Postnuklearna przestrzeń – fotografia o zagrożeniu nuklearnym

• Authors: Kinga Anna Gajda

Title variants

EN

Post-nuclear space – photography on the nuclear threat

Abstracts

EN

The article analyses the work of artists who not only document the effects of nuclear disasters, but also provide a form of artistic expression, contributing to public awareness and discussion on the nuclear threat. Works by Niwelińska, Slavick, Goin, Gowin and Hesse-Honegger show not only the destruction in space, but also the subtle deformations in the structure of the fabric of life itself. The convergence of perspectives presented by the artists becomes a key tool in understanding that which is intangible and invisible to the ordinary eye. Moving from the micro- to the macro-scale, from the view from above to an insightful look into the internal structures, the artists explore the ‘shaky balance’ between the visible and the invisible.

Keywords

EN

nuclear discourse; radiophobia; nuclear art; photography; threat

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2024
• Issue: 179
• Pages: 38-74

Dates

published

2024

Contributors

author

Kinga Anna Gajda

• Instytut Studiów Europejskich, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

• https://orcid.org/0000000164004973

References

• Albrecht, Glenn, ‘Solastalgia’ A New Concept in Health and Identity, „Australasian Psychiatry” 2007, nr 1(1).
• Ballantyne, Roy; Uzzell, David, Heritage That Hurts: Interpretation in a Postmodern World, [w:] The Cultural Heritage Reader, red. G. Fairclough, R. Harrison, J.J. Schofield, Routledge, London 2007.
• Barad, Karen, Troubling Times and Ecologies of Nothingness: Re-turning, Re-membering, and Facing the Incalculable, [w:] Eco-Deconstruction. Derrida and Environmental Philosophy, red. M. Fritsch, P. Lynes, D. Wood, Fordham University Press, New York 2018.
• Barad, Karen, After the End of the World: Entangled Nuclear Colonialisms, Matters of Force, and the Material Force of Justice, „Theory & Event” 2019, t. 22, nr 3.
• Barcz, Anna, Przedmioty ekozagłady. Spekulatywna teoria hiperobiektów Timothy’ego Mortona i jej (możliwe) ślady w literaturze, „Teksty Drugie” 2018, nr 2.
• Barthes, Roland, Światło obrazu. Uwagi o fotografii, przeł. J. Trznadel, Wydawnictwo KR, Warszawa 1996.
• Blanco-Arroyo, Maria Antonia, Interviews with American Artists: Thinking of the Mystery of Photography, „Umática: Revista sobre Creación y Análisis de la Imagen” 2020, nr 4.
• Brown, Kate, Marie Curie’s Fingerprint: Nuclear Spelunking in the Chernobyl Zone, [w:] Arts of Living on a Damaged Planet. Ghosts and Monsters of the Anthropocene, red. A. Tsing, H. Swanson, E. Gan, N. Bubandt, University of Minnesota Press, Minneapolis 2017.
• Brown, Kate, Plutopia. Atomowe miasta i nieznane katastrofy nuklearne, przeł. T. Bieroń, Czarne, Wołowiec 2016.
• Cornell, Danielle, Alfred Stieglitz and the Equivalent. Reinventing the Nature of Photography. Exhibition and catalogue prepared, Yale University Art Gallery, 1999.
• Czachur, Waldemar, Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, „Tekst i Dyskurs” 2011, nr 4.
• Decamous, Gabrielle, Art, Censorship and Nuclear Warfare, „Leonardo” 2020, nr 54(1).
• Decamous, Gabrielle, Invisible Colors The Arts of the Atomic Age, The MIT Press, Cambridge 2019.
• Decamous, Gabrielle, Nuclear Activities and Modern Catastrophes: Art Faces the Radioactive Waves. „Leonardo” 2011, nr 44(2).
• Derrida, Jacques; Porter, Catherine; Lewis, Philip, No Apocalypse, Not Now, „Diacritics” 1984, nr 14 (2).
• Didi-Huberman, Georges, Fra Angelico: dissemblance & figuration, University of Chicago Press, Chicago, London 1995.
• Didi-Huberman, Georges, Obrazy mimo wszystko, przeł. M. Kubiak Ho-Chi, Universitas, Kraków 2008.
• Didi-Huberman, Georges, Strategia obrazów. Oko historii 1, przeł. J. Margański, Korporacja Ha!art, Warszawa-Kraków 2011.
• Dijk, Teun A. van, Badania nad dyskursem, [w:] Dyskurs jako struktura i proces, red. T.A. van Dijk, red. nauk. wyd. pol. T. Dobrzyńska, przeł. G. Grochowski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.
• Dijk, Teun A. van, The future of the field: Discourse analysis in the 1990s, „Text – Interdisciplinary Journal for the Study of Discourse” 1990, nr 10 (1/2).
• Domańska, Ewa, Nekros. Wprowadzenie do ontologii martwego ciała, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017.
• Farbøl, Rosanna, Commemorating a War That Never Came: The Cold War as Counter-factual War Memory, [w:] The Twentieth Century in European Memory Transcultural Mediation and Reception, red. T.S. Andersen, B. Törnquist-Plewa, Brill, Leiden, Boston 2017.
• Gajda, Kinga Anna, A nuclear crisis or nuclear discourse?, „New Eastern Europe. In the throes of crises” 2023(b), nr 1 (LV).
