Między ciszą a ciszą słowa się kołyszą – polski język migowy (PJM) jako element identyfikacji społecznej Głuchych

• Authors: Barbara Walas

Title variants

EN

Between stillness and stillness words are swaying – polish sign language (PSL) as an element of the social identity of Deaf

Abstracts

EN

This article is an attempt to bring readers closer to the Deaf Community and the Polish Sign Language (PJM) as an element of the cultural identity of the Deaf Community. The text attempts to introduce the history of the Polish Sign Language and point to its elements as the natural language of Deaf people (including manual and non-manual components, visual and spatial grammar). An important element of the article is a reference to legal acts concerning the use of sign language in education of the Deaf. The text also aims to highlight the problems in communication for Deaf people in public institutions, e.g. government offices, hospitals.

PL

Artykuł jest próbą przybliżenia czytelnikom Wspólnoty Głuchych oraz polskiego języka migowego (PJM) jako elementu tożsamości kulturowej społeczności Głuchych. W tekście starano się przybliżyć historię polskiego języka migowego i wskazać na jego elementy jako języka naturalnego osób Głuchych (m.in. komponenty manualne i niemanualne, gramatykę wizualnoprzestrzenną). Ważnym elementem artykułu jest odniesienie do aktów prawnych dotyczących edukacji osób Głuchych w języku migowym. Celem tekstu jest także, zwrócenie uwagi na problemy w komunikacji osób Głuchych w jednostkach użyteczności publicznej m.in. w urzędach państwowych, szpitalach.

Keywords

EN

Community of Deaf; Culture of Deaf; Polish Sign Language (PSL; Signed Polish; spatio-visual grammar; audism; education

PL

Wspólnota Głuchych; Kultura Głuchych; polski język migowy (PJM; system językowo-migowy (SJM; gramatyka wizualnoprzestrzenna; audyzm; edukacja

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2022
• Volume: 48
• Issue: 2
• Pages: 159-171

