Samobójstwo rozszerzone i poagresyjne – próba uporządkowania pojęć

• Authors: Jarosław Stukan , Alfred Staszak

Title variants

EN

Extended and post-aggression suicide – attempt of systemisation of terminology

Abstracts

EN

It seems that despite the passage of time the wave of homicides followed by suicides of perpetrators has not decreased and the problem remains not fully explained or explored. From the point of view of the law enforcement every such case requires a forensic scene of crime examination by experts of various specialties before assessing it in the context of criminal law. In Polish professional literature such cases are described as “extended” or “post-aggression” suicides. The hereby article is an attempt to systemise terminology used in this area by pointing out fundamental differences between two notions, which are not synonyms. A “postaggression suicide” is a wider, descriptive and neutral term because it indicates an undetermined act of aggression preceding an attempt to take one’s life. On the other hand, an “extended suicide” despite the suggestion that several persons might have committed suicide at the same time, in fact defines an act by the perpetrator (killer) conditioned by his/her psychological state projected on the other persons. The perpetrator attributes own sufferings to the victims and by killing them, in a sense, frees them. Therefore, children and, less frequently, spouses and, in general, persons the perpetrator has positive feelings for fall victims of an extended suicide. The motive of the killing is protecting of close persons from suffering, misfortune or difficult life situation, which the perpetrator is experiencing. A clear distinction between an extended suicide and postaggression suicide is of great practical significance because it determines, as emphasised by the Authors, the course of investigative proceedings, decisions at pre-court stage, as well as the extent of forensic examinations requested from forensic specialists.

PL

Wydaje się, że mimo upływu czasu fala zabójstw zakończonych samobójstwem sprawcy nie maleje i do tej pory jest to problem niedostatecznie wyjaśniony i poznany. Z punktu widzenia organów ścigania każdy taki przypadek przed dokonaniem oceny prawnokarnej musi być poddany kryminalistycznemu badaniu miejsca zdarzenia prowadzonemu przez biegłych różnych specjalności. W literaturze polskiej zdarzenia tego typu opisywane są jako samobójstwo rozszerzone lub poagresyjne. Artykuł podejmuje próbę uporządkowania terminologii w tym zakresie, wskazując na podstawowe różnice między tymi pojęciami, które nie są synonimami. Samobójstwo poagresyjne jest terminem szerszym, opisowym i neutralnym, gdyż wskazuje na nieokreślony akt agresji poprzedzający targnięcie się na życie. Natomiast samobójstwo rozszerzone, choć sugeruje, iż jednocześnie mogło dojść do samobójstwa kilku osób, faktycznie opisuje czyn sprawcy (zabójcy) uwarunkowany jego stanem psychicznym, który ten rzutuje na swoich bliskich. Przypisuje im on własne cierpienie, a dokonując zabójstwa, niejako ich od niego uwalnia. Z tego powodu ofiarami samobójstwa rozszerzonego są dzieci, rzadziej współmałżonek, a generalnie osoby, wobec których zabójca-samobójca żywi pozytywne uczucia. Motywem jego działania jest chęć uchronienia bliskich przed cierpieniem, nieszczęściem czy trudną sytuacją życiową, którą on sam przeżywa. Wyraźne odróżnienie samobójstwa rozszerzonego od samobójstwa poagresyjnego ma doniosłe znaczenie praktyczne, gdyż determinuje, co podkreślają autorzy, tok prowadzonych postępowań, podejmowanych decyzji procesowych, a także zakres badań kryminalistycznych zlecanych biegłym różnych specjalności.

Keywords

PL

samobójstwo; samobójstwo rozszerzone; samobójstwo poagresyjne; zabójstwo; zabójstwo-samobójstwo; dzieciobójstwo

EN

suicide; extended suicide; post-aggression suicide; homicide; homicide-suicide; filicide

• Publisher: Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji
• Journal: Problemy Kryminalistyki
• Year: 2018
• Issue: 301
• Pages: 35-43

Dates

published

2018

Contributors

author

Jarosław Stukan

author

Alfred Staszak

• Katedra Prawa Karnego i Postępowania Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Zielonogórski

