Pogłoska prasowa jako komponent gazet rękopiśmiennych z drugiej połowy XVIII wieku (na materiale tekstów Jędrzeja Kitowicza)

• Authors: Renata Bizior

Title variants

EN

Press rumor as a component of handwritten newspapers of the 2nd half of the 18th century

Abstracts

EN

In this article, I discuss the importance of press rumours in the organising of handwritten newspapers from the second half of the 18th century written by Jędrzej Kitowicz. The discussion is preceded by the communication characteristics of rumour and press rumour, as well as the communication phenomenon of newspapers written in the 18th century in Poland to order by powerful people. Particular attention was paid to the features of the handwritten press and their relationship to the structure of their texts. The press rumour was shown as an informative genre specific to this type of press, responding to the communication needs of the audience. The analysis of the rumour texts focuses on genre-specific indicators, particularly those indicating the degree of reliability of the information.

Keywords

EN

press rumour; handwritten newspapers; communication; press release; press credibility; Jędrzej Kitowicz

• Publisher: Wyższa Szkoła Gospodarki w Bydgoszczy. Wydawnictwo Uczelniane
• Journal: Heteroglossia- studia kulturoznawczo-filologiczne
• Year: 2023
• Issue: 14
• Pages: 137-153

Dates

published

2023

Contributors

author

Renata Bizior

• Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy w Częstochowie

References

• Berrenberg CH., Salmi-Niklander K., Handwritten Newspapers and Community Identity in Finnish and Norwegian Student Societies and Popular Movements, [W:] H. Droste H, K. Salmi-Niklander (red.), Handwritten Newspapers: An Alternative Medium during the Early Modern and Modern Periods, Helsinki 2019, s. 131–146.
• Bilińska M., Plotka jako gatunek mowy i tekstu, „Językoznawstwo” 2009, nr 1, s. 93–102.
• Bizior R., Wyróżniki tekstowe determinowane przez płeć w listach-gazetach Jadwigi Rafałowiczówny (z początku XVIII wieku). Uwagi o kobiecym wariancie gatunku, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica” 2021, s. 121–136.
• Bizior R., Prawda w gazetach rękopiśmiennych z 2. połowy XVIII w. (na wybranym materiale). Rekonesans badawczy, [W:] M. Kaczor, P. Kładoczny (red.), Prace Aksjologiczne. Dobro – Prawda – Piękno, Zielona Góra 2022, s. 309–331.
• Błachowicz E., Plotka w świetle teorii aktów mowy i zasad etyki komunikacji międzyludzkiej, Rzeszów 2010.
• Boksa E., Kołodziejczyk J., Plotka z perspektywy interakcji językowej, „Studia Filologiczne” 2019, s. 291–305.
• Buckner H. T., A Theory of Rumor Transmission, “Public Opinion Quarterly” 1965, 29, 54, s. 54–77.
• Chojnicka J., Reportive evidentiality and reported speech: is there a boundary? Evidence of the Latvian oblique, [W:] A. Usoniene, N. Nau, I. Dabašinskiené (red.), Multiple Perspectives in Linguistic Research on Baltic Languages, Newcastle upon Tyne 2012, s. 170–192.
• Ciesielski T., Górzyński S., Wolański F. (oprac.), Korespondencja i gazetki rękopiśmienne Jędrzeja Kitowicza z lat 1771–1776, Warszawa 2017.
• Droste H., Degrees of Publicity. Handwritten Newspapers in the Seventeenth and Eighteenthm Centuries, “LIR. Journal” 2012, vol. 1, s. 67–83.
