Przegląd badań nad zdalną edukacją prowadzoną w polskiej szkole podczas pierwszej fali pandemii COVID-19 – o prymacie techniki i technologii nad refleksją pedagogiczną

• Authors: Marta Wiatr

Title variants

EN

Review of research on distance education in Polish schools in the first wave of the COVID-19. On the primacy of technology and technology over pedagogical reflection

Abstracts

EN

The article aims to capture the state of knowledge on the introduction and implementation of remote education in Polish primary and secondary schools during the first wave of the COVID-19 pandemic. We have analyzed  9 surveys conducted by various entities, among diverse groups of varying sizes: teachers, parents, students, and/or principals, between April and June 2020. The analysis of available reports surveys three dimensions of remote education via ICT: technical - related to availability of equipment necessary for the implementation of education via the Internet, technological - related to the digital competence of students and teachers, and instructional - related to the methodology of teaching in the digital environment. The analysis of data available in the reports showed that the organization of online education was defined by emergency and the scale of the phenomenon exceeded systemic capacity, thereby transferring the burden onto the shoulders of the involved individuals: particular teachers, students, and their parents. Moreover, it was found that the availability of advanced technologies and rich features of particular applications did not automatically induce a stimulating, activating, and engaging learning environment that lead students and teachers to new roles. The review of the research also allowed to diagnose the foundations of theoretical and methodological reflection in the study of modern technologies in primary and secondary education in Poland. Similar surveys conducted in other countries suggest that the Polish predicament was not an exception on an international scale.

PL

Celem artykułu jest z jednej strony krytyczna integracja wiedzy uzyskanej w drodze badań nad edukacją zdalną (jej organizacją i realizacją), prowadzonych przez różne zespoły w pierwszej fali pandemii COVID-19; z drugiej zaś uchwycenie stanu teoretycznej i metodologicznej refleksji ujawniającej się w samych badawczych projektach poszczególnych zespołów.  W przeglądzie wykorzystano 9 badań ankietowych przeprowadzonych przez różne podmioty, wśród różnych i różnolicznych grup: nauczycieli, rodziców, uczniów i/lub dyrektorów, w okresie od kwiet-nia do czerwca 2020 roku. Analiza raportów ukierunkowana na integrację wiedzy płynącej z różnych badań, dotyczyła trzech wymiarów edukacji na odległość realizowanej za pomocą technologii informacyjno-komunikacyjnych: technicznego – związanego z dostępnością sprzętu koniecznego do realizacji edukacji przez Internet, kompetencyjnego – związanego z umiejętnościami cyfrowymi uczniów i nauczy-cieli oraz dydaktycznego – związanego z samą metodyką nauczania w środowisku cyfrowym. Pomimo licznych metodologicznych trudności w zestawianiu i porównywaniu danych z nich płynących, analiza ta pozwoliła – do pewnego stopnia – poznać obszar praktyki nauczycielskiej w świecie cyfrowym tzn.: ustalić fakty dotyczące przede wszystkim deficytów i zasobów technicznych i technologicznych oraz ich uruchamiania i przez to dostrzec zjawisko wysokiej mobilizacji zasobów ludzkich (indywidulanych i grupowych), rzeczowych, systemowych do realizacji zadania dotąd nieznanego i w niespotykanej skali; postawić kolejne pytania i hipotezy dla przyszłych badań.  Analiza krytyczna, zmierzająca do uchwycenia stanu refleksji teoretycznej i metodologicznej na temat kształcenia na odległość, koncentrowała się na sposobach formułowania pytań, kafeterii odpowiedzi oraz na pytaniach, które nie zostały zadane. Dostrzegalną słabością samych badań nad nauczyciel-skimi praktykami edukacyjnymi była koncentracja badaczy na wymiarze technicznym i technologicznym przy zaniedbaniu wymiaru pedagogicznego tych praktyk. Krytyczna analiza w tym zakresie prowadziła do hipotez i pytań na temat niejawnych założeń i schematów leżących u podłoża tak zaprojektowanych badań. Pozwoliła na sformułowanie rekomendacji do poszerzania pola badania dydaktyki edukacji zdal-nej ku wyraźniejszemu eksponowaniu istotnych komponentów nauczania i uczenia się w środowisku cyfrowym. 

