(Nie)bezpieczeństwo i jego edukacyjne implikacje

• Authors: Krzysztof Klimek

Title variants

EN

(No)safety and its educational implications

Abstracts

EN

Life in the modern world reveals many new and unpredictable threats. Therefore, actions are taken in the area of education to prepare people to deal with them in everyday life. In particular, it is about shaping skills, attitudes and behaviours among children, adolescents and adults that will allow them to respond appropriately in the face of situations posing a threat to their health and life, among others. Thus, the problem of threat becomes an educational problem, because knowledge of threats and the ability to act in the face of threats allows (enables) a person to create (and others) safe living conditions. Bearing in mind the formulated subject of this study, the author’s considerations and analyses relate to the characteristics of threats occurring in the modern world, the sense of security and the sense of threat as well as educational problems in the face of threats and the use of these issues as part of school education for safety.

PL

Życie we współczesnym świecie ujawnia wiele nowych i nieprzewidywalnych zagrożeń. W związku z tym podejmowane są działania w obszarze edukacji, mające na celu przygotowanie ludzi do radzenia sobie z nimi w codziennym życiu. W szczególności zaś chodzi o kształtowanie wśród dzieci, młodzieży i dorosłych umiejętności oraz postaw i zachowań, które pozwolą im odpowiednio reagować w obliczu sytuacji stwarzających niebezpieczeństwa dla ich zdrowia i życia, a także innych osób. Tym samym problem zagrożenia staje się problemem edukacyjnym, ponieważ wiedza o zagrożeniach i umiejętności działania w przypadku wystąpienia zagrożeń pozwalają (umożliwiają) człowiekowi na tworzenie sobie (i innym) bezpiecznych warunków życia. Mając na uwadze sformułowany temat niniejszego opracowania, podjęte rozważania i analizy autora dotyczą charakterystyki zagrożeń występujących we współczesnym świecie, poczucia bezpieczeństwa i poczucia zagrożenia oraz problemów edukacji w obliczu zagrożeń i wykorzystaniu tej problematyki (zagrożeń) w ramach szkolnej edukacji dla bezpieczeństwa. Cel niniejszego opracowania odnosi się zatem do pokazania zagrożeń i ich istoty w kontekście działań edukacyjnych szkoły (na rzecz bezpieczeństwa człowieka). Podjęte rozważania i analizy w prezentowanym tekście stanowią próbę znalezienia odpowiedzi na następujące pytanie: Jakie działania należy podejmować w ramach szkolnej edukacji dla bezpieczeństwa w celu przygotowania uczniów (wiedza, umiejętności, świadomość, postawy) do radzenia sobie ze współczesnymi zagrożeniami? Wyjaśnieniu tak sformułowanego problemu posłużyła analiza różnych materiałów, opracowań i publikacji z zakresu nauk o bezpieczeństwie, dydaktyki, aksjologii, filozofii bezpieczeństwa, edukacji dla bezpieczeństwa, jak również i psychologii, a także rozporządzeń dotyczących podstawy programowej kształcenia ogólnego na różnych poziomach edukacji.

Keywords

PL

zagrożenia; bezpieczeństwo; edukacja dla bezpieczeństwa; poczucie bezpieczeństwa; poczucie zagrożenia

EN

threats; security; education for safety; sense of security; sense of danger

• Publisher: Uniwersytet Pomorski w Słupsku
• Journal: Studia nad Bezpieczeństwem
• Year: 2020
• Issue: 5
• Pages: 53-73

