Is a gender revolution possible in Poland? Analysis of the potential for changes in the perspective of the theory of Goldscheider, Bernhardt and Lappegård

• Authors: Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz , Emilia Paprzycka

Title variants

PL

Czy w Polsce możliwa jest rewolucja płci? Analiza potencjału zmian w perspektywie teorii F. K. Goldscheider, E. Bernhard I T. Lappegård

Abstracts

PL

Celem artykułu jest analiza przemian w obszarze życia prywatnego i relacji płci w Polsce po 1989 roku w kontekście potencjału społeczeństwa polskiego dla drugiego etapu rewolucji płci. W artykule przyjęto perspektywę teoriirewolucji płci w ujęciu F. K. Goldscheider, E. Bernhard and T. Lappegård.Analizy przemian dokonano w kontekście koncepcji drugiego przejścia demograficznego autorstwa Van de Ka. Przemiany te traktowano jako uwarunkowania dalszych zmian w relacjach między kobietami i mężczyznami. Rezultaty wskazują, że w Polsce rewolucja płci zatrzymała się na pierwszym etapie.

EN

The purpose of the article is to analyse the changes in private life and gender relationships in Poland after 1989 in the context of the Polish society’s potential for the second stage of the gender revolution. The authors look at the changes from the perspective of the gender revolution theory as defined by F. K. Goldscheider, E. Bernhard and T. Lappegård. The changes were analysed in the context of the concept of the second demographic transition by Van de Ka. They were treated as conditions for further transformations in the relationships between men and women. The results show that in Poland the gender revolution stopped at the first stage.

Keywords

EN

gender revolution; Second Demografic Transition; division ofhousehold duties; marriage and family life

PL

rewolucja płci; drugie przejście demograficzne; życie małżeńsko-rodzinne; podział obowiązków domowych

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2021
• Volume: 47
• Issue: 1
• Pages: 233-245