Keywords

EN

COVID-19; distance education; online education; didactics; research review; primary education; secondary education; technology-enhanced teaching

PL

COVID-19; edukacja zdalna; edukacja online; dydaktyka; przegląd badań; edukacja podstawowa; edukacja ponadpodstawowa; nauczanie wspierane technologicznie

• Publisher: Akademia Marynarki Wojennej (Polish Naval Academy), Gdynia, Poland
• Journal: Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW
• Year: 2022
• Volume: 14
• Issue: 1
• Pages: 135-165

Dates

published

2022

Contributors

author

Marta Wiatr

• Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie

• https://orcid.org/0000000208056522

References

• Akyol, Z., & Garrison, D. R. (2008). The Development of a Community of Inquiry over Time in an Online Course: Understanding The Progression And Integration Of Social, Cognitive And Teaching Presence. Journal of Asynchronous Learning Networks, 12(3), 3–22. https://doi.org/10.24059/olj.v12i3-4.1680
• Amielańczyk, M., Michniuk, A., & Śliwowski, K. (2020). Nauczanie zdalne w Polsce. Skriware. Dostęp na: https://skriware.com/pl/nauczanie-zdalne-w-polsce-wyniki-ankiety/
• Anderson, T., & Dron, J. (2014). Teaching Crowds: Learning and Social Media. Teaching Crowds: Learning and Social Media. Edmonton, Alberta: AU PRESS. https://doi.org/10.15215/aupress/9781927356807.01
• Anderson, T., Rourke, L., Archer, W. & Garrison, R. (2001). Assessing teaching presence in computer conferencing transcripts. Journal of the Asynchronous Learning Network, 5(2). Dostęp na: http://www.aln.org/publications/jaln/v5n2/v5n2_anderson.asp"
• Biggs, J. B. (2003). Aligning teaching for constructing learning John Biggs Keywords. Higher Education Academy, 1–4.
• Buchner, A., Majchrzak, M., & Wierzbicka, M. (2020). Edukacja zdalna w czasie pandemii. Raport z badań. Warszawa: Centrum Cyfrowe, CEO, Fundacja Szkoła z Klasą William+Flora Hewlett Foundation. Dostęp na: https://centrumcyfrowe.pl/wp-content/uploads/sites/16/2020/05/Edukacja_zdalna_w_czasie_pandemii.pptx-2.pdf
• David, M., West, A., & Ribbens, J. (1994). Mother’s Intuition? Choosing Secondary Schools. London, Washington: Falmer Press.
• Dębski, M., & Bigaj, M. (2019). Ogólnopolskie badanie. Młodzi Cyfrowi. Dostęp na: https://dbamomojzasieg.pl/wp-content/uploads/2021/03/Ogolnopolskie-badanie-Mlodzi-Cyfrowi.pdf
• Di Pietro, G., Biagi, F., Costa, s., Karpiński, Z., & Mazza, J. (2020). The likely impact of COVID-19 on education: Reflections based on the existing literature and recent international datasets. Luxembourg: Publications Office of the European Union. https://doi.org/10.2760/126686
• Dron, J. (2009). Pedagogies as Educational technologies. In T. Bastiaens, J. Dron & C. Xin (Eds.), Proceedings of E-Learn 2009--World Conference on E-Learning in Corporate, Government, Healthcare, and Higher Education (pp. 2120-2127). Vancouver, Canada: Association for the Advancement of Computing in Education (AACE). Dostęp na: https://www.learntechlib.org/primary/p/32777/.
• Felisiak, M. (2020). Korzystanie z internetu. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS. Dostęp na: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2020/K_085_20.PDF
• Garrison D. R., Cleveland-Innes, M. (2005). Facilitating cognitive presence in online learning: interaction is not enough. American Journal of Distance Education, 19(3), 133-148.