Dates

published

2022

Contributors

author

Barbara Walas

References

• Aplikacja Migaj z nami: PJM, https://play.google.com/store/ apps/details?id=mobi.qrtag.migajznami\&hl=pl\&gl=US.
• Czajkowska-Kisil M. (2014), Głusi, ich język i kultura, [w:] Lingwistyka przestrzeni i ruchu. Komunikacja migowa a metody korpusowe, red. P. Rutkowski, S. Łozińska, Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa, s. 17-35.
• Czajkowska-Kisil M., Klimczewska A. (2007), Rola języka migowego w kształtowaniu tożsamości Głuchych w Polsce, [w:] Tożsamość społecznokulturowa Głuchych, red. E. Woźnicka, Polski Związek Głuchych – Oddział Łódzki, Łódź, s. 72-78.
• Domagała-Zyśk E. (2013), Wielojęzyczni. Studenci niesłyszący i słabosłyszący w procesie uczenia się i nauczania języka obcego, Wydawnictwo KUL, Lublin.
• Encyklopedia PWN, Hasło Kultura, https://encyklopedia.pwn.pl/ haslo/kultura;3928887.html.
• Goc A. (2016), Głusza, „Tygodnik Powszechny”, nr 35, https:  //www.tygodnikpowszechny.pl/autor/anna-goc-892.
• Goc A. (2019), Protest, którego nie usłyszycie, „Tygodnik Powszechny”, nr 33, https://www.tygodnikpowszechny.pl/protest-ktoregonie-uslyszycie-159941, [data dostępu: 13.03.2021].
• Goc A. (2021), nieslysze.edu.pl, „Tygodnik Powszechny”, nr 20, s. 26-30.
• Hoffman B. (1987), Surdopedagogika. Zarys problematyki, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 art. 69, 70 (Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483), http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/ docdetails.xsp?id=wdu19970780483.
• Konwencja o prawach osób niepełnosprawnych (2006), Dziennik Ustaw 2012, poz. 1169, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp? id=wdu20120001169.
• Kosiba O., Grenda P. (2011), Leksykon języka migowego, Wydawnictwo Silentium Piotr Grenda, Bogatynia.
• Kövecses Z. (2006), Język, umysł, kultura. Praktyczne wprowadzenie, Wydawnictwo Universitas, Kraków.
• Krakowiak K. (2012), Dar języka. Podręcznik metodyki wychowania językowego dzieci i młodzieży z uszkodzeniami narządu słuchu, Wydawnictwo KUL, Lublin.
• Krawczyk K. (2019), Kiedy pacjent nie słyszy, portal Medycyna praktyczna. Ratownictwo, https://www.mp.pl/ratownictwo/pacjent-gluchy/ 218234,kiedy-pacjentnie-slyszy.
• Lane H. (1996), Maska dobroczynności. Deprecjacja społeczności głuchych, WSiP, Warszawa.
• Lipińska E. (2006), Przyswajanie języka pierwszego a uczenie się języka obcego / drugiego, [w:] Z zagadnień dydaktyki języka polskiego jako obcego, red. E. Lipińska, A. Seretny, Wydawnictwo Universitas, Kraków, s. 19-28. Nauka PJM, https://www.pzg.org.pl/nauka-pjm/.
• Perlin J. (1989), Język migowy a definicje języka naturalnego, „Biuletyn audiofonologii”, t. I, nr 1, s. 13-181.
• Perlin J., Szczepankowski B. (1992), Teoretyczne podstawy polskiego języka migowego, „Biuletyn Audiofonologii”, tom III, nr 4, s. 18-56.
• Platforma edukacyjna Migaj.eu, http://www.towarzystwogest.eu/pl/ nasze-projekty/85.
• Podręcznik do nauki polskiego języka migowego (PJM) dla nauczycieli i pedagogów przeznaczony na kursy polskiego języka migowego prowadzone przez Towarzystwo „GEST”, Platforma Edukacyjna MIGAJ.EU.
• Poradnik logopedyczny, Komunikacja alternatywna – Język migowy a migany w komunikacji osób niesłyszących, http://poradnik-logopedyczny.pl/komunikacja-alternatywna/ komunikacja-alternatywna/247/jezyk-migowy.html.
• Raport z analizy obowiązujących w Polsce ram instytucjonalnych oraz podejmowanych przez instytucje publiczne i pozarządowe inicjatyw wpływających na aktywność kulturalną osób niesłyszących, zrealizowany Metoda Desk Research (2014), http://www. kulturagluchych.pl/m/58-Wyniki-badan.
• Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 26 marca 2014 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących świadczenia udogodnień dla osób niepełnosprawnych przez dostawców publicznie dostępnych usług telefonicznych, http://isap. sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20140000464, [data dostępu: 13.03.2021].
• Ruta K. (2014), Sprawność pisania tekstów w języku polskim wśród studentów z dysfunkcją słuchu, [w:] Sukcesy, problemy i wyzwania w nauczaniu języka polskiego jako obcego, red. A. Mielczarek, A. Roter-Bourkane, M. Zduniak-Wiktorowicz, Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań, s. 325-341.
• Ruta K., Wrześniewska-Pietrzak M. (2017), Przyimki przestrzenne w tekstach pisanych w języku polskim przez osoby niesłyszące – uwagi wstępne, „Polonica”, t. 37, s. 137-148.
• Ruta-Korytkowska K. (2018), Poziom sprawności czytania i pisania u studentów z dysfunkcją słuchu, Wydawnictwo Rys, Poznań, s. 199-210.
• Sacks O. (1990), Zobaczyć głos. Podróż do świata ciszy, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
• Schuyler Long J. (1910), The Sign Language. A Manual of Signs. Press of Gibson Bros, Washington.
• Styczek I. (1979), Logopedia, Wydawnictwo PWN, Warszawa.
• Szczepankowski B. (1999), Niesłyszący – Głusi – Głuchoniemi, Wyrównywanie szans, Wydawnictwo WSiP, Warszawa.
• Świdziński M. (2005), Języki migowe, [w:] Podstawy neurologopedii. Podręcznik akademicki, red. T. Gałkowski, E. Szeląg, G. Jastrzębowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole, s. 679-692.
• Tomaszewski P. (2005), Mówić czy migać? Prawa dziecka głuchego do wychowania dwujęzycznego [w:] Społeczeństwo równych szans. Tendencje i kierunki zmian, red. D. Gorajewska, Wydawnictwo Stowarzyszenie Przyjaciół Integracji, Warszawa, s. 113-124.
• Tomaszewski P., Rosik P. (2002), Czy polski język migowy jest prawdziwym jezykiem, [w:] Człowiek wobec ograniczeń. Niepełnosprawność – Komunikacja – Terapia, red. G. Jastrzębowska, Z. Tarkowski, Wydawnictwo Fundacja Orator, Lublin, s. 133-165.
• Towarzystwo GEST, http://www.towarzystwogest.eu/index.
• Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 roku o języku migowym i innych środkach komunikowania się (2021), Dziennik Ustaw, nr 209 poz. 1243, http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id= WDU20112091243.
• Włodarczak A. (2018), Głuchy pacjent. Wyzwania i potrzeby, Wydawnictwo Psychoskok sp. z o.o., Konin.
• Zapis pokontrolny Najwyższej Izby Kontroli dot. świadczenia usług publicznych osobom posługującym się językiem migowym, Warszawa 17.04.2015 r., https://www.nik.gov.pl/plik/id,8755,vp,10884.pdf.

Identifiers

DOI

10.34768/rl.2022.v482.11

Biblioteka Nauki

2232743