Wyzwania dekarbonizacji polskiej gospodarki: rola węgla

• Authors: Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska

Title variants

EN

Challenges of decarbonization of Polish economy: the role of coal

Abstracts

EN

Decarbonization is a fundamental goal of the EU’s climate policy. The EU is committed to achieving climate neutrality by 2050 and to reduce, by 2030, greenhouse gas emissions by 55%. The objective of the article is to assess how Poland is implementing these goals and what are the challenges on the way to achieving the goals of this policy. The thesis is: Due to the very high dependence on coal, which is the largest source of greenhouse gas emissions in Poland, the energy sector requires deep restructuring. In the absence of nuclear energy in the coming years, the main tools of reducing these emissions are: to increase the role of renewable energy, save energy consumption and improve energy efficiency. Conclusions: The energy transformation is inevitable. Its main challenges are very high costs and lack of a long-term strategy of its implementation, and legal solutions that hinder necessary changes. Serious disruptions in the energy market in 2022 induce a temporary slowdown in the transition from coal, but they should not be an excuse to hold back the transformation. The study uses a descriptive research method and statistical data analysis.

PL

Dekarbonizacja jest podstawowym celem unijnej polityki klimatycznej. UE zobowiązała się osiągnąć neutralność klimatyczną do 2050 r., a do 2030 r. obniżyć emisję gazów cieplarnianych o 55%. Celem artykułu jest ocena jak Polska realizuje te cele oraz jakie są wyzwania na drodze do ich osiągnięcia. Teza: Z uwagi na bardzo wysoką zależność od węgla, który jest największym źródłem szkodliwych dla klimatu i ludzi emisji gazów cieplarnianych w Polsce, sektor energetyki wymaga głębokiej restrukturyzacji. W sytuacji braku energii atomowej w najbliższych latach narzędziem redukcji tych emisji jest wzrost roli OZE, a także oszczędzanie zużycia energii i ograniczenie intensywności energetycznej. Wnioski: Transformacja energetyczna jest nieunikniona. Jej główne wyzwania to bardzo wysokie koszty i brak długofalowej koncepcji wdrożenia, rozwiązania prawne utrudniające jej realizację. Poważne perturbacje na rynku energii w 2022 r. wymuszają przejściowe spowolnienie odchodzenia od węgla, ale nie powinny być usprawiedliwieniem zahamowania transformacji. W opracowaniu zastosowano opisową metodę badawczą oraz analizę danych statystycznych.

Keywords

PL

dekarbonizacja; polityka klimatyczna UE; transformacja energetyczna w Polsce

EN

decarbonization; EU climate policy; energy transformation in Poland

• Publisher: Akademia Finansów i Biznesu Vistula w Warszawie
• Journal: Społeczeństwo i Polityka
• Year: 2022
• Issue: 4(73)
• Pages: 67-90

