Rola Komisji Bioetycznej w ocenie rzetelności eksperymentów medycznych na ludziach

• Authors: Danuta Ślęczek-Czakon

Title variants

EN

The role of bioethics commissions in evaluating the reliability of medical experiments on people

Abstracts

EN

There are 69 bioethics commissions in Poland that give their opinions on scientific research (experiments) on people. After explaining the necessary terminological issues regarding the classification of scientific research in medicine, the legal and ethical bases of the commissions’ activity, and the principles of assessing and controlling medical research, the author addresses the scope of independence and integrity of the bioethics commission. In the final part of the article, the author discusses the objections raised against bioethics commissions – especially, those concerning their independence, objectivity and reliability in the assessment of research proposals. The evaluation of activities of the bioethics commission in terms of its independence and reliability is positive – it is an institution of social control of medical research (especially, of experiments) on people. This control is not complete; however, it contributes to maintaining an adequate level of scientific research and allows for the protection of study participants.

PL

W Polsce działa 69 komisji bioetycznych opiniujących naukowe badania (eksperymenty) medyczne na ludziach. Po wyjaśnieniu niezbędnych kwestii terminologicznych, dotyczących klasyfikacji badań naukowych w medycynie, podstaw prawnych i etycznych działania komisji, zasad oceniania i kontrolowania badań medycznych, autorka wskazuje na zakres niezależności i rzetelność komisji bioetycznej. W końcowej części artykułu wskazano zastrzeżenia zgłaszane wobec komisji – szczególnie te, dotyczące ich niezależności, obiektywizmu, rzetelności w ocenie wniosków badawczych. Ocena działań komisji pod względem jej niezależności i rzetelności jest pozytywna – komisja bioetyczna jest instytucją kontroli społecznej badań (szczególnie eksperymentów) medycznych na ludziach. Ta kontrola nie jest zupełna, jednak przyczynia się do utrzymania odpowiedniego poziomu badań naukowych i ochrony uczestników badań.

Keywords

EN

bioethics commission; medical experiments on people; ethics of scientific research in medicine

PL

komisja bioetyczna; eksperymenty medyczne na ludziach; etyka badań naukowych w medycynie

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2020
• Volume: 46
• Issue: 1
• Pages: 219-231

Dates

published

2020

Contributors

author

Danuta Ślęczek-Czakon

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000000162313449

References

• Bernard J. (1994), Od biologii do etyki, wydawnictwo, PWN, Warszawa, s. 168.
• Chamayou G. (2012), Podłe ciała. Eksperymenty na ludziach w XVIII i XIX wieku, Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, Gdańsk.
• Establishing Bioethics Committees, guide no 1, UNESCO (2005), http: //otp.unesco-ci.org/training-resource/health-policy/guide-no1-establishing-bioethics-committees
• Galewicz W. (red.) (2011), Badania z udziałem ludzi. Antologia Bioetyki t. 3, Wydawnictwo Univeritas, Kraków.
• Gibiński K. (2003), Etyka głównym problemem nauk medycznych na przełomie II i III tysiąclecia, [w:] Etyka w naukach medycznych. XX-lecie działalności komisji bioetycznych Śląskiej Akademii Medycznej 1982-2002, Śląska Akademia Medyczna, Katowice, s. 7-36.
• Nasiłowski W. (2003), Czy wszystkie projekty prac naukowo-badawczych z dziedziny medycyny powinny być zgłaszane i kontrolowane przez komisje bioetyczne?, [w:] Etyka w naukach medycznych. XX-lecie działalności komisji bioetycznych Śląskiej Akademii Medycznej 1982-2002, Śląska Akademia Medyczna, Katowice, s. 105-108.
• Niebrój L. T. (2010), Bioetyka programów życiowych. Rozwinięcie koncepcji pryncypializmu Beauchampa i Childressa, Wydawnictwo Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Katowice.
• Nowacka M. (2012), Filozoficzne konteksty medycyny. Ujęcie historyczne od starożytności do końca XVIII wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok, rozdział V.
• Ramsey P. (1977), Pacjent jest osobą, Wydawnictwo Pax, Warszawa.
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 maja 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad powoływania i finansowania oraz trybu działania komisji bioetycznej (Dz. U. Nr 47, poz. 480).
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 marca 2005 r. w sprawie szczegółowych wymagań Dobrej Praktyki Klinicznej (Dz. U. Nr 57, poz. 500).
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 536/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie badań klinicznych produktów leczniczych stosowanych u ludzi oraz uchylenia dyrektywy 2001/20/WE, https://eurlex.europa.eu/legalcontent/PL/TXT/ PDF/?uri=CELEX:32014R0536\&from=SK [data dostępu: 20.02.2019].
• Sidorowicz S. (2005), Gwarancje dla uczestników eksperymentu medycznego w działalności komisji bioetycznej. „Adv Clin Exp Med.” 14(4), s. 831-837.
• Szewczyk K. (2009a), Bioetyka. Medycyna na granicach życia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Szewczyk K. (2009b), Bioetyka. Pacjent w systemie opieki zdrowotnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Świadoma zgoda na udział w eksperymencie medycznym. Poradnik dla badacza (2008), oprac. Marek Czarkowski, Joanna Różyńska, Naczelna Izba Lekarska, Warszawa.
• Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. O wyrobach medycznych w zakresie wyrobów medycznych do różnego przeznaczenia i aktywnych wyrobów medycznych do implantacji (Dz. U. Nr 93, poz. 896 z późn. zm.).
• Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. O zawodach lekarza i lekarza dentysty ( Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857).
• Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008 r. Nr 45, poz. 271) w zakresie badań klinicznych produktów leczniczych.
• Wykaz komisji bioetycznych w Polsce. Strona Naczelnej Izby Lekarskiej. https://nil.org.pl/uploaded\_images/1585298386\_wykaz-komisjibioetycznych-stan-na-24032020.pdf
• Youngson R. M., Schott I. (1997), Pomyłki lekarskie. Zdumiewająca lecz prawdziwa historia szarlatanerii w dziejach medycyny, Wydawnictwo Puls.

Identifiers

DOI

10.34768/rl.2020.v461.17

Biblioteka Nauki

2082549