O monokulturze metodycznej w kształceniu słuchu słów kilka

• Authors: Alicja Kozłowska-Lewna

Abstracts

PL

Artykuł jest próbą krytycznego spojrzenia na niepokojące tendencje, które pojawiły się w metodyce nauczania muzyki w szkolnictwie powszechnym oraz w metodyce kształcenia słuchu w szkolnictwie muzycznym. Wiążą się one z lansowaniem tzw. monoparadygmatycznego modelu edukacji słuchowej: próbą powrotu do powstałej ponad 100 lat temu metodyki kształcenia słuchu muzycznego w ujęciu Émile’a Jaques-Dalcroze’a w szkołach muzycznych oraz próbą uznania metody Edwina Eliasa Gordona za obowiązujący model nauczania muzyki w szkołach powszechnych. Autorka krytykuje obie te tendencje. Jej zdaniem, propagowany przez absolwentów rytmiki powrót do metody Dalcroze’a jako teorii dominującej w szkolnictwie muzycznym w klasach początkowych jest - w świetle najnowszych badań nad słuchem muzycznym - niewskazany i wynika wyłącznie z partykularnych interesów nauczycieli rytmiki. Kształcenie słuchu winno pozostać odrębnym przedmiotem prowadzonym przez teoretyków i nauczanym przy wykorzystaniu różnych, współczesnych metod. Krytycznej ocenie poddana została także skuteczność i sensowność nauczania muzyki przy zastosowaniu metody Gordona w szkołach powszechnych. W artykule zaprezentowano rezultaty polskich badań nad zastosowaniem metody Gordona, światowe i polskie głosy krytyczne na temat teorii Gordona oraz podjęto polemikę z niektórymi rezultatami badań Beaty Bonny, zaprezentowanymi w jej pracy habilitacyjnej. W zakończeniu artykułu autorka formułuje kilka sugestii, które wynikają z najnowszych badań nad rozwojem słuchu muzycznego i które warto uwzględnić w metodyce kształcenia słuchu muzycznego na najwcześniejszym etapie nauczania.

Keywords

PL

kształcenie słuchu muzycznego; monokultura metodyczna; solfeż Émile’a Jaques-Dalcroze’a; teoria uczenia się muzyki Edwina E. Gordona

• Publisher: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki
• Journal: Aspekty Muzyki
• Year: 2020
• Issue: 10
• Pages: 13-42

