Kształcenie nauczycieli do edukacji włączającej w Polsce

• Authors: Beata Papuda-Dolińska

Title variants

EN

Teachers training for inclusive education in Poland

Abstracts

EN

The article focuses on theoretical and empirical issues related to the education of students in pedagogical faculties preparing for work in inclusive education. The theoretical part describes the changes that take place in the special pedagogy scientific field’s areas as a result of the education of students with special educational needs in the inclusive model: broadening the subject of interest, unification of education methodologies, loss of monopoly on specialist knowledge. In the research part an attempt was made to classify offers of specialties (N = 80) available in the following fields: pedagogy and special pedagogy at Polish universities to one of the theoretical orientations describing special education: categorical or relational. Three criteria were distinguished in the analysis: name of the specialization, qualifications, curriculum content. The received conclusions indicate that the relational character, closer to the philosophy of education, in terms of name, qualifications and curricular content, is present on specialties devoted to inclusive and integrative education, revalidation pedagogy or those combining general-pedagogical specializations with strictly specialist ones.

PL

Artykuł porusza zarówno teoretyczne, jak i empiryczne zagadnienia związane z edukacją studentów na kierunkach pedagogicznych przygotowujących do pracy w warunkach edukacji włączającej. Część teoretyczna opisuje zmiany, jakie zachodzą w fundamentalnych dla dyscypliny pedagogiki specjalnej obszarach na skutek kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w modelu włączającym: poszerzenie przedmiotu zainteresowań, zunifikowanie metodyk kształcenia, utrata monopolu na wiedzę specjalistyczną. W części badawczej podjęto próbę klasyfikacji ofert specjalności (N=80) dostępnych na kierunkach: pedagogika i pedagogika specjalna polskich uczelni wyższych do jednej z orientacji teoretycznych opisujących kształcenie specjalne: kategoryzacyjnej lub relacyjnej. W analizach wyróżniono trzy kryteria: nazwa specjalności, kwalifikacje, treści programowe. Otrzymane wnioski wskazują, że charakter relacyjny, bliższy filozofii edukacji włączającejzarówno pod względem nazwy, jak i kwalifikacji oraz treści programowych przyjmują specjalności poświęcone edukacji włączającej i integracyjnej, pedagogice rewalidacyjnej lub te łączące specjalności ogólnopedagogiczne ze ściśle specjalistycznymi.

Keywords

PL

edukacja włączjąca; kształcenie nauczycieli; pedagog specjalny; specjalne potrzeby edukacyjne

EN

inclusive education; teachers' tarining; special educator; special educational needs

• Publisher: Uniwersytet Dolnośląski DSW. Wydawnictwo Naukowe DSW
• Journal: Forum Oświatowe
• Year: 2019
• Volume: 31
• Issue: 2(62)
• Pages: 61-79