References

• Araszkiewicz, A., Pilecka, E. (2006). Samobójstwa rozszerzone na tle ogólnej liczby samobójstw w Polsce w latach 1991–2005. Suicydologia, 2(1).
• Barraclough, B.M., Clare Harris, E. (2002). Suicide preceded by murder: The epidemiology of homicide suicide in England and Wales 1988–92. Psychological Medicine, 32.
• Berman, A.L. (1979). Dyadic death: Homicide suicide. Suicide and Life Threatening Behaviour, 9, za: M.C.A. Liem, F. Koenraadt (2007). Homicide-suicide in the Netherlands: A study of newspaper reports, 1992–2005. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 18(4).
• Bolechała, F. (2010). Medyczno-sądowa analiza zabójstw dokonanych przez sprawców niepoczytalnych (niepublikowana praca doktorska). Kraków: Katedra i Zakład Medycyny Sądowej Uniwersytetu Jagiellońskiego (Collegium Medicum).
• Byard, R.W. (2005). Murder-suicide. Forensic Pathology Reviews, 3.
• Czabański, A. (2011). Społeczna charakterystyka samobójstw rozszerzonych. Poznańskie Zeszyty Humanistyczne, XVI(16).
• Eliason, S.E. (2009). Murder-suicide: A review of the recent literature. The Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 37(3).
• Friedman, S., Hrouda, D., Holden, C., Noffsinger, S., Resnick, P. (2005). Filicide-suicide: Common factors in parents who kill their children and themselves. The Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 33.
• Gierowski, J.K., Dudek, B. (2012). Zaburzenia afektywne i samobójstwa rozszerzone z perspektywy psychopatologii sądowej. Nastroje, 27.
• Haslam, M. (2001). Psychiatria. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
• Heitzman, J., Ruzikowska, A., Tarczyńska, K., Waszkiewicz, E. i Pilszyk, A. (2013). Dzieciobójstwo czy zabójstwo? Studium przypadku 5-krotnego zabójstwa własnych dzieci–poszukiwanie psychopatologii. Psychiatria Polska, XLVII(3).
• Henry, P.A. (2016). An examination of murder and suicide in Guyana. Issues in Social Science, 4(1).
• Hołyst, B. (1959). Kryminologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Hołyst, B. (2002). Suicydologia. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis.
• Hill, E.J. (1873). The Chancery, Jurisdiction and Practice, According to Statutes and Decisions in the State of Illinois, from the Earliest Period to 1873. Chicago: E.B. Myers and Company.
• Kaliszczak, P., Kunz, J., Bolechała, F. (2002). Samobójstwa poagresyjne – problematyka kryminalistyczno-procesowa. Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 52(3).
• Kunz, J., Bolechała, F., Kaliszczak, P. (2002). Sądowo-lekarska problematyka zabójstwa z samobójstwem sprawcy („dyadic death”). Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 52(3).
• Kuruc, R., Šidlo, J., Baloghová, A., Zdarilek, M., Zummerová, A., Šikuta, J. (2014). Motywacja w samobójstwie rozszerzonym. Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 64(2).
• Large, M., Smith, G., Nielssen, O. (2009). The epidemiology of homicide followed by suicide: A systematic and quantitative review. Suicide & Life Threatening Behavior, 239(3).
• Liem, M., Barber, C., Markwalder, N., Killias, M., Nieuwbeerta, P. (2011). Homicide-suicide and other violent deaths: An international comparison. Forensic Science International, 207(1–3).
• Liem, M., Koenraadt, F. (2007). Homicide-suicide in the Netherlands: A study of newspaper reports, 1992–2005. The Journal of Forensic Psychiatry & Psychology, 18(4).
• Liem, M., Oberwittler, D. (2011). Homicide followed by suicide in Europe. W: M. Liem, W.A. Pridemore (red.), Handbook of European Homicide Research (s. 197–215). New York: Springer.
• Logan, J., Hill, H.A., Lynberg Black, M., Crosby, A.E., Karch, D.L., Barnes, J.D., Lubell, K.M. (2008). Characteristics of perpetrators in homicide-followed-by-suicide incidents: National violent death reporting system – 17 US states, 2003– 2005. American Journal of Epidemiology, 168(9).
• Logan, J., Walsh, S., Patel, N., Hall, J. (2013). Homicide-followed-by-suicide incidents involving child victims. American Journal of Health Behavior, 37(4).
• Näcke, P. (1908). Der Familienmord in gerichtlich-psychiatrischer Beziehung. Zeitung Gerichtliche Medizin, 35, za: M. Liem (2010). Homicide Followed by Suicide. An Empirical Analysis. Ridderkerk: Ridderprint.
• Pilszczyk, A., Cynkier, P. (2015). Samobójstwo rozszerzone – depresja a osobowość borderline. Psychiatria Polska, 49(3).
• Pużyński, S. (1998). Samobójstwa i zaburzenia psychiczne (zwłaszcza depresje). W: A. Bilikiewicz (red.), Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny (s. 356–361). Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Roma, P., Pazzelli, F., Pompili, M., Lester, D., Girardi, P., Ferracuti, S. (2012a). Mental illness in homicide-suicide: A review. The Journal of the
• Roma, P., Pazzelli, F., Pompili, M., Lester, D., Girardi, P., Ferracuti, S. (2012a). Mental illness in homicide-suicide: A review. The Journal of the American Academy of Psychiatry and the Law, 40
• Roma, P., Spacca, A., Pompili, M., Lester, D., Tatarelli, R., Girardi, P., Ferracuti, S. (2012b). The epidemiology of homicide-suicide in Italy: A newspaper study from 1985 to 2008 [Abstrakt]. Forensic Science International, 214(1–3).
• Salari, S. (2007). Patterns of intimate partner homicide suicide in later life: Strategies for prevention. Clinical Interventions in Aging, 2(3).
• Shackelford, T.K., Weekes-Shackelford, V.A., Beasley, S.L. (2008). Filicide-suicide in Chicago, 1870–1930. Journal of Interpersonal Violence, 23(5).
• Shields, L.B.E., Rolf, C.M., Goolsby, M.E., Hunsaker, J.C. (2015). Filicide-suicide. Case series and review of the literature. The American Journal of Forensic Medicine and Pathology, 36(3).
• Skowronek, R., Szczepański, M., Kirmes, T., Skowronek, A., Krzystanek, M., Chowaniec, M., Chowaniec, C. (2016). Medyczno-sądowe, kryminalistyczne i psychiatryczne aspekty samobójstw poagresyjnych – analiza przypadków z terenu Górnego Śląska. Referat przedstawiony na XVIII Zjeździe Naukowym Polskiego Towarzystwa Medycyny Sądowej i Kryminologii, Katowice.
• Szymańczak, G., Kozłowska, D., Lishchynskyy, Y., Kopański, Z., Brukwicka, I., Wojciechowska, I. (2012). Czynniki socjo-demograficzne samobójstw. Journal of Public Health, Nursing and Medical Rescue, 3.
• Takahashi, Y. (2001). Depression and suicide. Japan Medical Association Journal, 44(8).
• Teleśnicki, S., Patla, M., Bołoz, H. (2005). Depresja jako jeden z czynników przestępstwa. Archiwum Medycyny Sądowej i Kryminologii, 55(3)

Identifiers

DOI

10.34836/pk.2018.301.5

Biblioteka Nauki

2067414