Święty Augustyn i tekst Pisma Świętego

• Authors: Janusz Królikowski

Title variants

EN

Saint Augustine and the Bible text

Abstracts

EN

Saint Augustine, whose influence is visible in terms of his approach to the Bible and Its interpretation, is a key figure of the Church and Western culture. He described his entire perspective on the Bible in his work De doctrina christiana, which still deserves attention and a place among the contemporary interpretations of the Bible. Among the topics dealing with the text of the Bible, which Augustine discusses, the most significant are the questions of the truth and authority of the Septuagint, the canon of the Holy Scriptures, biblical inspiration and the spiritual interpretation of biblical texts as well as the qualities of Christian orator. Augustine’s extensive consideration of these issues and his creative development of them, also making use of the rhetorical tradition drawn from Roman thinkers, above all Cicero, helped to establish a creative dialogue between the Church and classical culture becoming a model for its continuation in later eras. In his approach to the biblical text, Augustine remains a creative influencer, demonstrating the vitality of the biblical tradition and its cultural significance.

PL

Święty Augustyn jest kluczową postacią Kościoła i kultury zachodniej, którego wpływ widać także w podejściu do Pisma Świętego i Jego interpretacji. Całość swojego spojrzenia na Biblię opisał w dziele De doctrina christiana, które nadal zasługuje na uwagę i na uwzględnienie jej we współczesnych interpretacjach biblijnych. Wśród tematów dotyczących tekstu biblijnego, które podejmuje Augustyn, pierwszorzędne miejsce odgrywają zagadnienia prawdy i autorytetu Septuaginty, kanonu Pism Świętych, natchnienia biblijnego i duchowej interpretacji tekstów biblijnych oraz przymiotów mówcy chrześcijańskiego. Szerokie uwzględnienie tych zagadnień i ich twórcze rozwinięcie, także przy wykorzystaniu tradycji retorycznej zaczerpniętej z myślicieli rzymskich, przede wszystkim Cycerona, przyczyniło się do nawiązania twórczego dialogu Kościoła z kulturą klasyczną, a także stało się modelem do jego kontynuowania w późniejszych epokach. W swoim podejściu do tekstu biblijnego Augustyn pozostaje nadal twórczym inspiratorem, pokazującym żywotność tradycji biblijnej oraz jej znaczenie kulturowe.

Keywords

EN

Augustine; Bible; Septuagint; biblical canon; biblical inspiration; spiritual interpretation; Christian orator; classical culture; rhetoric

PL

Augustyn; Pismo Święte; Septuaginta; kanon biblijny; natchnienie biblijne; interpretacja duchowa; mówca chrześcijański; kultura klasyczna; retoryka

• Publisher: Uniwersytet Zielonogórski. Wydział Humanistyczny
• Journal: Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego
• Year: 2023
• Volume: 9
• Pages: 109-143