Dates

published

2022

Contributors

author

Elżbieta Kawecka-Wyrzykowska

• Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

• https://orcid.org/000000026655874X

References

• Buchholtz S., Wróbel P. (2021), Gotowi na 55%. Przewodnik po finansowaniu transformacji energetycznej od 2021 r. „Analizy i Dialog”, Forum Energii, Warszawa.
• C-336/16; Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A62016CA0336 [dostęp: 11.10.2022].
• Dusiło M. (2022), Transformacja energetyczna w Polsce. Edycja 2022, „Analizy i dialog”, Forum Energii, Warszawa.
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/410 z dnia 14 marca 2018 r. zmieniająca dyrektywę 2003/87/WE w celu wzmocnienia efektywnych pod względem kosztów redukcji emisji oraz inwestycji niskoemisyjnych oraz decyzję (UE) 2015/1814, OJ L 76, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32018L0410 [dostęp: 11.10.2022].
• Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następstwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE, (OJ 140), https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/ALL/?uri=celex%3A32009L0028 [dostęp: 11.10.2022].
• European Commission (2021), Speeding up European climate action towards a green, fair and prosperous future, EU Climate Action Progress Report 2021, Brussels. IEA (2022), Poland 2022. Energy Policy Review, Paris.
• Kawecka-Wyrzykowska E. (2022), Financing Energy Transition in Poland: Possible Contribution of EU Funds, “European Integration Studies”, Kaunas University of Technology, Kaunas, No. 16, doi.org/10.5755/j01.eis.0.16.31152.
• Komisja Europejska (2022a), Przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska 2022. Sprawozdanie krajowe – Polska, SWD(2022) 269 final.
• Komisja Europejska (2022b), Sprawozdanie krajowe 2022 – Polska, SWD (2022) 622 final.
• Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej (2022), Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności, Warszawa.
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska (2022), Założenia do aktualizacji Polityki energetycznej Polski do 2040 r., Warszawa.
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska (2021a), Krajowy Raport Inwentaryzacyjny 2021. Inwentaryzacja gazów cieplarnianych w Polsce dla lat 1988–2019, Warszawa.
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska (2021b), Polityka Energetyczna Polski do 2040 r. (PEP2040), Warszawa.
• Modzelewski W. (2022), Sieci – wąskie gardło polskiej transformacji energetycznej, ClientEarth, Prawnicy dla Ziemi, Warszawa.
• Redl C., Hein F., Buck M., Graichen P., Jones D. (2021), The European Power Sector in 2020. Up-to-Date Analysis on the Electricity Transition, Agora Energiewende and Ember.
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1056 z dnia 24 czerwca 2021 r. ustanawiające Fundusz na rzecz Sprawiedliwej Transformacji, OJ L 231, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX%3A32021R1056 [dostęp: 11.10.2022].
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/1119 z dnia 30 czerwca 2021 r. w sprawie ustanowienia ram na potrzeby osiągnięcia neutralności klimatycznej i zmiany rozporządzeń (WE) nr 401/2009 i (UE) 2018/1999 (Europejskie prawo o klimacie), OJ L 243, https://eur-lex.europa.eu/legalcontent/pl/TXT/?uri=CELEX:32021R1119 [dostęp: 11.10.2022].
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 z dnia 18 czerwca 2020 r. w sprawie ustanowienia ram ułatwiających zrównoważone inwestycje, zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/2088, OJ L 198, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex:32020R0852 [dostęp: 11.10.2022].
• Rozporządzenie wykonawcze Komisji 2020/1001 z dnia 9 lipca 2020 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do funkcjonowania funduszu modernizacyjnego wspierającego inwestycje w modernizację systemów energetycznych oraz poprawę efektywności energetycznej niektórych państw członkowskich, OJ L 221, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=CELEX:32020R1001 [dostęp: 11.10.2022].
• Ustawa z dnia 16 maja 2016 r o zmianie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, Dz. U. z 2016 r., poz. 961, https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20160000961 [dostęp: 11.10.2022].
• Wiech J. (2021), Czarna rozpacz. Polskie górnictwo nierentowne pomimo węglowej hossy, https://energetyka24.com/gornictwo/czarna-rozpacz-polskie-gornictwonierentowne-pomimo-weglowej-hossy-komentarz [dostęp: 11.10.2022].
• (www1) Greenhouse gas emission statistics, https://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/index.php?title=Greenhouse_gas_emission_statistics_-_air_emissions_accounts&oldid=551500#Greenhouse_gas_emissions [dostęp: 25.09.2022].
• (www2) Air emissions accounts by NACE Rev. 2 activity, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/ENV_AC_AINAH_R2__custom_5207098/default/table?lang=en [dostęp: 25.09.2022].
• (www3) GDP and main components, https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/nama_10_gdp/default/table [dostęp: 25.09.2022].
• (www4) CO2 emissions, https://data.worldbank.org/indicator/EN.ATM.CO2E.PC?locations=EU [dostęp: 06.09.2022].
• (www5) Coal production and consumption, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20220502-2 [dostęp: 06.09.2022].
• (www6) Coal production and consumption statistics, https://ec.europa.eu/eurostat/web/products-eurostat-news/-/ddn-20220502-2 [dostęp: 06.09.2022].
• (www7) Electricity produced in the EU, https://ec.europa.eu/eurostat/web/productseurostat-news/-/ddn-20200914-1 [dostęp: 10.09.2022].
• (www8) Glossary, https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Glossary:Final_energy_consumption [dostęp: 25.09.2022].
• (www9) Szwecja: kraj niezależny od ropy, https://energia.rp.pl/surowce-i-paliwa/art18123721-szwecja-kraj-niezalezny-od-ropy [dostęp: 15.09.2022].
• (www10) Renewable energy statistics, https://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/index.php?title=Renewable_energy_statistics [dostęp: 15.09.2022].
• (www11) What is the source of the electricity we consume?, https://ec.europa.eu/eurostat/cache/infographs/energy/bloc-3b.html?lang=en [dostęp: 10.10.2022].
• (www12) EU Emissions Trading System, https://climate.ec.europa.eu/eu-action/euemissions-trading-system-eu-ets_en [dostęp: 11.10.2022].
• (www13) Na drodze do zielonej energii, https://wysokienapiecie.pl/68665-na-drodzedo-zielonej-energii-mamy-sukces-ale-potrzebne-sa-zmiany/ [dostęp: 25.09.2022].
• (www14) Odnawialne źródła energii, https://eon.pl/dla-domu/portal-oodnawialnych-zrodlach-energii/zielona-energia/odnawialne-zrodla-energii[dostęp: 10.10.2022].
• (www15) Czarna rozpacz. Polskie górnictwo nierentowne, https://energetyka24.com/gornictwo/czarna-rozpacz-polskie-gornictwo-nierentowne-pomimo-weglowejhossy-komentarz [dostęp: 10.10.2022].
• (www16) „Czarny” scenariusz energetyki, https://pie.net.pl/wp-content/uploads/2021/02/Tygodnik-Gospodarczy-PIE_06-2021.pdf [dostęp: 25.09.2022].
• (www17) Podpisano „umowę społeczną” z górnikami, https://smoglab.pl/umowaspoleczna-z-gornikami-przy-weglu-zostaniemy-do-2049-roku/ [dostęp: 10.10.2022].

Identifiers

DOI

10.34765/sp.0422.a04

Biblioteka Nauki

2195833