Dates

published

2020

Contributors

author

Krzysztof Klimek

• Wojskowa Akademia Techniczna

• https://orcid.org/0000000215544604

References

• Bestużew-Łada I., Świat roku 2000, Warszawa 1984.
• Banach Cz., Polska szkoła i system edukacji. Przemiany i perspektywy, Toruń 1999.
• Barnaszewski A., Istota pojęcia i znaczenie bezpieczeństwa w funkcjonowaniu jednostek i społeczności, „Zeszyty Naukowe WSOWLąd.” 2005, nr 4.
• Bera R., Pedagogika bezpieczeństwa w kontekście współczesnych zagrożeń w życiu społecznym, „Annales Uniwesitatis Mariae Curie-Skłodowska” 2017, Sectio J, vol. XXX, 4.
• Bezpieczeństwo jako problem edukacyjny, A. Pieczywok, K. Lorannty (red.), Warszawa 2015.
• Bezpieczeństwo personalne wobec współczesnych zagrożeń i wyzwań, K. Drabik, M. Żyła (red.), Warszawa 2017.
• Breitkopf B., Cieśla M., Po prostu EdB: Edukacja dla bezpieczeństwa. Podręcznik dla szkół ponadgimnazjalnych: zakres podstawowy, Warszawa 2012.
• Edukacyjne wyzwania i zagrożenia początku XXI wieku, E. Solarczyk-Ambrozik, A. Zduniak (red.), Warszawa–Poznań 2003.
• Fijałkowska S., Psychologiczne aspekty katastrof, [w:] Społeczne uwarunkowania bezpieczeństwa. Wybrane zagadnienia psychologii i socjologii, część 2, I. Urych, M. Gmurak (red.), Warszawa 2016.
• Gołębiewski J., Anatomia bezpieczeństwa, Warszawa 2015.
• Grabowska-Lepczak I., Metodyka w edukacji dla bezpieczeństwa, „Zeszyty Naukowe SGSP” 2017, nr 62 (tom 1)/2.
• Graca T., Kryczka T., Poczucie bezpieczeństwa, „Wojsko i Wychowanie” 1997, nr 1.
• Hołyst B., Kryminologia, Warszawa 2007.
• Jezierski Z., Powstanie i rozwój edukacji dla bezpieczeństwa jako systemu dydaktyczno-wychowawczego w polskich szkołach, „Interdyscyplinarne Studia Społeczne” 2017, nr 1(3).
• Jungk R., Człowiek tysiąclecia, Warszawa 1981.
• Jurgilewicz M., Rzecz o bezpieczeństwie prawnym, [w:] W kręgu nauki o bezpieczeństwie, M. Jurgilewicz, S. Sulowski (red.), Warszawa 2018.
• Kołodziejczyk K., Bezpieczeństwo. Kontekst personalno-aksjologiczny, „Zeszyty Naukowe WSOWL” 2009, nr 1.
• Kruszko K., Pedagogiczne aspekty bezpieczeństwa dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Lublin 2010.
• Kuć M., Zagrożenia nazwać po imieniu – świadomość zagrożeń sposobem przeciwdziałania wiktymizacji, [w:] Edukacja dla bezpieczeństwa. Wybrane perspektywy, D. Kowalski, M. Kwiatkowski, A. Zduniak (red.), Lublin–Poznań 2004.
• Leksykon pojęć dydaktyczno-wychowawczych dowódcy, Warszawa 1999.
• Loranty K., Zagrożenia bezpieczeństwa. Perspektywa psychospołeczna, „Zeszyty Naukowe AON” 2011, nr 2(83).
• Peccei A., Przyszłość jest w naszych rękach, przeł. I. Wojnar, Warszawa 1987.
• Podstawa programowa kształcenia ogólnego z komentarzem. Szkoła podstawowa. Edukacja dla bezpieczeństwa, Warszawa 2017.
• Roguska A., Edukacja dla bezpieczeństwa w kontekście mediów w skali mikro i makro, [w:] Bezpieczeństwo, edukacja, kultura i społeczeństwo. Księga jubileuszowa prof. Jerzego Kunikowskiego w 65 rocznicę urodzin, J. Gmitruk, ks. R. Krawczyk, T. Zacharuk (red.), Warszawa–Siedlce 2010.
• Rokicki B., Poznawcze reprezentacje zagrożeń bezpieczeństwa państwa – niektóre implikacje edukacyjne, [w:] Edukacja dla bezpieczeństwa, R. Stępień (red.), Warszawa 1994.
• Sasińska-Klas T., Ryzyko, sytuacje kryzysowe – jak komunikować skutecznie o zagrożeniach?, [w:] Komunikowanie o bezpieczeństwie. Medialny obraz zagrożeń, W. Świerczyńska-Głownia, T. Sławińska, M. Hodalska (red.), Kraków 2016.
• Słoma J., Żyję i działam bezpiecznie. Podręcznik do „Edukacji dla bezpieczeństwa” dla szkoły podstawowej, Warszawa 2017.
• Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Warszawa 1996.
• Stawicki R., Współczesne bezpieczeństwo człowieka. Dystans społeczny, uchodźcy, percepcja społeczna, Warszawa 2019.
• Szweda E., Wyzwania i zagrożenia wobec człowieka w perspektywie zrządzania humanistycznego i nauk o bezpieczeństwie, [w:] Świat wobec wyzwań i zagrożeń w drugiej dekadzie XXI wieku, B. Panek, R. Stawicki (red.), Warszawa 2018.
• Świniarski J., Filozoficzne podstawy edukacji dla bezpieczeństwa, Warszawa 1999.
• Wesołowska E.A., Kształtowanie świadomości globalnej wobec wyzwań XXI wieku, [w:] Edukacja dla bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej (mat. z konf. nauk.), Płock 2000.
• Wojnarowski J., Gotowość systemu bezpieczeństwa narodowego, Warszawa 2010.
• Wrońska A., Wiadomości i umiejętności dzieci sześcio- i siedmioletnich w obszarze „Spotkanie z osobą nieznajomą”, [w:] Edukacja wobec zagrożeń rozwoju i bezpieczeństwa dzieci, S. Guz, J. Andrzejewska (red.), Lublin 2008.
• Ropski J., Autoreferat kolokwium habilitacyjnego, dttps://docplayer.pl/5439188- Autoreferat -1-janusz-ropski.html [dostęp: 25.05.2020].
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej (Dz.U. 2017, poz. 356).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 2018 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia (Dz.U. 2018, poz. 467).

Identifiers

DOI

10.34858/SNB.1.2020.004

Biblioteka Nauki

2136061