Dates

published

2023

Contributors

author

Janusz Królikowski

• Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

• https://orcid.org/0000000339296008

References

• Ambroży, Epistula 55. Tłumaczenie polskie: Ambroży z Mediolanu, Listy (36-69), t. 2, przeł. P. Nowak, Kraków 2003, s. 66-70 (Biblioteka Ojców Kościoła, 20).
• Augustyn, De civitate Dei: PL 41. Tłumaczenie polskie: Augustyn, O państwie Bożym, przeł. W. Kornatowski, t. 2, Warszawa 1977.
• Augustyn, Contra Cresconium: PL 43.
• Augustyn, Contra Faustum Manichaeum. Tłumaczenie polskie: Augustyn, Przeciw Faustusowi. Księgi I-XXI, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1991 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 55).
• Augustyn, De catechizandis rudibus: PL 40.
• Augustyn, De consensu Evangelistarum. Tłumaczenie polskie: Augustyn, O zgodności Ewangelistów, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1989 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 50).
• Augustyn, De doctrina christiana. O nauce chrześcijańskiej, przeł., wstęp i komentarz J. Sulowski, Warszawa 1989.
• Augustyn, De fide rerum quae non videntur: PL 40.
• Augustyn, In Epistolam I Ioannis ad Parthos tractatus. Tłumaczenie polskie: Augustyn, Homilie na Ewangelię i pierwszy list św. Jana, cz. 2, przeł. W. Szołdrski, W. Kania, Warszawa 1977 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 15).
• Augustyn, De spiritu et littera. Tłumaczenie polskie: Augustyn, Duch a litera, przeł. W. Eborowicz, Warszawa 1977 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 19/3).
• Augustyn, De utilitate credendi. Tłumaczenie polskie: Augustyn, O pożytku wiary, [w:] Augustyn, Pisma przeciw manichejczykom, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1990, s. 33-65 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 54).
• Augustyn, Confessiones. Tłumaczenie polskie: Augustyn, Wyznania, przeł. H. Kubiak, Warszawa 1992.
• Augustyn, De magistro 10, 33-34. Tłumaczenie polskie: Augustyn, O nauczycielu, przeł. J. Modrzejewski, [w:] Augustyn, Dialogi filozoficzne, Kraków 1999.
• Augustyn, Enarrationes in Psalmos. Tłumaczenie polskie: Augustyn, Objaśnienia Psalmów. Ps 103-123, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1986 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 41).
• Augustyn, Epistula 1: PL 33.
• Augustyn, Objaśnienia Psalmów. Ps 124-150, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1986 (Pisma Starochrześcijańskich Pisarzy, 42).
• Augustyn, Quaestiones in Heptateuchum: PL 34.
• Filon z Aleksandrii, De vita Mosis, [w:] Filone di Alessandria, La vita di Mosè. Testo greco a fronte, Milano 1999.
• Hieronim, Commentariorum in Osee prophetam libri tres: PL 25.
• Hieronim, Listy II (51-79), oprac. na podstawie tłumaczenia J. Czuja M. Ożóg, tekst łaciński przygotował H. Pietras, Kraków 2011 (Źródła Myśli Teologicznej, t. 55).
• Innocenty I, List Consulenti tibi ad Exsuperium (20 lutego 405 r.), [w:] Enchiridion Biblicum. Documenti della Chiesa sulla Sacra Scriptura. Edizione bilingue, Bologna 1993, nr 21-22.
• Synody i kolekcje praw, t. 4: Dokumenty synodów od 381 do 431 roku, układ i oprac. A. Baron, H. Pietras, Kraków 2010 (Źródła Myśli Teologicznej, 52).
• Barton J., The Old Testament Canon, [w:] The New Cambridge History of the Bible, t. 1: From the Beinnings to 600, red. J.C. Paget, J. Chaper, Cambridge 2013.
• Benedykt XV, Encyklika Spiritus Paraclitus (15 września 1920 r.), „Acta Apostolicae Sedis” 1920 (12).
• Benedykt XVI, Augustyn I-V, „L’Osservatore Romano” 2008 (29) nr 3, nr 4.
• Benoit P., Exégèse et Théologie, t. 3, Paris 1968.
• Bochet I., Le firmament de Dieu. L’herméneutique augustienne, Paris 2005.
• Bonnardière A.-M. La, Le canon des divines Écritures, [w:] Saint Augustin et la Bible, red. A.-M. La Bonnardière, Paris 1986 (Bible de Tous les Temps, 3).
• Bonner G., Augustine as Biblical Scholar, [w:] The Cambridge History of the Bible, t. 1: From the Beginning to Jerome, red. P.R. Ackroyd, C.E. Evans, Cambridge 1970.
• Bordoni M., Cristo centro della Scrittura e pienezza della Rivelazione, [w:] La Sacra Scrittura anima della teologia, red. M. Tàbet, Città del Vaticano 1999.
• Boucher I., Madec G., La doctrine chrétienne, Paris 1997 (Oeuvres de saint Augustin, 11/2).
• Brown P., Augustyn z Hippony, przeł. W. Radwański, Warszawa 1993.
• Bruns J.P., The development of Augustine’s Doctrine of Operative Grace, Paris 1980.