Dates

published

2020

Contributors

author

Alicja Kozłowska-Lewna

• Katedra Teorii Muzyki Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku

References

• Białkowski Andrzej, Edukacja muzyczna jako edukacja estetyczna (1), „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2000, nr 1, s. 8–15.
• Białkowski Andrzej, Polska koncepcja powszechnego wychowania muzycznego a wyzwania współczesności, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2000, nr 4, s. 124–131.
• Białkowski Andrzej, Polska koncepcja powszechnego wychowania muzycznego a współczesne spory o edukację, w: Bliżej muzyki. Bliżej człowieka, red. Andrzej Białkowski, Barbara Smoleńska-Zielińska, Lublin 2002, s. 143–152.
• Bloom Benjamin S., Taxonomy of Educational Objectives: The Classification of Educational Goals: Handbook I: Cognitive Domain, ed. Benjamin S. Bloom, New York–London–Toronto 1956.
• Bonna Beata, Audiacyjny model wczesnej edukacji muzycznej, „Aspekty Muzyki” 2018, t. 8, red. Elżbieta Frołowicz, Alicja Kozłowska-Lewna, s. 105–123.
• Bonna Beata, Zdolności i kompetencje muzyczne uczniów w młodszym wieku szkolnym, Bydgoszcz 2016.
• Bonna Beata, Rodzina i przedszkole w kształtowaniu umiejętności muzycznych dzieci. Zastosowanie koncepcji Edwina E. Gordona, Bydgoszcz 2005.
• Bonna Beata, Podstawy Gordonowskiej metody zespołowego nauczania gry na instrumentach muzycznych, Bydgoszcz 2011.
• Chomiński Józef M., Wilkowska-Chomińska Krystyna, Małe formy instrumentalne (Formy muzyczne, t. I), Kraków 1983.
• Czerepaniak-Walczak Maria, Badanie w działaniu w kształceniu i doskonaleniu nauczycieli, „Przegląd Badań Edukacyjnych” 2014, nr 19, s. 181–194 [online], https://apcz.umk.pl/czasopisma/ index.php/PBE/article/viewFile/PBE.2014.028/5195 (dostęp: 01.11.2020).
• Dyląg Jerzy, Jak przeciwdziałać stereotypom w edukacji muzycznej, w: Zaniedbane i zaniechane obszary edukacji w szkole, red. Małgorzata Suświłło, Olsztyn 2006, s. 234–240.
• Gordon Edwin E., Iowa Test of Music Literacy, Chicago 1979.
• Gordon Edwin E., Podstawowa miara słuchu muzycznego i Średnia miara słuchu muzycznego. Testy uzdolnień muzycznych dla dzieci w wieku 5–9 lat. Podręcznik, Warszawa 1999.
• Gordon Edwin E., Sekwencje uczenia się w muzyce. Umiejętności, zawartość i motywy, tłum. Anna Zielińska-Croom, Ewa Klimas-Kuchtowa, Bydgoszcz 1999.
• Gordon Edwin E., Roots of Music Learning Theory and Audiation, Chicago 2011 [online], https://scholarcommons.sc.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1000&context=gordon_articles, (dostęp: 11.11.2020).
• Gordon Edwin E., Edwin Gordon Responds, „Philosophy of Music Education Review” 1997, Vol. 5, No. 1, s. 57–58 [online], https://www.jstor.org/stable/40495414 (dostęp: 30.10. 2020).
• Gordon Edwin E., Developmental Music Aplitudes Among Innercity Primary Grade Children, „Bulletin of the Council for Research in Music Education” 1980, No. 63, s. 25–30.
• Gordon Edwin E., The Importance of Being Able to Audiate „Same” and „Different” for Learning Music, „Music Education for the Handicapped” 1986, Bulletin 2, s. 3–27.
• Gordon Edwin E., Preparing Young Children to Improvise at a Later Time, „Early Childhood Con- nections” 1997, Vol. 3, No. 4, s. 6–12.
• Gordon Edwin E., Vectors in My Research, w: The Developmental and Practical Application of Music Learning Theory, eds. Maria Runfola, Cynthia Crump Taggart, Chicago 2005, s. 3–50.
• Gordon Gordon E., The Assessment of Music Aptitudes of Very Young Children, „Gifted Child Quarterly” 2016, Vol. 24, No. 3, s. 107–111 [online], http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.926.1310&rep=rep1&type=pdf (dostęp: 30.10.2020).
• Gordon Edwin E., The Manifestation of Developmental Music Aplitude in the Audiation of „Same” and „Different” as Sound in Music, Chicago 1981 [online], https://giamusicassessment.com/pdfs/ Developmental%20Aptitude%20Same%20and%20Different.pdf (dostęp: 30.10.2020).
• Gordon Edwin E., The Assessment of Music Aptitudes of Very Young Children, „Gifted Child Quar- terly” 2016, Vol. 24, No. 3, s. 107–111 [online], http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.926.1310&rep=rep1&type=pdf (dostęp: 30.10.2020).
• Gordon Edwin E., In the Words of Edwin E. Gordon. Five Keynote Addresses from the First Five International Conferences on Music Learning Theory, „Audea. A Journal for Research and Applications of Music Learning Theory” 2017, Vol. 19, No. 1 [online], https://giml.org/wp-content/ uploads/Audea_Vol19No1_Spring2017.pdf (dostęp: 03 11.2020).
• Gordon Edwin E., Edwin Gordon Responds, „Philosophy of Music Education Review” 1997, Vol. 5, No. 1, s. 57–58 [online], https://www.jstor.org/stable/40495414 (dostęp: 30.10.2020).
• Gordon Edwin E., Woods David G., Zanurz się w program nauczania muzyki. Działania w kolejności uczenia się. Podręcznik dla nauczycieli, Bydgoszcz 1999.
• Hanson Josef, Meta-Analytic Evidence of the Criterion Validity of Gordon’s Music Aptitude Tests in Published Music Education Research, „Journal of Research in Music Education” 2019, Vol. 67, No. 2, s. 193–213.
• Jankowski Wojciech, Amerykański system edukacji muzycznej, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 1997, nr 2, s. 67–78.
