, Wacław, Przegląd teatralny, „Tygodnik Ilustrowany” 1871 nr 170.
• Szymanowski, Wacław, Przegląd teatralny, „Tygodnik Ilustrowany” 1868 nr 41.
• Wanicka, Agnieszka, Dramat i komedia Teatrów Warszawskich 1868-1880, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
• Wanicka, Agnieszka, Wstęp, [w:] W stronę praktyki – podręczniki sztuki aktorskiej, Kraków 2007, wybór i opracowanie: D. Kosiński, A. Marszałek, A. Wanicka, przy współpracy A. Narębskiej, Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego „Societas Vistulana”, Kraków 2007.
• Wernick, Fritz, Fritza Wernicka opis Warszawy z 1876 r., opr. i tłum. I. i J. Kosimowie, [w:] Studia warszawskie, t. VI, Warszawa 1970.

Identifiers

DOI

10.34762/xwms-8c68

Biblioteka Nauki

1953415