• Gajda, Kinga Anna, Traumatropic Nuclear Communities and Memories: The Works of Monika Niwelińska, „The International Journal of Interdisciplinary Cultural Studies” 2023(a), nr 18 (2).
• Glotfelty, Cheryll, Corporeal Fieldwork and Risky Art Peter Goin and the Making of Nuclear Landscapes, [w:] Material Ecocriticism, red. S. Iovino, S. Oppermann, Indiana UP, Bloominghton 2014.
• Goin, Peter, Nuclear Landscapes (Creating the North American Landscape), The Johns Hopkins University Press, Baltimore 1991.
• Goin, Peter, Visual Literacy, „Geographical Review” 2001, t. 91, nr 1/2.
• Hansen, Oskar, Zobaczyć świat, [w:] Kultura wizualna w Polsce. Fragmenty, red. I. Kurz, P. Kwiatkowska, M. Szcześniak, Ł. Zaremba, Fundacja Nowej Kultury Bęc Zmiana, Instytut Kultury Polskiej, Wydział Polonistyki, Uniwersytet Warszawski, Warszawa 2017.
• Hesse-Honegger, Cornelia, Grand Street, „Against Nature” 2002, nr 7.
• Jacobs, Robert, Introduction: Filling the Hole in the Nuclear Future, [w:] Filling the Hole in the Nuclear Future: Art and Popular Culture Respond to the Bomb, red. R. Jacobs, Lexington Books, Plymouth 2010.
• Jameson, Frederic, Postmodernizm, czyli logika kulturowa późnego kapitalizmu, przeł. M. Płaza, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2011.
• Kalmbach, Karena, Radiation and Borders: Chernobyl as a National and Transnational Site of Memory, „Global Environment” 2013, nr 11.
• Kostin, Igor, Czarnobyl. Spowiedź reportera, Wydawnictwo Albatros, Warszawa 2006.
• Lechowicz, Lech, Przestrzeń w fotografii – fotografia w przestrzeni, w katalogu wystawy Fotografia i przestrzeń, Galeria FF, Łódź 18.12.1998 – 21.01.1999.
• Lindberg, John C.H., Archer, Denali, Radiophobia: Useful concept, or ostracising term?, „Progress in Nuclear Energy” 2022, nr 149 (6).
• Lippit, Akira Mizuta, Atomic Light (Shadow Optics), University of Minnesota Press, Minneapolis–London 2005.
• Łuczak, Dorota, Nowe widzenie – astrologiczny i astronomiczny wymiar wizji fotograficznej, „Artium Quaestiones” 2018, nr 28.
• Michałowska, Marianna, Obraz utajony. Szkice o fotografii i pamięci, Galeria f5 & Księgarnia Fotograficzna, Kraków 2007.
• Mirzoeff, Nicholas, Jak zobaczyć świat, przeł. Ł. Zaremba, Wydawnictwo Karakter, Muzeum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Kraków–Warszawa 2016.
• Morton, Timothy, Hyperobjects. Philosophy and Ecology after the End of the World, University of Minnesota Press, Minnesota 2013.
• Niwelińska, Monika, Autoreferat. Inne Entropie. Zapis światłoczuły przestrzeni popromiennych. Entropia miejsca/entropia obrazu, b.d., https://bip.asp.krakow.pl/images/postepowaniaawansowe/postepowania-habilitacyjne/2020/Monika-Niwelinska/Autorefarat-habilitacjaMonika-Niwielinska.pdf [dostęp: 10.09.2023]
• Niwelińska, Monika, O wchodzeniu pod skórę procesom i cichym życiu obrazów. Rozmowa z Moniką Niwelińską, „Szum” 2023, nr 23, https://magazynszum.pl/o-wchodzeniu-pod-skore-procesom-i-cichym-zyciu-obrazowrozmowa-z-monika-niwelinska/ [dostęp: 10.09.2023].
• Rosenbaum, Roman, The catalogue. Art and Activism in the Nuclear Age, The University of Sydney, Sydney 2022, https://issuu.com/sydneyschool/docs/art_and_activism_in_the_nuclear_age_exhibition_cat [dostęp: 31.01.2024].
• slavick, elin o’Hara, After Hiroshima, Daylight Books, Hillsborough 2013.
• slavick, elin o’Hara, Bomb After Bomb: A Violent Cartography, Charta Srl, Milano 2009.
• Sontag, Susan, O fotografii, przeł. S. Magala, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2009.
• Sontag, Susan, Widok cudzego cierpienia, przeł. S. Magala, Wydawnictwo Karakter, Kraków 2010.
• The Nuclear Culture Source Book, red. E. Carpenter, Black Dog Publishing, London 2016.
• Ubertowska, Aleksandra, „Mówić w imieniu biotycznej wspólnoty”. Anatomie i teorie tekstu środowiskowego/ekologicznego, „Teksty Drugie” 2018, nr 2.
• Utrata obrazu, z Moniką Niwelińską rozmawiali Agnieszka Kwiecień i Krzysztof Siatka, „Fragile. Pismo kulturalne” 2015, nr 1(27).
• Wodiczko, Krzysztof, Globalne ocieplenie i broń nuklearna, [w:] Pomniki w epoce antropocenu, red. M. Praczyk, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2017.
• Zaremba, Łukasz, #zobaczyc_swiat. Od tłumacza, [w:] Mirzoeff, Nicholas, Jak zobaczyć świat, Wydawnictwo Katakter, Muzeum Sztuki Współczesnej w Warszawie, Kraków–Warszawa 2016.
• Zdrojewicz, Zygmunt; Szlagor, Alina; Wielogórska, Marta; Nowakowska, Dorota; Nowakowski, Jonatan, Wpływ promieniowania jonizującego na organizm człowieka, „Family Medicine & Primary Care Review” 2016, nr 18 (2).
• Ženko, Ernest, László Moholy-Nagy. Artysta i jego przestrzeń, przeł. R. Rogoziecki, „Kultura Współczesna” 1999, nr 3.

Identifiers

DOI

10.34762/zvmw-1m66

Biblioteka Nauki

31340773