Dates

published

2019

Contributors

author

Beata Papuda-Dolińska

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie

• https://orcid.org/0000000288720357

References

• Al-Khamisy, D. (2004). Gotowość nauczycieli edukacji przedszkolnej do pracy z dziećmi o specjalnych potrzebach edukacyjnych. W: G. Dryżałowska, H. Żuraw (red.), Integracja społeczna osób niepełnosprawnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
• Bartnikowska U., Wójcik M. (2004). Zaniedbania w aspekcie triady: szkoła–rodzice–dziecko w kształceniu integracyjnym i masowym dzieci z wadą słuchu. W: Z. Gajdzica, D. Osik-Chudowolska (red.), Wątki zaniedbane, zaniechane, nieobec-ne w procesie edukacji i wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych (s. 287–295). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Boer A., Pijl S.J., Minnaert A. (2011). Regular primary schoolteachers’ attitudes to-wards inclusive education. A review of the literature. International Journal of Inclusive Education, 15(3), 331–353. https://doi.org/10.1080/13603110903030089.
• Broderick, A., Mehta-Parekh, H., Kim Reid, D. (2005). Differentiating Instruction for Disabled Students in Inclusive Classrooms. Theory into Practice, 44(3), 194–202.
• Brownell, M., Smith, S., McNellis, J., Lenk, L. (1994). Career Decisions in Special Education. Current and Former Teachers’ Personal Views. Exceptionality, 5(2), 83–102. https://doi.org/10.1207/s15327035ex0502_3
• Buchnat, M. (2014). Kompetencje i oczekiwania nauczyciela do pracy z dzieckiem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Komunikat z badań. Studia Edukacyj-ne,31,177–193.
• Cameron, D.L. (2012). Special education, inclusion and the intersection of health and education. W: T. Werler, D. L. Cameron & N. R. Birkerland (Eds.), When Education Meets the Care Paradigm (73–92). New York: Waxmann Publishers.
• Cameron, D.L., Jortveit M. (2014). Do different routes to becoming a special educator produce different understandings of the profession and its core concepts? Europe-an Journal of Special Needs Education, 29 (4), 559–570. https://doi.org/10.1080/08856257.2014.933544
• Cameron, D.L., Lindqvist, G. (2014). School District Administrators’ Perspectives on the Professional Activities and Influence of Special Educators in Norway and Sweden. International Journal of Inclusive Education, 18(7), 669–685. https://doi.org/10.1080/13603116.2013.803609
• Cassady, J. M. (2011). Teachers’ Attitudes Toward the Inclusion of Students with Au-tism and Emotional Behavioral Disorder. Electronic Journal of Inclusive Education, 2(7), 1–23.
• Chrzanowska, I. (2015). Pedagogika specjalna. Od tradycji do współczesności. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.Chrzanowska, I. (2019). Nauczyciele o szansach i barierach edukacji włączającej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Department of Education and Science. (1978). Warnock Committee Report. London: HMSO.
• Dykcik, W. (2005). Pedagogika specjalna wobec aktualnych sytuacji i problemów osób niepełnosprawnych. Poznań: Wyd. Naukowe PTP.
• European Agency for Development in Special Needs Education (2011). Teacher Education for Inclusion Across Europe – Challenges and Opportunities. Odense, Denmark: European Agency for Development in Special Needs Education.
• Florian, L., Rouse, M. (2009). The inclusive practice project in Scotland. Teacher education for inclusive education. Teaching and Teacher Education, 25(4), 594–601. https://doi.org/10.1016/j.tate.2009.02.003
• Gause, C.P. (2011). Diversity, Equity, and Inclusive Education. A Voice from the Mar-gins. Rotterdam: Sense Publishers.
• Jelas, Z.M. (2010). Learner diversity and inclusive education. A new paradigm for teacher education in Malaysia. International Conference on Learner Diversity 2010. Procedia Social and Behavioral Sciences, 7(C), 201–204. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2010.10.028
• Kauffman, J.M., Badar J. (2014). Instruction, not inclusion, should be the central issue in special education. An alternative view from the USA. Journal of Interna-tional Special Needs Education, 17, 13–20. https://doi.org/10.9782/2159-4341-17.1.13
• Kauffman, J.M., Landrum, T.J. (2009). Politics, civil rights, and disproportional iden-tification of students with emotional and behavioral disorders. Exceptionality, 17(4), 177–188. https://doi.org/10.1080/09362830903231903