• Huber, S. G., Günther, s. S., Schneider, N., Helm, C., Schwander, M., Schneider, J., & Pruitt, J. (2020). COVID-19 und aktuelle Herausforderungen in Schule und Bildung: Erste Befunde des Schul-Barometers in Deutschland, Österreich und der Schweiz. Münster, New York: Waxmann. Retrieved from: https://austria-forum.org/web-books/covid1900de2020isds
• Pyżalski, J. (Red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (ss. 61–58). Warszawa: EduAkcja.
• Jankowska, M. (2009). Świat ucznia – świat uczennicy. Socjalizacja szkolna a utrwalanie społecznych ról płciowych. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 34, 13–34. Dostęp na: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.hdl_11089_281
• Jaskulska, S., Jankowiak, B. (2020). Raport z badania: Kształcenie na odległość w Polsce w czasie pandemii COVID-19. Poznań: WSE UAM. Dostęp na: https://drive.google.com/file/d/1lYprhMptB3p6AnMeh8WzfZLNvihfY_HF/view
• Kamieniecki, W., & Bochenek, M. (2016). Świat współczesnych nastolatków. W: M. Tanaś (Red.), Nastolatki wobec internetu (ss. 11–14). Warszawa: NASK.
• Kozma, R. B. (1994). Will media influence learning: Reframing the debate. Educational Technology Research and Development, 42(2), 7–19. Retrieved from https://link.springer.com/content/pdf/10.1007/BF02299087.pdf
• Kozma, R., & Wagner, D. A. (2006). ICT and Learning (Reaching the most disadvantage with ICT: What works?). In R. Sweet & D. A. Wagner (Eds.), ICT and Learning: Supporting Out-of-School Youth and Adults. Paris: OECD.
• Krauze-Sikorska, H., Klichowski, M., Jaskulska, S., Jankowiak, B., & Sikorska, J. (2020). Raport z badania ankietowego: Twoja lekcja w przyszłości Jak wyobrażasz sobie naukę. Poznań: VULCAN. Dostęp na: https://drive.google.com/file/d/1ceIrai_mvIeoHUoZ_Ljvje9W37DyWqcG/view
• Landeros, M. (2011). Defining the ‘good mother’’ and the “professional teacher”: parent–teacher relationships in an affluent school district. Gender and Education, 23(3), 247–262. https://doi.org/10.1080/09540253.2010.491789
• Librus. (2020a). Nauczanie zdalne. Jak wygląda w naszych domach. Kwiecień. Katowice: Librus. Dostęp na: https://files.librus.pl/articles/00pic/20/04/09/librus/a_librus_raport_nauka_zdalna_LS_LR_raport.pdf
• Librus. (2020b). Nauczanie zdalne. Jak zmieniło się na przestrzeni czasu. Maj. Katowice: Librus. Dostęp na: https://files.librus.pl/articles/00pic/20/05/29/librus/Librus_RAPORT2_nauczanie_zdalne_maj2020.pdf
• MEN. (2020). Raport Ministra Edukacji Narodowej. Zapewnienie funkcjonowania jednostek systemu oświaty w okresie epidemii COVID-19. Warszawa: MEN. Dostęp na: https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/raport-ministra-edukacji-narodowej-na-temat-funkcjonowania-szkol-i-placowek-oswiatowych-w-okresie-covid-19
• Michniuk, A. (2020). Komentarz do raportu „Nauczanie zdalne w Polsce” SKRIWARE 2020. Skriware. Dostęp na: https://drive.google.com/file/d/1UjGlDoRg2QGkmavDseaJ2XEqx0dQS6ST/view
• Mishra, P., & Koehler, M. J. (2006). Technological Pedagogical Content Knowledge: A Framework for Teacher Knowledge. Teachers College Record, 108(6), 1017–1054. https://doi.org/10.1111/j.1467-9620.2006.00684.x
