Działania eksperymentalne w procesie stymulowania kompetencji werbalizowania emocji u dzieci w wieku wczesnoszkolnym

• Authors: Natalia Kłysz-Sokalska

Abstracts

PL

Artykuł prezentuje wybrane aspekty poruszone w badaniach własnych, których tematem było stymulowanie rozwoju kompetencji emocjonalnych w obszarze werbalizacji emocji przez dzieci za pomocą eksperymentalnego programu opartego na działaniach muzycznych. Umiejętność wyrażania słowem własnych i cudzych przeżyć wynikających z różnych sytuacji pozwala na ukształtowanie myślenia o emocjach jako o elemencie funkcjonowania w społeczeństwie. To, w jaki sposób są wyrażane, może wpływać na relacje z bliższym lub dalszym otoczeniem. Precyzyjne wyrażanie doświadczanych stanów emocjonalnych za pomocą bogatego zasobu języka daje szansę na poczucie bycia wysłuchanym, zrozumianym i zaakceptowanym. Założeniem przeprowadzonych badań było zweryfikowanie, na ile opracowane i zaproponowane uczniom działania edukacyjne, przyjmujące formę programu eksperymentalnego z podstawą w formie piosenki, mogą stymulować umiejętności związane z identyfikowaniem emocji własnych i innych ludzi oraz wpływać na kompetencję ich werbalizowania, co z kolei ma sprzyjać budowaniu relacji społecznych. W treści artykułu w sposób skrótowy przedstawiono podłoże teoretyczne badań: emocje dziecka w wieku wczesnoszkolnym oraz elementy wspólne dla emocji, języka i muzyki. Następnie zaprezentowano założenia metodologiczne oraz wybrane wyniki eksperymentu - w zakresie definiowania emocji oraz rozpoznawania i nazywania emocji w oparciu o treść literacką (wiersz). Całość wieńczy podsumowanie zawierające wnioski końcowe i refleksje.

Keywords

PL

werbalizowanie emocji; kompetencja emocjonalna; emocje dziecka; działania muzyczne

• Publisher: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki
• Journal: Aspekty Muzyki
• Year: 2020
• Issue: 10
• Pages: 157-199

Dates

published

2020

Contributors

author

Natalia Kłysz-Sokalska

• Wydział Kompozycji, Dyrygentury, Wokalistyki, Teorii Muzyki i Edukacji Artystycznej, Akademia Muzyczna im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu

References

• Adler Ronald B., Rosenfeld Lawrence B., Proctor Russell F., Relacje interpersonalne. Proces po- rozumiewania się, Poznań 2014.
• Amir Dorit, Meeting the Sounds: Music Therapy Practise, Theory, and Research, Israel 1999. Bakiera Lucyna, Stelter Żaneta, Leksykon psychologii rozwoju człowieka. Tom 2, Warszawa 2011. Bruscia Kenneth, Defining Music Therapy, Barcelona 1998.
• Brzezińska Anna Izabela, Psychologiczne portrety człowieka, Gdańsk 2005.
• Dadak-Kozicka Katarzyna, Mowa muzyczna a język muzyczny. O możliwościach i ograniczeniach solmizacji relatywnej, w: Myślenie muzyczne a metoda solmizacji relatywnej, red. Mirosława Jan- kowska, W. Jankowski, Warszawa 1997.
• Dahlhaus Carl, Eggebrecht Hans Heinrich, Co to jest muzyka?, tłum. Dorota Lachowska, Warsza- wa 1992.
• Frołowicz Elżbieta, Aktywność muzyczna a zmiany rozwojowe dziecka. Studium z obszaru wczesnoszkolnej edukacji muzycznej, Gdańsk 2012.
• Gordon Edwin E., Learning Sequences in Music: A Contemporary Music Learning Theory, Chicago 2007.
• Górecka-Mostowicz Barbara, Co dzieci wiedzą o emocjach, Kraków 2005. Grzegorczykowa Renata, Wstęp do językoznawstwa, Warszawa 2007.
• Harris Paul L., Zrozumieć emocje, w: Psychologia emocji, red. Michael Lewis, Jeannette M. Ha- viland, tłum. Magda Ślósarska, Anna Tabaczyńska, Gdańsk 2005, s. 361–375.
• Hatfield Elaine, Rapson Richard L., Miłość i procesy przywiązania, w: Psychologia emocji, red. Michael Lewis, Jeannette M. Haviland, tłum. Magda Ślósarska, Anna Tabaczyńska, Gdańsk 2005. Hoffman Martin L., Empatia a rozwój moralny, tłum. Olena Waśkiewicz, Gdańsk 2006.
• Jabłoński Maciej, Podlipniak Piotr, Muzyka jako medium komunikacji. Dwie wizje muzykologii, w: Przeciw muzykologii niewrażliwej, red. Maciej Jabłoński, Poznań 2014, s. 353–373.
• Janiszewska Bożena, Rozwój emocjonalny, w: Wybrane zagadnienia z psychologii, red. S. Siek, Siedlce 1994, s. 220–231.
• Kłysz-Sokalska Natalia, Działania muzyczno-ruchowe w procesie stymulowania kompetencji emocjonalnych uczniów wyrażonych w języku, komputeropis pracy doktorskiej, promotor: dr hab. Kinga Kuszak, prof. UAM, prom. pomocniczy: dr Katarzyna Sadowska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych, Poznań 2019.
• Kołodziejski Maciej, Muzyka i język - myślenie i audiacja: kilka uwag o potrzebie budow nia kompetencji audiacyjnej małego dziecka, „Cieszyński Almanach Pedagogiczny” 2014, nr 3, s. 128–149.
• Kominek-Karolak Maria, Co to jest muzyka? Czy muzyka jest językiem? [online], http://www.mu- zykotekaszkolna.pl/wiecej-o-muzyce/co-to-jest-muzyka-4/ (dostęp: 14.01.2019).
• Kopaczyńska Iwona, Nowak-Łojewska Agnieszka, Olczak Agnieszka, Odwrażliwianie szkoły - doniesienie z badań o przygotowaniach szkół do reformy programowej, „Problemy Wczesnej Edu- kacji” 2009, nr specjalny, s. 49–68.
• Krasińska Magdalena, Problem dzieła muzycznego w myśli estetycznej Romana Ingardena, „Filo-Sofija” 2013, nr 20 (1), s. 101–117.
• Kuszak Kinga, Kompetencje emocjonalne młodszych uczniów, w: Uczeń w świecie emocji, red. K. Kuszak, „Nauczanie Początkowe. Kształcenie Zintegrowane”, 2016/2017, nr 2 (Uczeń w świecie emocji), red. Kinga Kuszak, s. 9–24.
• Kuszak Kinga, Kompetencje komunikacyjne dzieci w okresie późnego dzieciństwa w aspekcie rozwojowym, Poznań 2011.
• Lissa Zofia, Wybór pism estetycznych, Kraków 2008.
• Łobocki Mieczysław, Wprowadzenie do metodologii badań pedagogicznych, Kraków 1999.
• Musical Identities, eds. MacDonald Raymond A. R., Hargreaves David J., Miell Dorothy, Oxford 2002.
• Panksepp Jaak, Bernatzky Günther, Emotional Sounds and the Brain: the Neuro-affective Foundations of Musical Appreciation, „Behavioural Processes” 2002, Nr. 60 (2), s. 133–155.
• Podlipniak Piotr, Muzyka i język a muzykologia systematyczna. O aktualności perspektywy językowej w badaniach nad muzycznością człowieka, „Res Facta Nova” 2014, nr 15, s. 301–318.
• Przybysz Piotr, Muzyka a emocje, „Avant” 2013, vol. IV, nr 3.
• Przychodzińska Maria, Wychowanie muzyczne, w: Wychowanie estetyczne młodego pokolenia. Pol- ska koncepcja i doświadczenia, red. Irena Wojnar, Wiesława Pielasińska, Warszawa 1990.
• Rosenberg Marshall B., Porozumienie bez przemocy. O języku życia, tłum. Marta Markocka-Pepol, Michał Kłobukowski, Warszawa 2017.
• Saarni Carolyn, Kompetencja emocjonalna i samoregulacja w dzieciństwie, w: Rozwój emocjonalny a inteligencja emocjonalna, red. Peter Salovey, David J. Sluyter, tłum. Marek Karpiński, Poznań 1999, s. 95–113.
• Sacher Wiesława A., Aktywność muzyczna a emocjonalność dzieci w wieku wczesnoszkolnym, w: Nowe trendy w edukacji muzycznej, red. Andrzej Białkowski, Lublin 2005.
• Schaffer H. Rudolph, Psychologia dziecka, tłum. Aleksander Wojciechowski, Warszawa 2014.
• Sloboda John A., Umysł muzyczny. Poznawcza psychologia muzyki, tłum. Andrzej Białkowski et al., Warszawa 2002.
• Sloboda John A., Wykłady z psychologii muzyki, tłum. Andrzej Miśkiewicz, Kacper Miklaszewski Warszawa 2008.
• Szuman Stefan, O sztuce i wychowaniu estetycznym, Warszawa 1969. Tatarkiewicz Władysław, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1982.
• Trinick Robin M., Sound and Sight: The Use of Song to Promote Language Learning, „General Music Today” 2011, Nr. 25 (2), s. 5–10.
• Trzcionka-Wieczorek Anna, Aktywność muzyczna dzieci w środowisku przedszkolnym - refleksje z prowadzonych badań, „Pedagogika Przedszkolna i Wczesnoszkolna” 2017, nr 5, 2/1 (10/1).
• Uchyła-Zroski Jadwiga, Język muzyczny relewantnym środkiem wyrażania muzyki, „Wartości w Muzyce” 2013, t. 5, 267–277.
• Wołoszynowa Lidia, Młodszy wiek szkolny, w: Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, red. Maria Żebrowska, Warszawa 1979, s. 522–643.
• Wygotski Lew S., Wybrane prace psychologiczne, II. Dzieciństwo i dorastanie, Poznań 2002. Zaczyński Władysław, Praca badawcza nauczyciela, Warszawa 1997.
• Zajenkowska Anna, Wybrane metody zastosowania specyficznej kulturowo muzyki, w: Muzyka i my. O różnych przejawach wpływu muzyki na człowieka, red. Ewa Czerniawska, Warszawa 2012, s. 118–127.

Identifiers

DOI

10.34861/aspmuz10-07_dzia-eksperym

Biblioteka Nauki

2144033