• Marryfield M. (2000). Why aren’t teachers being prepared to teach for diversity, equity and global interconnectedness? A study of lived experiences in the making of multicultural and global educators. Teaching and Teacher Education, 16, 79–90. https://doi.org/10.1016/S0742-051X(00)00004-4
• Mittler, P. (2000). Working Towards Inclusive Education. Social Context. London: David Fulton.
• Norwich, B., Lewis A. (2007). How specialized is teaching children with disabilities and difficulties? Journal of Curriculum Studies, 39 (2), 127–150. https://doi.org/10.1080/00220270601161667
• O’Brien, J., O’Brien, C. L. (1997). Inclusion as a Force for School Renewal. W: S. Stainback, W. Stainback (Eds.), Inlcusion. A Guide for Educators, Baltimore: Paul Brookers.
• Pachowicz, M. (2018). Mechanizmy ekskluzyjne ukryte w procesie inkluzji. W: B. D. Gołębniak, A. M. Pachowicz (red.), Ku inkluzji społeczno-kulturowej w szkole. Poznań: Collegium Da Vinci ; Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Papuda-Dolińska, B. (2017). Dziecko z niepełnosprawnością wzroku w roli ucznia szkoły ogólnodostępnej, integracyjnej i specjalnej. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Perspektywy (2017). Ranking kierunków studiów. Pobrane 1 grudnia 2017 z: http://www.perspektywy.pl/RSW2017/ranking-kierunkow-studiow/kierunki-spolecz-ne/pedagogika
• Persson, B. (2003). Exclusive and inclusive discourses in special education research and policy in Sweden. International Journal of Inclusive Education,7(3), 271–280. https://doi.org/10.1080/1360311032000108885
• Plichta, P. (2012), Przygotowanie nauczycieli do edukacji włączającej – kontekst europejski. W: D. Podgórska-Jachnik (red.), Dobre praktyki pedagogiczne szansą in-nowacyjnej edukacji (101–117). Łódź: Wydawnictwo Naukowe WSP.
• Pugach, M.C., Blanton, L.P. (2009). A framework for conducting research on collaborative teacher education. Teaching and Teacher Education, 25 (4), 575–582. https://doi.org/10.1016/j.tate.2009.02.007
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych (Dz.U. z 2014 r., poz. 414).
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 4 listopada 2011 r. w sprawie wzorcowych efektów kształcenia (Dz.U. 2011 nr 253 poz. 1521).
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 r. w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. 2012 poz. 131).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2013 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicz-nych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. 2013 poz. 532).
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 24 lipca 2015 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych, niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowa-niem społecznym (Dz.U. 2015 poz. 1113).
• Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu na-uczyciela (Dz.U. 2019 poz. 1450).
• Shareefa, M. (2016). Institutional And Teacher Readiness For Inclusive Education In Schools Of Hithadhoo, Addu, Maldives. A Study Of The Perceptions Of Teachers. International Journal of Scientific & Technology Research, 5(07), 6–14.
• Slee, R. (2004). Social Justice and the changing directions in educational research: the case of inclusive education. W: D. Mitchell (Ed.), Special educational needs and inclusive education. Major themes in education, New York: Routledge. https://doi.org/10.1080/13603110010035832
• Sobel, D.M., Taylor, S.V., Anderson, R.E. (2003). Shared Accountability. Encouraging Diversity-Responsive Teaching in Inclusive Contexts. Teaching Exceptional Children, 35 (6), 44–54. https://doi.org/10.1177/004005990303500607
• Stayton, V.D., McCollum, J. (2002). Unifying general and special education. What does the research tell us? Teacher Education and Special Education, 25 (3),211–218. https://doi.org/10.1177/088840640202500302
• Szumski, G. (2010). Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepeł-nosprawnością intelektualna w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych. Warszawa: APS.
• Tomlinson, C., Callahan, C., Tomchin, E., Eiss, N., Imbeau, M., Landrum, M. (1997). Becoming architects of communities of learning: Addressing academic diversity in contemporary classrooms. Exceptional Children,63, 269–282. https://doi.org/10.1177/001440299706300210
• Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. 1991 nr 95 poz. 425).
• World Health Organization (2011). World report on disability 2011. Pobrane 1 grudnia 2017 z: http://www.who.int/disabilities/world_report/2011/report.pdf.

Identifiers

DOI

10.34862/fo.2019.2.4

Biblioteka Nauki

2139322