• Moore, M. G. (2018). The theory of transactional distance. In M. G. Moore (Ed.), Handbook of Distance Education (4th ed., pp. 32–46). New York: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315296135-4
• Moore, M. G., & Kearsley, G. (2012). Distance education: A systems view of online learning (3rd ed.). New York: Wadsworth/ Cengage.
• Ngwenya, J., Annand, D., & Wang, E. (2004). Supporting Asynchronous Discussions among Online Learners. W: T. Anderson & F. Elloumi (Red.), Theory and Practice of Online Learning (ss. 319–349). Edmonton, Alberta: Athabasca University Press.
• Picciano, A. G. (2017). Theories and Frameworks for Online Education: Seeking an Integrated Model. Online Learning, 21(3), 166–190. Dostęp na: https://doi.org/10.24059/olj.v21i3.1225
• Picciano, A. G., & Seaman, J. (2007). K – 12 Online Learning: A Survey of U.S. School District Administrators. Needham, MA: The Sloan Consortium. https://doi.org/10.24059/olj.v11i3.1719
• Picciano, A. G., Seaman J. (2009). K-12 Online Learning: A 2008 Follow-up of the Survey of U.S. School District Administrators. Needham, MA: The Sloan Consortium.
• Plebańska, M, Szyller, A., & Sieńczewska, M. (2020). Raport - edukacja zdalna w czasach Covid-19. Warszawa: WP UW. Dostęp na: https://kometa.edu.pl/uploads/publication/941/24a2_A_a_nauczanie_zdalne_oczami_nauczycieli_i_uczniow_RAPORT.pdf?v2.8
• Plebańska, Marlena, Sieńczewksa, M., & Szyller, A. (2017). Polska szkoła w dobie cyfryzacji. Diagnoza 2017 (2nd ed.). Warszawa: Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego i PCG Edukacja. Dostęp na: https://www.cyfrowobezpieczni.pl/uploads/filemanager/raporty/RAPORT_CYFRYZCJA_SZKOL_2017.pdf
• Plebańska, Marlena, Sieńczewska, M., & Szyller, A. (2017). Polska szkoła w dobie cyfryzacji. Diagnoza 2017 (2nd ed.). Warszawa: Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego i PCG Edukacja.
• Plebańska, Marlena. (2020). Potencjał technologii cyfrowych. W J. Pyżalski (Red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (ss. 37–63). Warszawa: EduAkcja. Dostęp na: https://zdalnie.edu-akcja.pl/
• Procyszyn-Florczyk, & Wójcik, M. (2020). Sytuacja w edukacji w czasie pandemii. Dostęp na: https://www.e-korepetycje.net/download/sytuacja-w-edukacji-w-czasie-pandemii-hq.pdf
• Ptaszek, G., Stunża, G. D., Pyżalski, J., Dębski, M., & Bigaj, M. (2020). Edukacja zdalna: co się stało z uczniami ich rodzicami i nauczycielami? Gdańsk: GWP Sp. z o.o. Dostęp na: https://zdalnenauczanie.org/wp-content/uploads/2020/10/edukacja-zdalna.pdf
• Pyżalski, J., Zdrodowska, A., Tomczyk, Ł., & Abramczuk, K. (2019). Polskie badanie EU Kids Online 2018 Najważniejsze wyniki i wnioski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. https://doi.org/10.14746/amup.9788323234098
• Reay, D. (2002). Mothers’ Involvement in Their Children’s Schooling: Social Reproduction in action? Improving Schools, 5(3), 23–33. https://doi.org/10.1177/136548020200500306
• Reay, D. (2004). Gendering Bourdieu’s Concepts of Capitals? Emotional Capital, Women and Social Class. The Sociological Review, 52(2_suppl), 57–74. https://doi.org/10.1111/j.1467-954x.2005.00524.x
• Rourke, L., Anderson, T., Garrison, D.R., Archer, W., (2001). Assessing social presence in asynchronous text-based computer conferencing. Journal of Distance Education, 14(2), 50-71.
