Oddziaływania psychoedukacyjne a wiedza o sobie dorosłych osób ze spektrum autyzmu

• Authors: Mirosława Kanar

Title variants

EN

A psycho-educational interventions and selfknowledge of people on the autism spectrum

Abstracts

EN

The aim of the study was to determine the relevance of psychoeducational interventions to the self-knowledge of adults on the autism spectrum. This study assumes that the interpretative paradigm is crucial in order to seek answers to the researcher’s research questions. Autistic individuals tend to have difficulties in the communication sphere as well as in the social sphere. Therefore, an individual approach to each participant proved to be particularly important. The analysis and interpretation of the empirical material involved a phenomenographic perspective. The research showed that educational and therapeutic activities can positively or negatively influence the self-knowledge of individuals on the autism spectrum. Autistic people who experienced properly conducted educational interventions, which took into account their neurotype, developed self-knowledge, as well as skills related to self-regulation and self-determination. Some of the statements made by the respondents indicate a negative impact of educational and therapeutic interventions.

PL

Celem badań było określenie znaczenia oddziaływań psychoedukacyjnych dla samowiedzy dorosłych osób ze spektrum autyzmu. W opracowaniu przyjęto, że paradygmat interpretatywny jest kluczowy, aby móc odnaleźć odpowiedzi na nurtujące badacza problemy naukowe. Osoby autystyczne charakteryzują się trudnościami w sferze komunikacyjnej, a także społecznej. W związku z tym szczególnie istotne okazało się indywidualne podejście do każdego badanego. Analiza i interpretacja materiału empirycznego uwzględniała perspektywę fenomenograficzną. Badania wykazały, że działania o charakterze edukacyjno-terapeutycznym mogą pozytywnie lub negatywnie wpływać na samowiedzę ludzi ze spektrum autyzmu. Osoby autystyczne, które doświadczyły prawidłowo przeprowadzonych oddziaływań edukacyjnych, uwzględniających ich neurotyp rozwinęły wiedzę o sobie, a także umiejętności związane ze samoregulacją i samostanowieniem. Wśród wypowiedzi badanych można wskazać takie, które świadczą o negatywnym oddziaływaniu interwencji edukacyjno-terapeutycznych.

Keywords

EN

psycho-educational interventions; therapy; self-knowledge; autism; autism spectrum

PL

oddziaływanie psychoedukacyjne; terapia; wiedza o sobie; spektrum autyzmu; autyzm

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2022
• Volume: 48
• Issue: 2
• Pages: 173-184

Dates

published

2022

Contributors

author

Mirosława Kanar

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

References

• Babbie E. (2004), Podstawy badań społecznych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Brzezińska A. (2006), Dzieciństwo i dorastanie: korzenie tożsamości osobistej i społecznej, [w:] Edukacja regionalna, red. A. Brzezińska, A. Hulewska, A. Słomska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 47-77.
• Centrum Badania Opinii Społecznej (2021), Społeczny obraz autyzmu. Raport z badań ilościowych. https://www.cbos.pl/PL/publikacje/news/ 2021/12/dane/Spoleczny\_obraz\_autyzmu-styczen2021.pdf [data dostępu: 22.09.2022].
• DMV-5 (2013), Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5. American Psychiatric Association, Arlington.
• Franke A., Dahlgren L. O. (1996), Conceptions of mentoring: an empirical study of conceptionsof mentoring during the school-based teacher education, „Teaching and Teacher Education”, 12(6).
• Hurrelmann K. (1994), Struktura społeczna, a rozwój osobowości. Wprowadzenie do teorii socjalizacji, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Kawa R. (2011), Integracja podejść oraz technik terapeutycznych w pracy z dziećmi z autyzmem, „Psychologia rozwojowa”, 16(3), s. 51-60.
• Kielar-Turska M. (1992), Jak pomagać dziecku w poznawaniu świata?, Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa.
• Kozielecki J. (1986), Psychologiczna teoria samowiedzy, PWN, Warszawa.
• Levinson D. J. (1986), A conception of adult development, „American Psychologist”, 41(1), pp. 3-13, DOI: https://doi.org/10.1037/0003-066X.41. 1.3.
• Lodziński K. (2018), Responsywność w terapii dzieci ze spektrum autyzmu, „Forum logopedy”, 23, https://forumlogopedy.pl/artykul/ responsywnosc-w-terapii-dzieci-ze-spektrum-autyzmu.
• Ławicka J. (2019), Człowiek w spektrum autyzmu. Podręcznik pedagogiki empatycznej, Wydawnictwo i Drukarnia Świętego Krzyża, Opole.
• Majewicz P. (2017), Psychoedukacja w procesie rehabilitacji osób z niepełnosprawnością i chorobą przewlekłą, „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, 36(2), s. 117.
• Marton F. (1981), Phenomenography – describing conceptions of the Word around us, „Instrucional Science”, 10, s. 177-200.
• Niedźwieńska A., Neckar J. (2012), Poznaj samego siebie czyli o źródłach samowiedzy, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, Warszawa.
• Olechnowicz H., Wiktorowicz R. (2012), Dziecko z autyzmem: wyzwalanie potencjału rozwojowego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
• Podgórska-Jachnik D. (2009), Pedagogika specjalna w pogoni za uciekającym podmiotem, [w:] Pedagogika specjalna – Różne poszukiwania – wspólna misja. Pamięci Profesora Jana Pańczyka, red. M. Bielska-Łach, Wydawnictwo APS, Warszawa, s. 165-179.
• Rorty R. (2013), Filozofia a nadzieja na lepsze społeczeństwo,przeł. J. Grygieńć, S. Tokariew, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
• Sawicka K. (1998), Socjoterapia, Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa.
• Suchowierska M., Ostaszewski P., Bąbel P. (2012), Terapia behawioralna dzieci z autyzmem. Teoria, badania i praktyka stosowanej analizy zachowania, GWP, Sopot.
• Waligórska A., Waligórski M. (2015), Naturalistyczne interwencje rozwojowo-behawioralne jako konsensus w terapii autyzmu, [w:] Spektrum autyzmu – neurorozwojowe zaburzenia współwystępujące, red. A. Rozetti, F. Rybakowski, Krajowe Towarzystwo Autyzmu, Łódź, s. 115-123.

Identifiers

DOI

10.34768/rl.2022.v482.12

Biblioteka Nauki

2232744