Stymulacyjna wartość zachowań a podejmowanie zachowań ryzykownych przez młodzież licealną. Wskazania dla edukacji zdrowotnej

• Authors: Julia Łosiak-Pilch

Title variants

EN

Stimulative value of behaviors and engaging in risk behaviors by adolescents: indications for health education

Abstracts

EN

The purpose of the study was to estimate the frequency of risk behaviors in adolescents and to find whether the expected stimulative value of such behaviors was related to engaging in them Participants were 139 secondary-school students, aged 17 to 19. Frequency of behaviors and expected stimulative value of behaviors were measured with modified version of the Adolsecent Resilience Questionnaire. The most frequent risk behaviors were drinking alcoholic beverages and careless behaviors like riding a bike without a helmet. Extreme sports were the behaviors evaluated as the most stimulative. Correlation analysis indicates that the more a given behavior was evaluated as exciting, the more frequently it was undertaken. Conclusions concerning prevention and health education programs were formulated.

PL

Celem badań była ocena występowania poszczególnych rodzajów zachowań  ryzykownych u młodzieży oraz ustalenie związków pomiędzy oceną stymulacyjnej wartości zachowań i ich podejmowaniem. W badaniu wzięli udział uczniowie z liceum ogólnokształcącego w Krakowie (łącznie 139 osób w wieku 17–19). Częstość zachowań oraz ocenę ich stymulacyjnej wartości zmierzono za pomocą dostosowanego do warunków polskich kwestionariusza ARQ. Do najczęściej występujących zachowań ryzykownych należały używanie alkoholu oraz zachowania brawurowe, takie jak jazda na rowerze bez kasku. Zachowaniami uznanym za bardzo stymulujące były przede wszystkim różne formy sportów ekstremalnych. Analiza korelacji wskazuje, że jeżeli dana forma aktywności była oceniana jako bardziej ekscytująca, była także częściej podejmowana. W podsumowaniu sformułowano wskazania dla działań profilaktycznych i budowania programów edukacji zdrowotnej.

Keywords

PL

zachowania ryzykowne; stymulacyjna wartość zachowań; młodzież; edukacja zdrowotna

EN

risk behaviors; stimulative value of behaviors; adolescents; health education

• Publisher: Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
• Journal: Forum Oświatowe
• Year: 2019
• Volume: 31
• Issue: 1(61)
• Pages: 77-91