Dates

published

2021

Contributors

author

Katarzyna Juszczyk-Frelkiewicz

• University of Silesia

• https://orcid.org/0000000349082556

author

Emilia Paprzycka

• Warsaw University of Life Sciences

• https://orcid.org/000000033198958X

References

• Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia (2018),Wydawnictwo Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC, Lublin, http://www.iskk.pl/images/ stories/Instytut/dokumenty/Annuarium\_Statisticum\_2018.pdf [access: 12.05.2021].
• Arnold M. (2012), Sekularyzacja w Europie i “causa Polonia”: historyczny przypadek szczególny czy rodzaj religijnej asertywności?, [in:] Gemeinsame Wege? Transformation in Deutschland und Polen, eds. E. BojenkoIzdebska, K. Mazurek, W. Priesmeyer-Tkocz, Berlin: OZB Verl., pp. 277285, http://nbn-resolving.de/urn:nbn:de:0168-ssoar-337633.
• Bianchi S. M., Milkie M. A., Sayer L. C., Robinson J. P. ( 2006), The changing rhythms of American family life, Russel Sage Foundation, New York.
• Boguszewski R. (2014), (Nie)religijna moralność katolików w Polsce, “Zeszyty Naukowe KUL”, 1(225), pp. 123-139.
• Boguszewski R. (2016), Od zinstytucjonalizowanej do zindywidualizowanej: religijność Polaków w procesie przemian, [in:] Globalny i lokalny wymiar religii. Polska w kontekście europejskim, eds. I. Borowik, A. Górny, W. Świątkiewicz, Wydawnictwo Nomos, Kraków.
• CBOS (2013a), Wartości i normy, Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• CBOS (2013b), Stosunek Polaków do rozwodów, Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• CBOS (2018), Kobieta i mężczyzna w domu, Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• CBOS (2019), Stosunek Polaków do rozwodów, Komunikat z badań, Centrum Badania Opinii Społecznej, Warszawa.
• CBOS (2020), System wartości Polaków w 2019 roku, CBOS News, (2), Warszawa.
• Charkiewicz E., Zachorowska-Mazurkiewicz A. (2009), Gender i ekonomia opieki, Biblioteka Think Tanku Feministycznego, Warszawa.
• Drozdowski R., Frąckowiak M., Krajewski M., Kubacka M., Modrzyk A., Rogowski Ł., Rura P., Stamm A. (2020), Życie codzienne w czasach pandemii, Raport z drugiego etapu badań, Wydawnictwo UAM, Poznań.
• Dryjańska A., Piotrowska J. (eds.) (2012), Nieodpłatna praca kobiet. Różowa strefa gospodarki, Feminoteka, Warszawa.
• Duszczyk M., Fihel A., Kiełkowska M., Kordasiewicz A., Radziwinowiczówna A. (2014), Analiza kontekstualna i przyczynowa zmian rodziny i dzietności, “Mig/Ageing Studia i Materiały”, Ośrodek Badań nad Migracjami, Uniwersytet Warszawski, nr 2, pp. 1-68.
• Farah A. (2018), Social Construction of Masculinity and Femininity, [in:] Emerging Gender and Inclusive Perspective in Education, eds. M. Kumari, G. Gupta, Akinik Publications, New Delhi.
• Gallo M. (2020), Anti-Gender Movements, [in:]. Gender Centre Research Brief 2, Gender Centre, Graduate Institute of International and Development Studies, Geneva, https://www.graduateinstitute.ch/sites/internet/ files/2020-02/Brief2\_2020\_AntiGender\_Movements\_0.pdf.
• Goldscheider F., Bernhardt E., Lappegård T. (2015), The gender revolution: A framework for understanding changing family and demographic behavior, “Population and Development Review”, 41(2), pp. 207-39.
• GUS (2017), Rocznik Statystyczny Polski 2017, Warszawa.
• GUS (2019), Religious denominations in Poland 2015-2018, Warszawa.
• GUS (2020), Rocznik Demograficzny 2020, Warszawa.
• Izdebski Z. (2012), Seksualność Polaków na początku XXI wieku. Studium badawcze, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
• Izdebski Z. (2020), Zdrowie i życie seksualne Polek i Polaków w wieku 18-49 lat w 2017 roku. Studium badawcze na tle przemian od 1997 roku,Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa.
• Jasińska-Kania A. (2012), Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• Juszczyk-Frelkiewicz K. (2014), Kohabitacja w Polsce i na Słowacji. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Katowice.
• Kotowska I. E. (2002), Zmiany modelu rodziny Polska – Kraje europejskie, “Polityka społeczna”, nr 4, pp. 2-8.
• Kowalik T. (2009), www.polskatransformacja.pl., Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza S.A., Warszawa.
• Krzaklewska E., Ratecka A. (2014),Władza w intymnych związkach heteroseksualnych. Refleksja nad badaniem wymiaru władzy w kontekście równości płci, “Acta Universitatis Łodziensis. Folia Sociologica”, nr 51, pp. 149-167.
• Kwak A. (2014), Współczesne związki heteroseksualne: małżeństwa (dobrowolnie bezdzietne), kohabitacje, LAT, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa.
• Mikołejko Z. (2014), Religia. Zmiany czy stabilizacja, [in:] Polska – Europa: wyniki Europejskiego Sondażu Społecznego 2002-2012, eds. P. B. Sztabiński, F. Sztabiński, Warszawa.
• OECD (2011), Families are changing. In Doing Better for Families, pp. 17-53.
• Okólski M. (2004), Demografia zmiany społecznej, Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa.
• ONZ (2011), World Population Prospects. The 2010 Revision, United Nations,New York.
• Paprzycka E., Mianowska E. (2020), Granice (nie)trwałości związku. Rozstanie jako kategoria analizy w badaniach nad współczesną parą intymną, [in:] Obrazy życia rodzinnego i intymności. Książka dedykowana Profesor Annie Kwak, eds. M. Bieńko, M. Rosochacka-Gmitrzak, E. Wideł, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, pp. 107-135.
• Paprzycka E., Połeć W., Mianowska E. (2020), Religiosity as a (non-) necessary and (non-) sufficient condition for the permanence of marriage. Conditions for the decision to divorce in Poland, “Journal of Divorce & Remarriage”, 61(2), pp. 105-126.
• Parker K., Wang W. (2013), Modern parenthood: Roles of moms and dads converge as they balance work and family, “Pew Research Social & Demographic Trends”, http://www.pewsocialtrends.org/2013/03/ 14/modern-parenthood-roles-of-moms-and-dads-converge-as-theybalanceworkand-family/ [access: 5.05.2021]. Pew Research Center (2011), Global Christianity – A Report on the Size and Distribution of the World’s Christian Population.Washington, http://www. pewforum.org/2011/12/19/global-christianity-traditions/, [access: 12.05.2021].
• Pew Research Center (2011), Global Christianity – A Report on the Size and Distribution of the World’s Christian Population.Washington, http://www. pewforum.org/2011/12/19/global-christianity-traditions/, [access: 12.05.2021].
• Pickel G., Sammet K. (2012), Transformations of Religiosity, Springer VS, Weisbaden.
• Scarborough W., Sin R., Risman B. (2018), Attitudes And The Stalled Gender Revolution Egalitarianism, Traditionalism, and Ambivalence from 1977 through 2016. “Gender and Society”, 33(2), pp. 173-200.
• Sekerdej K., Pasieka, A. (2013), Researching the Dominant Religion: Anthropology at Home and Methodological Catholicism, “Method and Theory in the Study of Religion”, 25, pp. 53-77.
• Slany K., Ratecka A. (2018 ), Równość płci w rodzinach praktyki ekonomia jakość życia, [in:] Co nam daje równość ? Wpływ równości płci na jakość życia i rozwój społeczny w Polsce, ed. E. Krzaklewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, pp. 93-113.
• Special Eurobarometer 465 (2017), Gender Equality 2017, EBS 465, http://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/Survey/getSurveyDetail/instruments/SPECIAL/surveyKy/2154 [access: 12.05.2021].
• Szelewa D., Polakowski M. (2008), Who cares? Changing patterns of childcare in Central and Eastern Europe, “Journal of European Social Policy”, 18(2), pp. 115-131.
• Szlendak T. (2011), Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, PWN, Warszawa.
• Szukalski P. (2009), Czy w Polsce nastąpi powrót do prostej zastępowalności pokoleń?, “Acta Universitatis Lodziensis Folia Oeconomica”, 231, pp. 59-75.
• Van de Kaa DJ. (1987), Europe’s second demographic transition, D.C: Population Reference Bureau, Washington,
• Van de Kaa DJ. (1994), The second demographic transition revisited: theories and expectations, NIDI/CBGS publications, pp. 81-126.
• Warat M., Kowalska B. (2018), Równość płci na rynku pracy a jakość życia, w: Co nam daje równość?, [in:] Wpływ równości płci na jakość życia i rozwój społeczny w Polsce, ed. E. Krzaklewska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, pp. 117-143.
• Woś R. (2014), Dziecięca choroba liberalizmu, Studio Emka, Warszawa.

Identifiers

DOI

10.34768/rl.2021.v471.06

Biblioteka Nauki

2081953