• Cardini F., Contro Ambrogio. Una sublime, tormentosa grandezza, Roma 2016.
• Chadwick H., Augustyn, przeł. T. Szafrański, Warszawa 2000.
• Czuj J., Św. Augustyn w opinii potomnych, Poznań 1930.
• Czuj J., Spór św. Augustyna ze św. Hieronimem. Studium biblijno-patrystyczne, Poznań 1934.
• Czuj J., Żywot św. Augustyna, wyd. 2, Warszawa 1952.
• Dassmann E., Augustinus. Heiliger und Kirchenvater, Stuttgart 1993.
• Dorival G., L’apport des Pères de l’Eglise à la question de la cloture du canon de l’Ancien Testament, [w:] The Biblical Canon, red. J.-M. Auvers, H.J. De Jonge, Leuven 2003.
• Eckman A., Dialog świętego Augustyna ze światem pogańskim w świetle jego korespondencji, Lublin 1987.
• Feretti G., L’influsso di S. Ambrogio in S. Agostino, Faenza 1951.
• Fùrst A., Veritas latina. Augustins Haltung gegenüber Hieronymus’ Bibel übersetzungen, „Revue des Études Augustiniennes” 1994 (40).
• Gargano G.I., Sant’Agostino e la Bibbia. Un vescovo legge, studia, vive e spiega le Scritture, Cinisello Balsamo 2011.
• Gasti F., Dispute epistolari fra dotti. Agostino e Girolamo, „Humanitas” 2019 (74).
• Giovanni A. Di, Verità, parola e immortalità in S. Agostino, Palermo 1979.
• Hennings R., Der Briefwechsel zwischen Augustinus und Hieronymus und ihr Streit um den Kanon des Alten Testaments und die Auslegung von Gal. 2,11-14, Leiden 1996.
• Jackson B.D., The Theory of Signs in St. Augustin’s „De doctrina christiana”, „Revue des Études Augustiniennes et Patristiques” 1969 (15).
• Jaśkiewicz S., Święty Augustyn – poszukiwanie Boga, Katowice 2012.
• Królikowski J., Geneza kanonu Pisma Świętego, „Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego” 2021 (7).
• Kursawe B., Docere – delectare – movere. De officia oratoris bei Augustinus in Rethorik und Gnadenlehre, Paderborn 2000.
• Lettieri G., L’altro Agostino. Ermeneutica e retorica della grazia dalla crisi alla metamorfosi del „De doctrina christiana”, Brescia 2001.
• Lyotard J.-F., La Confession d’Augustin, Paris 1998.
• Madec G., Introduzione Generale, [w:] Agostino, Le Ritrattazioni, Roma 1994 (Nuova Biblioteca Agostiniana, t. 2).
• Madec G., Le Dieu d’Augustin, Paris 1998.
• Margerie B. de, Introduction à l’histoire de l’exégèse, t. 3: Saint Augustin, Paris 1983.
• Marrou H.-I., Saint Augustin et l’augustinisme, Paris 1953.
• Marrou H.-I., Saint Augustin et la fin de la culture antique, Paris 1958.
• Miscioscia S., Paolo VI cita sant’Agostino. Appunti di papa Montini (1953-1978), Canterano 2018.
• Ohlig K.-H., Canon Scripturarum, [w:] Augustinus-Lexikon, red. C.P. Mayer, E. Feldmann, t. 1, Basel Stuttgart 1992.
• Paul A., Les diverses dénominations de la Bible, „Recherches de Science Religieuse” 1995 (83).
• Poutet M., L’exégèse de s. Augustin prédicateur, Paris 1944.
• Przywara E., Augustinisch Ur-Haltung des Geistes, Einsiedeln 1970.
• Rousseau P., Augustine and Ambrose. The Loyalty and Single Mindedness of Disciple, „Augustiniana” 1977 (27).
• Saint Augustin et la Bible. Actes du colloque de l’université Paul Verlaine-Metz (7-8 avril 2005), red. G. Nauroy, M.-A. Vannier, Bern etc. 2008 (Recherches en littérature et spiritualité, 15).
• Savon H., Ambroise de Milan (340-397), Paris 1997.
• Sartorelli A., Testimoni della nostra iniquità. La Chiesa e gli ebrei, Firenze 2019.
• Sciacca M.F., Sant’Agostino, Milano 2021.
• Spiazzi R., Cristianesimo e cultura dai Padri della Chiesa a S. Tommaso d’Aquino, Bologna 1990.
• Stock B., Augustine the Reader. Meditation, Self-Knowledge, ant the Ethics of Interpretation, Mass., Harvard University Press 1996.
• Testard M., Saint Augustin et Cicéron, t. 1: Cicéron dans la formation et dans l’oeuvre de saint Augustin, Paris 1958.
• Trapè A., Święty Augustyn – człowiek, duszpasterz, mistyk, przeł. J. Sulowski, Warszawa 1987.
• Trapè A., S. Agostino. Introduzione alla dottrina della grazia, t. 1-2, Roma 1987.
• Trudel J.-P., Saint Augustin, humaniste. Etudes sur la place de Saint Augustin dans l’histoire de la culture antique, Québec 1954.
• White C., The Correspondence (394-419) between Jerome and Augustine of Hippo, New York 1990.
• Wright D.F., Augustine. His Exegesis, [w:] Hebrew Bible / Old Testament, t. 1: From the Beginnings to the Middle Ages (Until 1300), Part 1: Antiquity, red. C. Brekelmans, M. Haran, M. Saebo, Tübingen 1996.

Identifiers

DOI

10.34768/fp2023a6

Biblioteka Nauki

22792536