Dates

published

2019

Contributors

author

Julia Łosiak-Pilch

• Uniwersytet Jagielloński, Instytut Pedagogiki, Zakład Pedagogiki Zdrowia

References

• Arnett, J. (1992). Sensation seeking: A new conceptualization and a new scale. Personality and Individual Differences, 16, 289–296. https://doi.org/10.1016/0191-8869(94)90165-1
• Arnett, J. (1996). Sensation seeking: Aggressiveness and Adolescent Reckless Behavior. Personality and Individual Differences, 20, 693–702. https://doi.org/10.1016/0191-8869(96)00027-X
• Arnett, J. (1999). Adolescent storm and stress, reconsidered. American Psychologist, 54, 317–326. https://doi.org/10.1037//0003-066x.54.5.317
• Birch, A., Malim, T. (2001). Psychologia rozwojowa w zarysie. Od niemowlęcia do dorosłości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Buchanan, C.M., Eccles, J., Becker, J. (1992). Are adolescents the victims of raging hormones? Evidence for activational effects of hormones on moods and behavior at adolescence. Psychological Bulletin, 111, 62–107. https://doi.org/10.1037/0033-2909.111.1.62
• Carrol, E., Zuckerman, M., Vogel, W. (1982). A test of the optimal level of arousal theory of sensation seeking. Journal of Personality and Social Psychology, 42, 572–575. https://doi.org/10.1037//0022-3514.42.3.572
• Conger, J. (1977). Adolescence and youth: Psychological development in a changing world. New York: Harper and Row.
• Cooper, M., Wood, P., Orcutt, H., Albino, A. (2003). Personality and the predisposition to engage in risky or problem behaviors during adolescence. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 390–410. https://doi.org/10.1037//0022-3514.84.2.390
• Garlington, W., Shimota, H. (1964). The Change Seeker Index: A measure of the need for variable stimulus input. Psychological Reports, 14, 919–924. https://doi.org/10.2466%2Fpr0.1964.14.3.919
• Gaś, Z. (2006). Profilaktyka w szkole. Warszawa: WSiP.
• Gottfredson, M.R., Hirschi, T. (1990). A general theory of crime. Stanford: Stanford University Press.
• Gullone, E., Moore, S., Moss, S., Boyd, C. (2000). The Adolescent Risk-Taking Questionnaire: Development and Psychometric Evaluation. Journal of Adolescent Research, 15, 231–250. https://doi.org/10.1177%2F0743558400152003
• Hall, G.S. (1904). Adolescence: its psychology and its relation to physiology, anthropology, sociology, sex, crime, religion, and education. Vol. 1–2. Englewood Cliffs: Prentice Hall.
• Irwin, C. E. (1990). The theoretical concept of at-risk adolescents. Adolescents Medicine: State of the Art Reviews, 1–14.
• Johnston, L.D., O’Malley, P.M., Bachman, J.G. (1994). National survey results on drug use from the Monitoring the Future study, 1975–1993, vol. 2. Rockville: National Institute on Drug Abuse.
• Jonah, B. (1986). Adolescent risk and risk-taking behavior among young drivers. Accident Analysis and Prevention, 18, 255–271. https://doi.org/10.1016/0001-4575(86)90041-2
• Larson, R., Richards, M.H. (1994). Divergent realities: the emotional lives of mothers, fathers, and adolescents. New York: Basic Books.
• Laursen, B., Coy, K.C., Collins, W.A. (1998). Resonsidering changes in parent-child conflict across adolescence: a meta-analysis. Child Development, 69, 817–832.
• Loewenstein, G., Weber, E., Hsee, Ch., Welch, N. (2001). Risk as feelings. Psychological Bulletin, 127, 269–286. https://doi.org/10.1037/0033-2909.127.2.267
• Moore, S., Gullone, E. (1996). Predicting adolescent risk behavior using a personalized cost benefit analysis. Journal of Youth and Adolescence, 25, 343–359. https://doi.org/10.1007/BF01537389
• Pearson, P. (1970). Relationships between Global and Specified Measures of Novelty Seeking. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 43, 199–204. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/h0029010
• Petersen, A.C., Compas, B.E., Brooks-Gunn, J., Stemmler, M., Ey S., Grant, K.E. (1993). Depression in adolescence. American Psychologist, 48, 155–168. https://doi.org/10.1037//0003-066x.48.2.155
• Rosenbloom, T. (2003). Risk evaluation and risky behavior of high and low sensation seekers. Social Behavior and Personality: An International Journal, 31, 375–387. https://psycnet.apa.org/doi/10.2224/sbp.2003.31.4.375
• Roysamb, E. (1997). Risk behavior: toward a model of affectively construed action. Personality and Individual Differences, 22, 33–46. https://doi.org/10.1016/S0191-8869(96)00164-X
• Solomon, Z., Ginzburg, K., Neria, Y., Ohry, A. (1995). Coping with war captivity: The role of sensation seeking. The European Journal of Personality, 9, 57–70. https://doi.org/10.1002%2Fper.2410090105
• Slovic, P. (2004). Risk as feelings and risk as analysis. Risk decision and human error. Rovereto: University of Trento.
• Zaleśkiewicz, T. (2005). Przyjemność czy konieczność. Psychologia spostrzegania podejmowania ryzyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
• Zuckerman, M. (1984). Sensation Seeking: A comparative approach to a human trait. The Behavioral and Brain Sciences, 7, 413–471. https://doi.org/10.1017/S0140525X00018938
• Zuckerman, M. (1994). Behavioral Expressions and Biosocial Bases of Sensation Seeking. New York: Cambridge University Press.

Identifiers

DOI

10.34862/fo.2019.1.5

Biblioteka Nauki

2139314