• Jarzębska Alicja, Strawiński. Myśli i muzyka, Kraków 2002.
• Jordan-Szymańska Anna, Droga do poznania muzyki. Ucho i umysł, Warszawa 2014.
• Kamińska Barbara, Kotarska Halina, Średnia miara słuchu muzycznego. Podręcznik do testu Ed- wina E. Gordona. Standaryzacja polska, Warszawa 2000.
• Kozłowska-Lewna Alicja, Metody E.E. Gordona i J. Taciny w świetle badań i doświadczeń pedagoga kształcenia słuchu muzycznego, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2007, nr 5, s. 8–18.
• Kozłowska-Lewna Alicja, A jednak badania nad kształceniem słuchu się rozwijają… - w odpowiedzi na artykuł doc. dr W. Jankowskiego, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2008, nr 2, s. 64–69.
• Kozłowska-Lewna Alicja, Innowacyjna strategia kształcenia słuchu muzycznego u dzieci w wieku wczesnoszkolnym, Gdańsk 2006.
• Kozłowska-Lewna Alicja, Metoda absolutna w nauczaniu przedmiotu kształcenie słuchu, w: Kształcenie Słuchu. Prezentacje - Konfrontacje, red. Danuta Dobrowolska-Marucha, Warszawa 2008, s. 23–36.
• Kozłowska-Lewna Alicja, Wczesnoszkolna antyedukacja muzyczna, „Aspekty Muzyki” 2018, t. 8, red. Elżbieta Frołowicz, Alicja Kozłowska-Lewna, s. 83–104.
• Lipska Ewa, Przychodzińska Maria, Muzyka w nauczaniu początkowym. Metodyka, Warszawa 1991.
• Manturzewska Maria, Przebieg życia muzyka w świetle badań biograficznych, w: Wybrane zagadnienia z psychologii muzyki, red. Maria Manturzewska, Halina Kotarska, Warszawa 1990, s. 305–328.
• McPherson Gary, Hallam Susan, Musical Potential, w: The Oxford Handbook of Music Psychology, eds. Susan Hallam, Ian Cross, Michael Thaut, Oxford 2009, s. 255–264.
• Przychodzińska Maria, Polskie koncepcje powszechnego wychowania muzycznego. Tradycje - współczesność, Warszawa 1987.
• Przychodzińska Maria, Z badań nad wychowaniem muzycznym w Polsce, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 1991, nr 5, s. 248–255.
• Przychodzińska Maria, Problemy powszechnej edukacji muzycznej na tle współczesnych przemian społeczno-kulturowych, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 1997, nr 5, s. 195–201.
• Przychodzińska Maria, Problemy powszechnej edukacji muzycznej wobec współczesnych przemian społeczno-kulturowych, w: Powszechna edukacja muzyczna a wyzwania współczesności, red. Andrzej Białkowski, Lublin 2000, s. 13–19.
• Przychodzińska Maria, Wychowanie muzyczne w szkołach polskich z perspektywy stulecia 1900–2000, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2001, nr 3, s. 118–126.
• Przychodzińska Maria, Obszary edukacji muzycznej. Aktywność - wiedza - przeżycie - rozumienie, „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2008, nr 2, s. 16–24.
• Przychodzińska Maria, Powszechne wychowanie muzyczne 1960–1990. Między koncepcją a realizacją (1), „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2011, nr 3, s. 4–14.
• Przychodzińska Maria, Powszechne wychowanie muzyczne 1960–1990. Między koncepcją a realizacją (2), „Wychowanie Muzyczne w Szkole” 2011, nr 4, s. 4–16.
• Pasternak Aneta, Trzepierczyńska Agata, O dezintegracji metody Emila Jaques-Dalcroze’a w polskim systemie kształcenia muzycznego. Refleksje na temat roli solfeżu Dalcroze’owskiego w szkole muzycznej I stopnia, „Konteksty Kształcenia Muzycznego” 2018, t. 5, nr 1 (8), s. 85–94.
• Reimer Bennet, A Philosophy of Music Education, Englewood Cliffs 1989.
• Reimer Bennet, Gordon Edwin, Elliott Charles Arthur, The Reimer/Gordon Debate on Music Learning: Complementary or Contradictory Views?, [Music Educators National Conference, cassette recording], Reston 1994.Reynolds Alison, Guiding Preparatory Association: A Moving Experience, w: The Developmental and Practical Application of Music Learning Theory, eds. Ma- ria Runfola, Cynthia Crump Taggart, Chicago 2005, s. 87–100.
• Stachurska Ewa, Kształcenie ogólnomuzyczne; nauczyciele i nauczanie, w: Raport o stanie szkol- nictwa muzycznego I stopnia. Diagnozy, problemy, wnioski modelowe, red. Wojciech Jankowski, Warszawa 2012, s. 55–76.
• Stokes W. Ann, Is Edwin Gordon’s Learning Theory a Cognitive One?, „Philosophy of Music Education Reviev” 1996, Vol. 4, No. 2, s. 96–106.
• Trzos Paweł A., Preferencje barwy dźwięku i zdolności muzyczne w nauce gry na instrumencie dętym. Badania edukacyjne nad adaptacją Teorii Uczenia się Muzyki E.E. Gordona, Poznań– Kalisz–Konin 2009.
• Trzos Paweł A., Umiejętności audiacyjne uczniów na etapie edukacji wczesnoszkolnej, Bydgoszcz 2018.
• Weiner Agnieszka, Kompetencje muzyczne dzieci w młodszym wieku szkolnym. Determinanty, zależności, perspektywy rozwoju, Lublin 2010.
• Woodford Paul G., Evaluation Edwin Gordon’s Music Learning Theory from a Critical Thinking Perspective, „Philosophy of Music Education Review” 1996, Vol. 4, No. 2, s. 83–95 [online], https://www.jstor.org/stable/40495420?seq=1#page_scan_tab_contents (dostęp: 30.10.2020.
• Zwolińska Ewa A., Kształcenie nauczycieli według teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona, Bydgoszcz 2012.
• Zwolińska Ewa, Rozwój wyobraźni muzycznej a funkcje percepcyjno-motoryczne w młodszym wieku szkolnym, Bydgoszcz 1997.

Identifiers

DOI

10.34861/aspmuz10-08_o-monokult

Biblioteka Nauki

2144023