• Schleicher, A. (2020). The Impact of COVID-19 on Education. Insight form Education at a Glance 2020. Dostęp na : https://epale.ec.europa.eu/en/resource-centre/content/impact-covid-19-education-insights-education-glance-2020
• Siekiera, K. (2018). Dzieci i młodzież - korzystanie z sieci. Komunikat z badań. Warszawa: CBOS. Dostęp na: https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_129_18.PDF
• Sitek, M. (red.) (2019). Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów. Wyniki badania PISA 2018 w Polsce. Warszawa: IBE. Dostęp na: https://pisa.ibe.edu.pl/wp-content/uploads/2019/12/raport-wyniki-badan-pisa-2018.pdf
• Sitek, M., & Ostrowska, B. (Red.). (2018). PISA 2018. Czytanie, rozumienie, rozumowanie. Warszawa: OECD. Dostęp na: https://pisa.ibe.edu.pl/wp-content/uploads/2020/03/PISA_2018_wyniki_raport.pdf
• Smak, M., & Walczak, D. (2015). Pozycja społeczno-zawodowa nauczycieli. Raport z badania jakościowego. Warszawa: IBE. Dostęp na: http://wartowiedziec.org/attachments/article/27524/IBE-Raport-pozycja-spleczno-zawodowa-naucz-B.pdf
• Sobiesiak-Penszko, s., & Pazderski, F. (2020). Dyrektorzy do zadań specjalnych - edukacja zdalna w czasach izolacji. Prezentacja wyników. Warszawa: ISP. Dostęp na: https://lekcjaenter.pl/uploads/RAPORT_Dyrektorzy%20do%20zadan%CC%81%20specjalnych.pdf
• United Nations Children’s Fund. (2020). Covid-19: Are Children Able to Continue Learning During School Closures? A Global Analysis of the Potential Reach of Remote Learning Policies Using Data from 100 countries. New York: UNICEF. Dostęp na: https://reliefweb.int/report/world/covid-19-are-children-able-continue-learning-during-school-closures-global-analysis.
• United Nations. (2020). Policy Brief: Education during COVID-19 and beyond. Dostęp na: https://www.un.org/development/desa/dspd/wp-content/uploads/sites/22/2020/08/sg_policy_brief_covid-19_and_education_august_2020.pdf
• Walter, N. (2020). Mamy (za) duży wybór – jak nie zgubić się wśród narzędzi cyfrowych? W: J. Pyżalski (Red.), Edukacja w czasach pandemii wirusa COVID-19. Z dystansem o tym, co robimy obecnie jako nauczyciele (ss. 51-58). Warszawa: EduAkcja.
• Wang, Z., Chen, L., & Anderson, T. (2014). A framework for interaction and cognitive engagement in connectivist learning contexts. International Review of Research in Open and Distance Learning, 15(2), 121–141. Dostęp na: https://doi.org/10.19173/irrodl.v15i2.1709
• Wegner, M., Gumiński, M., Guzowski, W., Huet, M., Kwiatkowska, M., Mordan, P, & Orczykowska, M. (2020). Społeczeństwo informacyjne w Polsce w 2020 r. Warszawa, Szczecin: Główny Urząd Statystyczny i Urząd Statystyczny w Szczecinie. Dostęp na: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne-w-polsce-w-2020-roku,1,14.html
• Wegner, M., Gumiński, M., Huet, M., Jacykowska, M., Juszczak, K., Kwiatkowska, M., Mordan, P., Orczykowska, M. (2019). Społeczeństwo informacyjne w Polsce. Wyniki badań statystycznych z lat 2015-2019. Warszawa, Szczecin: Główny Urząd Statystyczny i Urządk Statystyczny w Szczecinie. Dostęp na: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/nauka-i-technika-spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne/spoleczenstwo-informacyjne-w-polsce-wyniki-badan-statystycznych-z-lat-2015-2019,1,13.html

Identifiers

DOI

10.34813/09coll2022

Biblioteka Nauki

2079849