• Droste H., Salmi-Niklander K, Handwritten Newspapers. Interdisciplinary Perspectives on a Social Practice, [W:] H. Droste, K. Salmi-Niklander (red.), Handwritten Newspapers: An Alternative Medium during the Early Modern and Modern Periods, Helsinki 2019, s. 7–26.
• Franks B., Attia S., Rumours and Gossip as Genres of Communication, [W:] D. Hook, B. Franks, M.W. Bauer (red.), The Social Psychology of Communication, Basingstoke 2011, s. 169–186.
• Groesen van, M., Reading Newspapers in the Dutch Golden Age, “Media History” 2016 (22), nr 3–4, s. 334–352.
• Grzegorczykowa R., Punkty dyskusyjne w rozumieniu pojęcia językowego obrazu świata widziane z perspektywy badań porównawczych, „Etnolingwistyka” 2009 (21), s. 15–29.
• Iwańczyk P., Plotka, pogłoska, pomówienie w języku polskim, [W:] M. Baran-Łaszkiewicz, S. Niebrzegowska-Bartmińska, S. Wasiuta (red.), Plotka i kłamstwo w języku i kulturze, Lublin 2010, s. 11–22.
• Kalisz A., O roli plotki w mediach masowych i nie tylko: ujęcie genologiczne, [w:] B. Mitrenga (red.), Język w (kon)tekście… Szkice historycznojęzykowe, porównawcze i współczesne, Katowice 2019, s. 117–130.
• Łukasiewicz P., Niesformalizowany obieg komunikowania jako instytucja społeczna, „Przegląd Socjologiczny” 1993 (40), z. 1, s. 169–180.
• Maliszewski K., Obraz świata i Rzeczypospolitej w polskich gazetach rękopiśmiennych z okresu późnego baroku, Toruń 1990.
• Maliszewski K., Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej, Toruń 2001.
• Nowakowska M., Interpretacja prospektywna peryfrazy <mieć + bezokolicznik>, „Biuletyn PTJ” 2017, s. 221–246.
• Popiołek B., „Awizów przy naszym dworze bardzo jest mało”. Ks. Tomasz Perkowicz SJ (1652–1720) jako korespondent Anny Franciszki Zamoyskiej, podskarbiny koronnej. Studium z dziejów obiegu informacji w czasach saskich, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia” 2020, s. 14–31.
• Rosnow R.L., Rumor as Communication: A Contextualist Approach, ”Journal of Communication” 1988, 38, s. 12–28.
• Rosnow R.L., Rumor and gossip in interpersonal interaction and beyond: a social exchange perspective, [W:] R.M. Kowalski (red.), Behaving Badly. Aversive Behaviors in Interpersonal Relationship, Washington 2001, s. 203–232.
• Suska D., Kategoria prasowości i jej wykładniki w osiemnastowiecznych gazetkach rękopiśmiennych Jędrzeja Kitowicza, „Poradnik Językowy” 2020, nr 1, s. 69–78.
• Suska D., Wykładniki „paktu faktograficznego” w strukturze osiemnastowiecznych gazet rękopiśmiennych Teodora Ostrowskiego: incipity źródłowe, [W:] E. Horyń, E. Młynarczyk, P. Żmigrodzki (red.), Język polski – między tradycją a współczesnością. Księga jubileuszowa z okazji stulecia Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego, Kraków 2021, s. 585–594.
• Suska D., Koncepcja prawdy prasowej i jej wykładniki w osiemnastowiecznych gazetach rękopiśmiennych Teodora Ostrowskiego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica” 2022, s. 245–257.
• Urbański M., Rozumowanie abdukcyjne. Modele i procedury, Poznań 2009.
• Wierzbicka A., Semantics and epistemology: The meaning of “evidentials” in a cross-linguistic perspective, “Language Sciences” 1994, 16, s. 81–137.
• Wojtak M., Gatunki prasowe, Lublin 2004.
• Wojtak M., Genologia historyczna – stan, perspektywy, konteksty, [W:] M. Pastuch, M. Siuciak (red.), Historia języka w XXI wieku. Stan i perspektywy, Katowice 2018, s. 74–86.

Identifiers

DOI

10.34864/heteroglossia.issn.2084-1302.nr14.art8

Biblioteka Nauki

29519567