Udział dynamiki w kształtowaniu czasu linearnego w utworach orkiestrowych Hanny Kulenty

• Authors: Agata Krawczyk

Abstracts

PL

Rozpad systemu tonalnego w XX wieku zaowocował poszukiwaniami nowych środków, jakimi realizować może się linearny aspekt czasu muzycznego. Funkcję celu, do którego dąży muzyczny proces, pełnioną dotychczas przez centrum tonalne, przejęły środki nie związane z harmoniką w postaci definiowanych kontekstowo kadencji, a w przypadku braku tychże - poprzez linearne procesy regulujące różne muzyczne parametry, jak np. ruch sekundowy w konstrukcji linii melodycznej. Doprowadziło to do wykształcenia nowych typów czasu linearnego, określanych przez Jonathana D. Kramera jako „linearność nieukierunkowana” (nondirected linearity) oraz „wielokierunkowy czas linearny” (multiply-directed linear time). W odniesieniu do muzyki Hanny Kulenty linearny aspekt czasu jest szczególnie podkreślany, przy czym wobec braku cezur formalnych i kadencji, włącznie z tymi definiowanymi kontekstowo, rolę nośnika linearności pełnią procesy linearne występujące na gruncie melodyki, rytmiki, agogiki oraz dynamiki. Artykuł prezentuje wyniki badań dotyczących procesów linearnych zachodzących na gruncie dynamiki w utworach Kulenty przeznaczonych na orkiestrę symfoniczną. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem obliczeń matematyczno-statystycznych. Materiał badawczy obejmuje dzieła powstałe w różnych okresach twórczości kompozytorki, jednakże widoczne są wspólne cechy i tendencje odnoszące się do dystrybucji dynamiki zarówno w wymiarze horyzontalnym, jak i wertykalnym, oraz do operowania kierunkami zmian dynamicznych. Jednoczesne współwystępowanie procesów o różnych długościach i kierunkach stanowi specyficzny przypadek Kramerowskiego „wielokierunkowego czasu linearnego”, a znacząca rola procesów o kierunku wznoszącym służy budowaniu charaktery- stycznej dla twórczości Kulenty permanentnej kulminacji.

Keywords

PL

dynamika; czas muzyczny; czas linearny; Hanna Kulenty

• Publisher: Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki
• Journal: Aspekty Muzyki
• Year: 2021
• Issue: 11
• Pages: 45-69

Dates

published

2021

Contributors

author

Agata Krawczyk

• Katedra Teorii Muzyki, Wydział Dyrygentury, Kompozycji i Teorii Muzyki, Akademia Muzyczna im. S. Moniuszki w Gdańsku

References

• Inspiruje mnie życie. Wywiad z Hanną Kulenty, [wywiad przeprowadziła Ewa Cichoń], „Kwarta” 2000, nr 6, s. 7–8.
• Krawczyk Dorota, Czas i muzyka: koncepcje czasu i ich wpływ na kształtowanie formy w muzyce współczesnej, Warszawa 2007.
• Kramer Jonathan David, The Time of Music. New Meanings, New Temporalities, New Listening Strategies, New York–London 1988.
• Szwarcman Dorota, Czas Warszawskich Jesieni. O muzyce polskiej 1945–2007, Warszawa 2007.
• Trochimczyk Maja, The Music of Hanna Kulenty [online], https://www.hannakulenty.com/06.1_te- xts.html (dostęp: 10.11.2020).

Identifiers

DOI

10.34861/aspmuz11-02_udz-dyna

Biblioteka Nauki

2144053